SEX

Σεράγεβο, 20 χρόνια μετά. Ο τελευταίος πόλεμος της Ευρώπης

Σεράγεβο, 20 χρόνια μετά. Ο τελευταίος πόλεμος της Ευρώπης

Τέτοιες μέρες πριν 20 χρόνια ξεκίνησε η πολιορκία της πρωτεύουσας της Βοσνίας από τους Σερβοβόσνιους. 10.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στα τριάμισι χρόνια που διήρκεσε.

O πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία ξεκίνησε το 1991 και τερματίστηκε το 1999 έπειτα από την επέμβαση του ΝΑΤΟ. Η πολιορκία του Σεράγεβο, της βοσνιακής πρωτεύουσας ήταν μια από τις πιο άγριες ιστορίες του. Διήρκεσε τριάμισι χρόνια και κόστισε την ζωή σε περίπου 11.000 ανθρώπους. Οι Σερβοβόσνιοι είχαν καταλάβει όλα τα υψώματα γύρω από την πόλη και οι Μουσουλμάνοι είχαν μόνο ένα μικρό πέρασμα προς την υπόλοιπη Βοσνία, το οποίο ήλεγχαν οι δυνάμεις του ΟΗΕ.

Απρίλιος 1992
Διαδηλωτές μουσουλμάνοι σκοτώνονται από Σέρβους σε μια ειρηνική διαδήλωση για την απελευθέρωση της Βοσνίας και η κατάσταση ξεφεύγει εντελώς εκτός ελέγχου. Ο σερβικός στρατός αρχίζει να σφυροκοπά την πόλη από τους γύρω λόφους και αναγκάζει τον πληθυσμό σε μαζική φυγή. Ωστόσο πολύς κόσμος παραμένει εγκλωβισμένος. Κάπου εδώ ξεκινάει το μαρτύριό του που κράτησε σχεδόν τέσσερα χρόνια.

Το καλοκαίρι του 1992 ο μεγαλύτερος εφιάλτης των εγκλωβισμένων Βοσνίων είναι οι ελεύθεροι σκοπευτές. Κρυμμένοι σε ψηλά κτήρια, δεν διστάζουν να εκτελούν γυναίκες και μικρά παιδιά. Μια σφαίρα στο κεφάλι ή στην καρδιά είναι η μέθοδός τους. Ακόμη και οι άντρες του ΟΗΕ θρηνούν θύματα.

Αύγουστος 1992
Ο αριθμός των νεκρών είναι τόσο μεγάλος που τα υπάρχοντα νεκροταφεία δεν αρκούν. Οι εγκλωβισμένοι κάτοικοι αρχίζουν να φτιάχνουν καινούργια, αλλά κάνοντάς το, αποτελούν εύκολο στόχο για τα κανόνια των Σέρβων. Τελικά, αναγκάζονται να τελούν τις κηδείες τη νύκτα.

Προμήθειες του ΟΗΕ, 1992-1996
Ο ΟΗΕ ήλεγχε το αεροδρόμιο και φρόντισε να μεταφέρει αεροπορικώς προμήθειες στους πολιορκημένους Βόσνιους. Φαγητό, φάρμακα και ό,τι άλλο χρειάζονταν. Εκτός, βέβαια, από όπλα. Επίσης, οι πτήσεις του ΟΗΕ δεν ήταν ακίνδυνες. Πολύ συχνά γίνονταν και αυτές στόχοι των σερβικών πυρών.

Το τούνελ, 1993
Οι κάτοικοι έσκαψαν ένα τούνελ κάτω από το αεροδρόμιο που ήλεγχαν οι δυνάμεις του ΟΗΕ, ώστε να μπορούν οι συμπατριώτες τους να τούς μεταφέρουν όπλα. Στην αρχή χωρούσε ίσα ίσα ένας άνθρωπος, με τον καιρό το άνοιξαν τόσο, ώστε να τού περάσουν ράγες και να χωράει ένα βαγονάκι. Σήμερα, μόνο 20 μέτρα από το αρχικό τούνελ των 800 μέτρων υπάρχουν, ως μια ανάμνηση του άγριου πολέμου.

Φεβρουάριος 1994
66 άνθρωποι σκοτώνονται και 200 τραυματίζονται στην πιο αιματηρή επίθεση από την αρχή της πολιορκίας, όταν σερβικοί όλμοι κτυπούν την υπαίθρια αγορά το μεσημέρι της 5ης Φεβρουαρίου του 1994. Η αγριότητα της επίθεσης έστρεψε επιτέλους τα μάτια της κοινής γνώμης προς το Σεράγεβο και το ΝΑΤΟ απείλησε για πρώτη φορά τις σερβικές δυνάμεις με επίθεση. Οι Σέρβοι δέχτηκαν να επιτηρούνται από τον ΟΗΕ, όχι όμως και να παραδώσουν τον οπλισμό τους.

Ιούλιος 1995
Ο ΟΗΕ δεν είχε απολύτως κανένα έλεγχο επάνω στους Σέρβους και σύντομα οι βομβαρδισμοί του Σεράγεβο επανήλθαν στην ημερησία διάταξη. Όταν αεροπλάνα του ΝΑΤΟ έπληξαν μια σερβική αποστολή όπλων, οι Σέρβοι συνέλαβαν και κράτησαν εκατοντάδες άντρες του ΟΗΕ ως όμηρους. Ήταν η μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο ρόλος του ΟΗΕ ήταν εξαιρετικά αποδυναμωμένος.

Αύγουστος 1995
Μια δεύτερη έκρηξη στην αγορά του Σεράγεβο σκοτώνει 37 ανθρώπους και τραυματίζει 90. Το συμβάν έρχεται λίγες μόνο ημέρες μετά την σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Το ΝΑΤΟ αποφασίζει ότι δεν μπορεί να διαπραγματεύεται άλλο. Μέσα σε δύο ημέρες ξεκινάει τις επιθέσεις από αέρος κατά των σερβικών θέσεων γύρω από την πόλη. Δύο μήνες αργότερα, οι δύο πλευρές υπογράφουν την παύση της πολιορκίας.