Ιπτάμενα αεροπλανοφόρα: Μια «τρελή» ιδέα για έναν νέο «Ψυχρό Πόλεμο»

Παράλληλα, οι νέες τεχνολογίες που είχαν κάνει την εμφάνισή τους ωθούσαν μια ανεπανάληπτη κούρσα εξοπλισμών- και οι δύο πλευρές ήταν για πολλά χρόνια πρόθυμες να δοκιμάσουν πολλές «περίεργες» ιδέες οι οποίες μετά από χρόνια μπορεί να φάνταζαν τρελές- ωστόσο τότε έμοιαζαν ικανές να δώσουν το πολυπόθητο πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου.

Με τον πλανήτη μας να εισέρχεται σε μια νέα εποχή αβεβαιότητας και έντονου ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων και την τεχνολογία να πραγματοποιεί αλματώδη πρόοδο σε κάθε τομέα, πολλοί είναι αυτοί που μιλούν για έναν νέο «Ψυχρό Πόλεμο». Ανεξαρτήτως του αν αυτός ο τρόπος προσέγγισης είναι ορθός ή λανθασμένος, το μόνο σίγουρο είναι πως «κούρσες» φαίνονται να αρχίζουν σε διάφορους τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική τεχνολογία, τα πολυηχητικά (hypersonic) και ενεργειακά όπλα, οι επαναχρησιμοποιούμενοι πύραυλοι κ.α.- και ως εκ τούτου πρόκειται για μια «γόνιμη» περίοδο για να αρχίσουν να εξετάζονται «τρελές» ιδέες- όπως για παράδειγμα αυτή των ιπτάμενων αεροπλανοφόρων.

Η λογική πίσω από την ιδέα

Η ιδέα των ιπτάμενων αεροπλανοφόρων είχε εξεταστεί και στο παρελθόν επανειλημμένα, ωστόσο ποτέ δεν είχε θεωρηθεί βιώσιμη, δεδομένου ότι τα αεροπλάνα ή αερόπλοια που θα αποτελούσαν τα «μητρικά σκάφη» θα έπρεπε να είναι γιγαντιαίων διαστάσεων ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν τα μικρότερα αεροσκάφη που θα έφεραν πάνω τους- και ως εκ τούτου μεγάλοι και ευάλωτοι στόχοι. Επίσης, τα όποια πλεονεκτήματα θα συνεπάγονταν σύντομα εξέλειψαν χάρη στην εξέλιξη της αεροπορικής και της πυραυλικής τεχνολογίας, οπότε απλά από ένα σημείο και μετά τα ιπτάμενα αεροπλανοφόρα κατέστησαν μη αναγκαία και μη συμφέροντα.

Βεβαίως τα δεδομένα αλλάζουν, και στην τρίτη δεκαετία του 21^ου αιώνα τα ιπτάμενα αεροπλανοφόρα (ή κάτι παρεμφερές) φαίνονται να προσελκύουν ξανά ενδιαφέρον λόγω των εξελίξεων στη ρομποτική τεχνολογία και τα μη επανδρωμένα σκάφη, αλλά και στην έκταση της απειλής που αντιμετωπίζουν πλέον τα «κανονικά» αεροπλανοφόρα: Πλέον είναι απλά πολύ μεγάλα (οπότε δεν μπορούν να κρύβονται εύκολα από ραντάρ και δορυφόρους) και τα όπλα που προορίζονται για την καταστροφή τους πολύ ισχυρά- όπως ο κινεζικός βαλλιστικός πύραυλος Dong Feng-26 (DF-26)- ένα «carrier killer» όπλο της νέας εποχής που προβληματίζει έντονα τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ως προς την έκταση της απειλής που θα αποτελούσε στο ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης στον Ειρηνικό.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Economist, η απειλή αυτή είναι αρκετά ισχυρή ώστε να κρατά τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα σε απόσταση τουλάχιστον 1.600 χλμ από τις κινεζικές ακτές, σύμφωνα με τον Μπράιαν Κλαρκ, στρατηγιστή του Hudson Institute. Η ανάγκη διατήρησης τέτοιας απόστασης δημιουργεί προβλήματα ως προς τις επιχειρήσεις των αεροσκαφών των αεροπλανοφόρων, τα οποία θα απαιτούσαν εναέριο ανεφοδιασμό, με τα ιπτάμενα τάνκερ να είναι από μόνα τους ευάλωτα σε επιθέσεις. Οπότε το Πεντάγωνο των ΗΠΑ επιδιώκει να βρει μια κάπως «πλάγια» λύση στο πρόβλημα αυτό.

«Gremlins» από τον ουρανό

Η DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency) του αμερικανικού Πενταγώνου, γνωστή ανέκαθεν για τα ενίοτε «εξωτικά» της προγράμματα, έχει ένα πρόγραμμα ονόματι «Gremlins». Τα εν λόγω «Gremlins», που βρίσκονται στην «καρδιά» του προγράμματος είναι μικρού μεγέθους και βάρους (βάρους 680 κιλών, ανοίγματος φτερών 3,5 μέτρων) μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία όταν αφεθούν ελεύθερα, ανοίξουν τα φτερά τους και ενεργοποιήσουν τον κινητήρα τους μπορούν να πετάξουν σε απόσταση 500 χλμ. Όπως γράφει ο Economist, ο Σκοτ Βιρτσμπανόφσκι, επικεφαλής του προγράμματος, περιγράφει την αποστολή τους ως «να πάνε και να σπείρουν τον όλεθρο». Στη συνέχεια επιστρέφουν στο μητρικό τους αεροσκάφος.

Αυτόνομα αεροσκάφη τέτοιου είδους θα επιχειρούσαν σε σμήνη, με ανθρώπους χειριστές να έχουν ωστόσο τον «τελικό λόγο»/ επίβλεψη. Από αυτή την άποψη, δεν θα διέφεραν πολύ από την ιδέα του αποκαλούμενου «Loyal Wingman», που έχει να κάνει με σμήνη από drones που συνοδεύουν και βοηθούν επανδρωμένα μαχητικά. Η διαφορά ωστόσο εδώ είναι πως τα «Loyal Wingman» θα απογειώνονταν από βάσεις στην ξηρά ή από αεροπλανοφόρα, ενώ τα «Gremlins» δεν θα χρειαζόταν ποτέ να αγγίξουν το έδαφος.

Οι αποστολές τους θα περιελάμβαναν τόσο αποστολές ηλεκτρονικού πολέμου (υποκλοπές, παρεμβολές κ.α.) όσο και αναγνώρισης ή πληγμάτων κατά εχθρικών στόχων ώστε να «μαλακώσουν» την εχθρική αεράμυνα εν όψει επιχειρήσεων από επανδρωμένα αεροσκάφη.

Σε επίπεδο πληγμάτων, θα μπορούσαν να είναι είτε «καμικάζε» είτε να εξοπλίζονται τα ίδια με πυραύλους. Οι απώλειές τους θα ήταν σίγουρα υπολογίσιμες, ωστόσο ο αναλώσιμος χαρακτήρας συμπεριλαμβάνεται εν γένει στη φιλοσοφία της χρήσης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών αφ’ενός, και αφ’ετέρου το να τραβήξουν τα εχθρικά πυρά (αποκαλύπτοντας τις θέσεις των εχθρικών αντιαεροπορικών δυνάμεων) θα μπορούσε να αποτελεί μέρος της αποστολής τους, όπως εκτιμά ο Άντριου Κρεπίνεβιτς, επικεφαλής της Solarium- εταιρείας συμβούλων σε θέματα ναυτικού και αεροπορικού πολέμου).

Στο πλαίσιο μιας γενικευμένης σύγκρουσης μεταξύ προηγμένων τεχνολογικά αντιπάλων, το να χαθούν μερικά drones με αντάλλαγμα την καταστροφή μιας αντιαεροπορικής πυροβολαρχίας του αντιπάλου σίγουρα φαντάζει ως συμφέρουσα εξέλιξη για αυτόν που έχει τα (αναλώσιμα) drones (και εδώ αξίζει να υπενθυμίσουμε τα αποτελέσματα της ευρείας χρήσης τουρκικής προέλευσης drones εναντίον των αρμενικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και το τι θα μπορούσε να δείχνει αυτό για άλλα θέατρα επιχειρήσεων).

Επίσης, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, υπάρχει επίσης και η σκέψη χρήσης τους ως «δολωμάτων»: Drones που θα μιμούνται τα ίχνη ραντάρ και θερμότητας μεγαλύτερων αεροσκαφών, παραπλανώντας τον αντίπαλο ώστε να τους επιτεθεί, αποκαλύπτοντας τις δυνατότητές του και χρησιμοποιώντας πολύτιμα μέσα εναντίον τους που θα ήταν πολύ πιο χρήσιμα εναντίον επανδρωμένων, μεγαλύτερων αεροσκαφών.

Γενικότερα μιλώντας, οι υπέρμαχοι των drones που θα επιχειρούν από «μητρικά» σκάφη εκτιμούν την αξία των μεγάλων αριθμών. Κατά τον Τιμ Κίτερ, που διαχειρίζεται το πρόγραμμα των Gremlins στη συνεργαζόμενη με τη DARPA Dynetics, η εμφάνιση πολλών ιχνών στις οθόνες ραντάρ είναι ένας καλός τρόπος να κάνεις τα πράγματα πιο δύσκολα και πολύπλοκα για τον αντίπαλο.

Μητρικά σκάφη και κόστη

Για να αποδίδουν έτσι τα Gremlins ωστόσο, το κόστος θα πρέπει να διατηρείται χαμηλό: Σκοπός είναι να μην υπερβαίνει τα 800.000 δολάρια για το καθένα, με προοπτική το πολύ 20 αποστολών έκαστο, σύμφωνα με τη Dynetics- κάτι που ανοίγει τον δρόμο για χρήση πιο φθηνών υλικών, μειώνοντας περαιτέρω το κόστος.

Όσον αφορά στα μητρικά σκάφη, το πιθανότερο θα ήταν μια τροποποιημένη έκδοση του C-130, ικανή να φέρει μέχρι τέσσερα drones σε πυλώνες κάτω από τα φτερά του. Περαιτέρω Gremlins θα μπορούσαν να μεταφέρονται από άλλα επανδρωμένα μαχητικά ή βομβαρδιστικά. Ωστόσο η εξαπόλυσή τους δεν είναι τόσο πρόβλημα, όσο η ανάκτηση- περισυλλογή τους εν πτήσει- και σε αυτό το πλαίσιο η Dynetics έχει σχεδιάσει ένα ειδικό σύστημα ανάκτησης ειδικά για το C-130.

Ακόμη, υπάρχει και το θέμα της αυτονομίας των αεροσκαφών αυτών: Τα Gremlins θα πρέπει να μπορούν να επιχειρούν ως σμήνος, και αυτό αποτελεί μια πρόκληση λογισμικού την οποία καλείται να αντιμετωπίσει ένα άλλο πρόγραμμα της DARPA, ονόματι Collaborative Operations in Denied Environment. Αν και δεν θα ενορχηστρώνει ένα πλήρως αυτόνομο σμήνος (προς το παρόν, τουλάχιστον), ο στόχος είναι να αποκτήσουν τα μεμονωμένα drones επαρκή αυτονομία ώστε να μπορεί ένας άνθρωπος- χειριστής να επιβλέπει μια ομάδα από αυτά.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Economist, υπό ανάπτυξη είναι και μικρότερες εκδοχές της όλης ιδέας του συνδυασμού Gremlins- μητρικού σκάφους, και σε μία εξ αυτών δουλεύει και η General Atomics, κατασκευάστρια των γνωστών drones τύπου Predator. Η General Atomics, συγκεκριμένα, εργάζεται πάνω σε μικρά drones, ονόματι Sparrowhawks, που θα επιχειρούν από μεγαλύτερα, και πάλι μη επανδρωμένα αεροσκάφη, και θα έχουν είτε εξοπλισμό για αναγνώριση/ ηλεκτρονικό πόλεμο, είτε εκρηκτικά για να χρησιμοποιούνται ως «καμικάζε» σε αποστολές αυτοκτονίας. Επίσης, ο αμερικανικός στρατός εξετάζει το ενδεχόμενο εκτόξευσης μικρών drones από ελικόπτερα.

Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει το δημοσίευμα, τα σχέδια αυτά φαίνονται να εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικών επιλογών από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες φαίνονται να κάνουν στροφή από το «counterinsurgency» στο οποίο επιδίδονταν ανά δεκαετίες (επιχειρήσεις εναντίον δυνάμεων ατάκτων/ ανταρτών κ.ο.κ) στο ενδεχόμενο γενικευμένης σύγκρουσης με άλλες μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις αντίστοιχων δυνατοτήτων, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Υπό αυτή την έννοια, είναι λογικό να εξετάζονται αντίμετρα ως προς την τεχνολογική πρόοδο αντιπάλων απέναντι στους οποίους για πολλά χρόνια υπήρχε υπεροχή- η οποία εξακολουθεί να υφίσταται μεν, δεν είναι όσο μεγάλη ήταν στο παρελθόν, δε.

Ανεξαρτήτως του αν τα ιπτάμενα αεροπλανοφόρα και τα Gremlins γίνουν πραγματικότητα ή όχι, τεχνολογικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις τέτοιου τύπου δεν μπορούν να μην εκληφθούν ως σημεία των καιρών- ενδείξεις της ανατολής μιας νέας εποχής ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων που χαρακτηρίζεται από νέες τεχνολογικές προκλήσεις και εκκολαπτόμενες «κούρσες εξοπλισμών» οι οποίες είναι άγνωστο πού θα μπορούσαν να καταλήξουν. Το αν τέτοιου είδους τεχνολογίες και μέσα αποτελέσουν τα «εργαλεία» ενός νέου «Ψυχρού Πολέμου» ή αν παραμείνουν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, μένει να φανεί.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

SMS 13032: Ανοίγει το λιανεμπόριο από Δευτέρα - Πώς θα κάνουμε τα ψώνια στα καταστήματα