Στο παιχνίδι έχει μείνει ο ταξιδιώτης που αγαπάει πραγματικά το ταξίδι

Έχοντας απέναντί μου τον Ανδρέα Μάνεσση, το πρώτο ερώτημα που μου έρχεται στο μυαλό είναι ποια ήταν για τον ίδιο η πιο σημαντική ταξιδιωτική του εμπειρία. Ποιο είναι το ταξίδι που ονειρεύεται να κάνει.

Η πιο ξεχωριστή ταξιδιωτική εμπειρία μου ήταν το 1989, στο Μπαλί. Φθάνοντας, αντίκρισα ένα τοπίο τόσο ασυνήθιστο και διαφορετικό, που νόμιζα ότι το αεροπλάνο είχε προσγειωθεί σε άλλο πλανήτη.

Τα μέρη όμως που θέλω να επισκεφθώ σύντομα είναι η Αλάσκα και ο Καναδάς. Είναι ένα ταξίδι που θα πραγματοποιηθεί από το γραφείο μας στις 14 Αυγούστου. Πρόκειται για τόπους όπου η μητέρα-φύση ξεχάστηκε και παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου. Η αγριότητα του τοπίου σού προκαλεί δέος και σε κάνει να αισθάνεσαι μικρός και ασήμαντος. Η περιπέτεια ξεκινάει από το βορειότερο σημείο της αμερικανικής ηπείρου, το γραφικό Άνκορεϊτζ, που είναι περικυκλωμένο, στις τρεις πλευρές του, από βουνά και βρίσκεται στο μυχό του πορθμού Κουκ. Συνεχίζουμε με εξερεύνηση στις αχανείς εκτάσεις και στην πλούσια πανίδα της τούνδρας, στον Εθνικό Δρυμό Ντενάλι και στον παγετώνα της Αλυέσκα. Στη συνέχεια διαπλέουμε με κρουαζιερόπλοιο όλη την ακτογραμμή, που είναι διασπαρμένη με πολύμορφους κόλπους και χερσονήσους, ανάγλυφες οροσειρές, φιόρδ, τεράστιες παγωμένες εκτάσεις, παγετώνες και πόλεις κυριευμένες από θρύλους χρυσοθήρων και ιερών τοτέμ, όπως το Τζούνο, το Κέτσικαν και το Σκάγκγουεϊ. Καταλήγουμε στη νεανικότερη και ωραιότερη πόλη του σύγχρονου δυτικού κόσμου, το Βανκούβερ, και στη γειτονική Βικτόρια.

Κύριε Μάνεσση, φτάνει! Μας πείσατε και κυρίως μας κάνατε να ζηλέψουμε, διότι έχετε κάνει το χόμπι σας επιχείρηση. Αλήθεια, πόσο εύκολο είναι να εργάζεται κανείς στην τουριστική βιομηχανία;

Στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο και κοπιαστικό. Όσο και αν ακούγεται περίεργο, μέσα σε αυτό το εφιαλτικό τοπίο ανεργίας, υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένων ανθρώπων. Φανταστείτε ότι εγώ αναζητώ, εδώ και τέσσερις μήνες, έξι εργαζομένους και δεν μπορώ να τους βρω…

Σε ποιον τομέα;

Στον τομέα της κρουαζιέρας. Ξέρετε, η κρουαζιέρα δεν εξαντλείται στην τριήμερη ή στην τετραήμερη των LouisCruises. Ούτε στην επταήμερη της Βενετίας και στην ημερήσια της Ύδρας. Για να μπορέσει ένα ταξιδιωτικό γραφείο να έχει μέλλον, πρέπει να συμπεριλάβει στο πρόγραμμά του τις κρουαζιέρες της Μεσογείου, της Βαλτικής, της Σκανδιναβίας, της Καραϊβικής, τις κρουαζιέρες με ποταμόπλοια στον Δούναβη, στον Ρήνο, στον Βόλγα και στα ποτάμια της Γαλλίας, στον Μεκόνγκ στην Ινδοκίνα και στον Ζαμβέζη στη Ζάμπια και στην Μποτσουάνα.

Στον κύκλο εργασιών μας, μέχρι στιγμής, η κρουαζιέρα αποσπά πολύ μικρό μερίδιο. Επιδιώκουμε όμως να το αυξήσουμε, έτσι ώστε να προσεγγίσει το 25% του συνόλου των ταξιδιωτικών προσφορών μας.

Όπως όμως σας είπα, σημείο-κλειδί για την επιτυχία όλων των στόχων είναι τα εξειδικευμένα στελέχη. Για παράδειγμα, ζητήσαμε managersπου να οργανώνουν μακρινά ταξίδια και να πωλούν ταξίδια έκτος Ευρώπης. Βάλαμε αγγελία και μας ήρθαν πενήντα βιογραφικά. Από τα πενήντα, άξια λόγου ήταν τα δέκα. Στη ζωντανή συνέντευξη όμως που ακολούθησε, διαπιστώθηκε σοβαρή ανεπάρκεια. Δυστυχώς, δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες γνώσεις. Ένιωσα τεράστια απογοήτευση, όταν διαπίστωσα ότι το γραφείο χρειάζεται έξι εργαζόμενους με εξειδικευμένες γνώσεις και αυτοί δεν μπορούν να βρεθούν. Και αυτό παρά την υψηλή ανεργία!

Δυστυχώς, η στελέχωση με εργαζόμενους, που να διαθέτουν επαρκή γνώση του αντικειμένου, είναι ένα δυσεπίλυτο σταυρόλεξο. Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι τους αρέσει το αντικείμενο και επιθυμούν να εργάζονται σε ταξιδιωτικό γραφείο. Πρέπει να γνωρίζουν όμως ότι η δουλειά αυτή απαιτεί μια διαρκή και ατέρμονη εκπαίδευση και ενημέρωση, για οτιδήποτε καινούργιο προκύπτει καθημερινά. Οι απαιτήσεις και οι γνώσεις του κοινού που ταξιδεύει είναι επίσης πολύ διευρυμένες. Σε διάφορες εξόδους μου συναντώ πολύ συχνά ανθρώπους που μιλάνε για τουρισμό και διαπιστώνω ότι αν τους ακούσει ένας υπάλληλος ταξιδιωτικού γραφείου θα ντραπεί για τις γνώσεις που έχουν εκείνοι και όχι ο ίδιος! Γι’ αυτό λέω συχνά ότι αυτό που κάνουμε δεν είναι επάγγελμα. Είναι, πριν από όλα, χόμπι και αγάπη για αναζήτηση.

Πρόσφατα επισκέφθηκα την Ελβετία, με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού που διοργανώνει κάθε δύο χρόνια το ελβετικό κράτος. Ο σερβιτόρος που μας εξυπηρετούσε ήταν Ινδός. Στο διπλανό τραπέζι ήταν Ινδονήσιος. Στο παραδίπλα τραπέζι ήταν Κουβανός. Όλοι είχαν περάσει βέβαια από ειδική κρατική εκπαίδευση και είχαν άριστη γνώση του αντικειμένου τους. Οι χίλιοι καλεσμένοι του τουρισμού έμειναν απόλυτα ικανοποιημένοι. Δόθηκε για εμάς και μια δεξίωση μπροστά από τη Βουλή της Βέρνης, που είναι το αντίστοιχο του Άγνωστου Στρατιώτη. Στο τέλος ο δήμαρχος της πόλης μας είπε: «Αγαπητοί καλεσμένοι, τώρα θα ανοίξουμε το κοινοβούλιο για σας. Περάστε να πάρετε το επιδόρπιο και τον καφέ σας». Μπορείτε να φανταστείτε κάτι από αυτά που σας περιέγραψα να συμβαίνει στην Ελλάδα; Διανοείστε τι αντιδράσεις θα υπήρχαν; Δυστυχώς, στη χώρα μας αντιμετωπίζουμε τα πιο πολλά θέματα με έναν αποκλειστικά δικό μας, πολύ ιδιόρρυθμο τρόπο.

Όλα αυτά στο επίπεδο του πωλητή. Στο επίπεδο του πελάτη, ποια είναι η εικόνα;

Πολύ συχνά ο πελάτης παρακάμπτει τα ταξιδιωτικά γραφεία και απευθύνεται στα ξενοδοχεία για να ενημερωθει άμεσα για νέες τάσεις και ρεύματα και για να πετύχει καλύτερη τιμή. Εμείς φιλοδοξούμε να καλύψουμε και τους δύο αυτούς τομείς και να επιτύχουμε για τους πελάτες μας συμφωνίες και τιμές που δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν μόνοι τους. Διότι, παρά την κρίση, το μέλλον ανήκει στον τουρισμό υψηλού επιπέδου. Πάρτε για παράδειγμα το Παρίσι. Έχει πενήντα πεντάστερα ξενοδοχεία, με τιμές από εξακόσια ευρώ τη βραδιά και πάνω, και είναι όλα γεμάτα. Τα ξενοδοχεία των τριών αστέρων είναι πιθανότερο να έχουν κενά δωμάτια στην πληρότητά τους. Σε όλα αυτά τα ξενοδοχεία μένουν και Έλληνες ταξιδιώτες.

Αυτό είναι που μας αφορά. Και λέγοντας Έλληνες ταξιδιώτες, δεν εννοούμε μόνον αυτούς που έχουν ελληνικό διαβατήριο. Αυτό είναι και το μήνυμα που περνάω στα στελέχη μου: Η εποχή της μπροσούρας που απευθύνεται μόνο στην τοπική αγορά τελειώνει. Το Διαδίκτυο έχει κυριαρχήσει. Τα πάντα είναι προσβάσιμα από παντού. Πρέπει να απευθυνόμαστε στους Έλληνες της Ελλάδας, αλλά και στους ξένους που κατοικούν και δουλεύουν στη χώρα μας. Επίσης στους Έλληνες που ζουν σε άλλες χώρες, σε όλον τον κόσμο!

Πριν από πέντε χρόνια όλα αυτά ήταν άγνωστα! Αργήσαμε να τα καταλάβουμε. Για αυτό φτάσαμε σήμερα να παραπαίει το ένα ταξιδιωτικό γραφείο μετά το άλλο.

Για την Ελλάδα, εφέτος το καλοκαίρι, τι περιλαμβάνει η δική σας πρόταση;

Ύστερα από πολύ σοβαρή μελέτη των αναγκών του Έλληνα παραθεριστή, δημιουργήσαμε τα ManessisFamilySummerClubs. Επιλέξαμε πέντε ξενοδοχεία: στο Πόρτο Χέλι, στην Πάρο, στη Σύρο, στην Πρέβεζα και στην Ερέτρια. Σε αυτά τα ξενοδοχεία εισαγάγαμε τη νοοτροπία allinclusive! Έτσι δημιουργήσαμε για τους Έλληνες συνθήκες παραθερισμού υψηλών προδιαγραφών, αντίστοιχες με αυτές που ίσχυαν κάποτε για τους Γερμανούς, τους Άγγλους και τους Ιταλούς, και δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα των παιδιών! Η προσαρμογή που έγινε στα ελληνικά δεδομένα απαιτούσε πολύ μεγάλη προσοχή και θεωρώ ότι έχει επιτύχει απόλυτα. Το αποδεικνύει η συμμετοχή του κόσμου που είναι τεράστια και ενθουσιώδης!

Πρόσφατα καλέσαμε εβδομήντα πράκτορες με τους οποίους συνεργαζόμαστε και τους πήγαμε σε ένα από τα συμμετέχοντα ξενοδοχεία, στο Πόρτο Χέλι. Στη Χηνίτσα βρήκαμε ένα γραφικό ταβερνάκι, σε ένα γαλαζοπράσινο κόλπο, ο οποίος σχημάτιζε ένα μικρό φιόρδ. Ήταν τόσο όμορφο, που είπα ότι οι ξένοι που έρχονται εδώ θα έπρεπε να πληρώνουν εισιτήριο για να το βλέπουν και μόνο ως αξιοθέατο!

Δεν έχουμε ανακαλύψει ούτε έχουμε προβάλει όσο πρέπει τις ομορφιές της πατρίδας μας. Το καλοκαίρι η Ελλάδα είναι ο πιο όμορφος τόπος του κόσμου!

Έχω πολλούς πελάτες που μου λένε: «Πήγα τον Αύγουστο στο Μαυρίκιο». Και ρωτάω: Στη Χηνίτσα έχεις πάει; Όχι. Και πήγες στο Μαυρίκιο; Αν μου πεις ότι πήγες τον Ιανουάριο ή τον Δεκέμβριο, εντάξει. Αλλά να πας Αύγουστο εκεί και να μην πας στη Χηνίτσα, στους Παξούς, στις Καβουρότρυπες Χαλκιδικής, στη Μήλο ή στη Σύμη; Ε, δεν έχει λογική. Βέβαια, είναι καλό να συμβουλεύεται κανείς τον ταξιδιωτικό του πράκτορα για κάθε προορισμό, ανάλογα με την εποχή, και όχι να «ξετρυπώνει» υποτιθέμενες «ευκαιρίες» στο Internet.

Τι σκέψεις κάνετε για την κατάσταση στην πολιτική και στην κοινωνία;

Πολύ φοβάμαι ότι η κοινωνία και, πολύ περισσότερο, οι πολιτικοί δεν έχουν καταλάβει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Μιλάνε ξανά για εκλογές. Και εγώ ρωτώ: Με ποιανού χρήματα θα γίνουν; Οι εκλογές δεν είναι δωρεάν. Κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ. Ποιος θα τα πληρώσει; Λένε ότι θα προσληφθούν οι ίδιοι στην ΕΡΤ. Ποιος θα πληρώσει αυτές τις αμοιβές που ακούγονται; Πρόσφατα ένας πολιτικός αρχηγός είπε ότι θα προσλάβει και άλλους! Όλα αυτά με κάνουν να νιώθω ότι ζω στη χώρα της τρέλας. Ζητώ πάντα, από τους συμπολίτες και τους φίλους μου, να σκέφτονται δεύτερη φορά όταν ακούν τους πολιτικούς ηγέτες του τόπου μας να λένε όλες αυτές τις ανοησίες! Διότι τις πληρώνουμε όλοι πολύ ακριβά! Τόσο οι μισθωτοί όσο και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, στις τάξεις των οποίων ανήκω και εγώ. Είναι γνωστό ότι πολλοί επιχειρηματίες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους και κινδυνεύουν με φυλάκιση, ενώ πολλοί είναι ήδη στη φυλακή.

Η αίσθησή σας τι λέει; Σε ποια κατεύθυνση κινείται η χώρα;

Φτάσαμε στην καταστροφή επειδή χρησιμοποιούσαμε ξένα χρήματα για να έχουμε πισίνες, ακριβά ρούχα και αυτοκίνητα. Τώρα, που προσπαθούμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, πρέπει να κατανοήσουμε ότι αυτό που σε καθιστά επιτυχημένο επαγγελματία δεν είναι ούτε η πισίνα ούτε η Porsche. Δε γίνεται, από τη μια, να κυκλοφορείς με Prada και, από την άλλη, να πετάς το τσιγάρο σου στο δρόμο ή να παρκάρεις πάνω στο σημείο που είναι για τους αναπήρους. Εγώ βέβαια πιστεύω ότι και πριν από την κρίση πάλι στο ναδίρ ήμασταν. Απλώς ήταν καλυμμένο με πολλά φρου φρου κι αρώματα και δε βλέπαμε πού βρισκόμαστε.

Ίσως ακούγεται παράδοξο, αλλά εύχομαι να κρατήσει και άλλο αυτή η κρίση. Μας έχει βγάλει από το λήθαργο. Μας ανάγκασε να κάνουμε κινήσεις αναδιάρθρωσης και να φροντίσουμε την οργάνωσή μας. Το βλέπω στον εαυτό μου και στο γραφείο μου, αλλά και σε πολλούς άλλους. Νομίζω ότι, μακροπρόθεσμα, θα μας βγει σίγουρα σε καλό!

Αυτό ακούγεται κάπως παράξενο...

Να σας εξηγήσω. Κρίνω από τον εαυτό μου. Πριν από δέκα χρόνια κέρδιζα αρκετά χρήματα. Δεν τα κατέθεσα στην τράπεζα. Αγόρασα κάποια ακίνητα. Τότε ήταν κυρίαρχο το όνειρο της ιδιοκτησίας. Όλοι ήθελαν να γίνουν ιδιοκτήτες και να εξασφαλιστούν από τα ενοίκια που θα εισέπρατταν. Καταρρίφθηκε και αυτός ο μύθος! Σε επαγγελματικό επίπεδο πράξαμε το ίδιο: Αγοράσαμε ιδιόκτητα γραφεία, διαμορφώσαμε ένα πολύ αξιοπρεπές εργασιακό περιβάλλον και δίναμε μεγάλους μισθούς στους εργαζόμενους. Σκεφθείτε ότι πριν από τρία χρόνια ένας μέσος υπάλληλος έπαιρνε χίλια εκατό ευρώ καθαρά, ενώ σήμερα παίρνει οκτακόσια.

Μια μέση εκδρομή κόστιζε χίλια ευρώ, ενώ σήμερα κοστίζει πεντακόσια. Αναλογικά, λοιπόν, ο υπάλληλος σήμερα παίρνει περισσότερα χρήματα.

Στις καλές εποχές, για να κερδίσεις χίλια ευρώ έπρεπε να μαζέψεις εκατό ταξιδιώτες. Σήμερα, για να κερδίσεις το ίδιο ποσό, πρέπει να μαζέψεις τριακόσιους.

Πώς βλέπετε, ωστόσο, να συμπεριφέρεται ο σημερινός ταξιδιώτης; Ποιες είναι οι τάσεις της αγοράς;

Ο πελάτης θέλει να σε βρίσκει διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή. Ακόμη και την Κυριακή ή το Σάββατο στις δώδεκα τη νύχτα. Έχει γίνει πολύ απαιτητικός και υπολογίζει και το παραμικρό ευρώ που πληρώνει. Γενικότερα όμως πιστεύω ότι ξαναγυρίζουμε στην «καλή» εποχή του τουρισμού, όπως τη γνωρίζαμε από το 1975 ως το 1990. Διότι στο παιχνίδι έχει μείνει ο ταξιδιώτης που πραγματικά αγαπάει το ταξίδι και όχι εκείνος που πήγαινε σε έναν προορισμό επειδή είχε ακούσει τυχαία κάπου για αυτόν…

Αυτό σημαίνει ότι μικραίνει η πίτα των ταξιδιωτών;

Έτσι φαίνεται. Αλλά ακόμη και αυτήν, τη μικρότερη πίτα, θα τη μοιραστούν τα πιο οργανωμένα ταξιδιωτικά γραφεία, που έχουν κάνει επενδύσεις και διαθέτουν στελέχη με γνώσεις και ικανότητες. Ο αριθμός των διαθέσιμων αεροπορικών θέσεων έχει περιοριστεί πολύ, με αποτέλεσμα να είναι πολύ λίγες οι εταιρείες που αντέχουν στην κρίση. Ελάχιστα είναι τα ταξιδιωτικά γραφεία που πηγαίνουν πολύ καλά από άποψη κύκλου εργασιών και τζίρου. Και πάλι όμως, δεν ξέρω ποια είναι τα κέρδη τους, διότι τα έξοδα είναι τεράστια.

Το βέβαιο πάντως είναι ότι πολλά ταξιδιωτικά γραφεία αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης και ο ταξιδιώτης οφείλει να είναι προσεκτικός.

Τι να σας πω; Για κάποιους απορώ και εγώ πώς αντέχουν.

Τι αντιπροσωπεύει το Διαδίκτυο στον τζίρο σας;

Δεν έχουμε κάνει αυτή την αξιολόγηση, διότι δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι. Η προσπάθεια που κάνουμε στη βελτίωση της διαδικτυακής εξυπηρέτησης είναι στοχευμένη, αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Η ηλεκτρονική κράτηση και η ολοκληρωμένη συναλλαγή μέσω Διαδικτύου αποτελεί την πρώτη προτεραιότητά μας. Το Διαδίκτυο προσφέρει πολύ σημαντικά οφέλη. Στην ουσία έχει αλλάξει ανεπιστρεπτί το τοπίο του τουρισμού όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Αυτός είναι ο λόγος που το αντιμετωπίζουμε πολύ σοβαρά και επενδύουμε σε αυτό. Διαφορετικά, δεν γνωρίζω αν θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε.

Στην πραγματικότητα πρέπει να εξελιχθείτε και εσείς…

Πράγματι. Πριν από όλα πρέπει να εξελιχθούμε οι ίδιοι. Αυτό δεν είναι πολύ εύκολο. Διότι στον τουρισμό, όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι επιχειρηματίες επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται στις συνθήκες που έχουν συνηθίσει και δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούν αλλαγές. Η εξέλιξη όμως είναι η μόνη ελπίδα για επιβίωση.

Ξεκινήσαμε με τα ταξίδια. Ας κλείσουμε με αυτά. Ποιες είναι οι καλύτερες προτάσεις σας για εφέτος;

Να έρθει κάποιος μαζί μας στην Ιρλανδία και στην Σκωτία, που είναι ονειρεμένοι προορισμοί.

Δίνουμε τη δυνατότητα να πάει κάποιος στην Ινδία πληρώνοντας επτακόσια ευρώ και να μείνει στο TajPalace στην Τζαϊπούρ και στο Νέο Δελχί. Επίσης να πάει στην Κίνα με χίλια πεντακόσια ευρώ και να μείνει στην αλυσίδα των SwissHotel.

Στη Ρωσία να μείνει στο Intercontinental της Μόσχας, που άνοιξε μόλις πέρυσι και είναι πολύ κοντά στο Κρεμλίνο, και στο W της Αγίας Πετρούπολης, το όποιο βρίσκεται μπροστά από το δημαρχείο της Αγίας Πετρούπολης διπλά από το θέατρο Μαριίνσκι, απέναντι από τον Άγιο Ισαάκ και πέντε λεπτά από το Hermitage. Όλα αυτά πληρώνοντας μια πολύ μικρή διαφορά στην τιμή, σε σχέση με ένα ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων.

Όπως καταλαβαίνετε, είναι πολύ μεγάλος ο αγώνας που κάνουμε για συνεχή βελτίωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες μας. Παράλληλα το κέρδος μας έχει συρρικνωθεί πολύ. Αλλά συνεχίζουμε πιστεύοντας ότι αυτή η τακτική θα αποδειχθεί μακροπρόθεσμα κερδοφόρα!

Η Ιταλία;

Εφέτος διοργανώνεται στη Βενετία η Μπιενάλε, που γίνεται κάθε δύο χρόνια. Πρόκειται για μια παγκόσμια γιορτή τέχνης, όπου όλα τα κράτη συμμετέχουν με το περίπτερό τους και με τους σημαντικότερους καλλιτέχνες τους. Εμείς έχουμε σχεδιάσει αρκετά προγράμματα, με πολλές επιλογές που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τέχνης και πολιτισμού.

Είστε αισιόδοξος για εφέτος;

Αν μας το επιτρέψουν το κράτος και οι πολιτικοί μας, πιστεύω ότι θα πάμε πολύ καλύτερα από πέρυσι. Εμείς ήδη διαπιστώνουμε μια αύξηση της τάξης του 50%.

Σας ευχαριστώ θερμά!

Και εγώ. Εύχομαι σε όλους καλό καλοκαίρι και καλά ταξίδια!