Ναύαρχος ε.α. Δημήτρης Τσαϊλάς στο Newsbomb: Το 13άρι των λαθών στην κρίση των Ιμίων

Για ακόμη μια χρονιά, 28 χρόνια μετά την πολύκροτη κρίση των Ιμίων, τα ερωτήματα για τις ευθύνες που οδήγησαν στα γεγονότα του 1996 αποτελούν αντικείμενο έντονης συζήτησης.

Του Μάνου Χατζηγιάννη

Μπορεί τα ελληνοτουρκικά να έχουν μπει σε άλλη ρότα, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, ωστόσο η ανάλυση των γεγονότων και των αντιδράσεων, που οδήγησαν στην κρίση των Ιμίων καθίσταται πάντα επίκαιρη.

Με αφορμή την επέτειο των Ιμίων, το Newsbomb.gr απευθύνθηκε στον ειδικό αμυντικό αναλυτή κ. Δημήτρη Τσαϊλά, Ναύαρχο ε.α*, o οποίος αποτύπωσε τις ευθύνες της μοιραίας νύχτας.

«Θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι κατά τη διάρκεια μίας διακρατικής κρίσεως άμυνας και ασφάλειας, την αποκλειστική ευθύνη της διαχειρίσεως αυτής φέρει η πολιτική ηγεσία της χώρας. Η εκάστοτε κυβέρνηση ευθύνεται για την πρόληψη, την έγκαιρη αναγνώριση και τη διαχείριση μίας κρίσεως με σειρά μέτρων (διπλωματικών, οικονομικών, στρατιωτικών κ.λπ.) κλιμακώσεως ή αποκλιμακώσεως, στο πλαίσιο της αποτροπής, ενώ οι εμπλεκόμενοι φορείς (ιδιαίτερα το ΥΠΕΞ και το ΥΕΘΑ), οφείλουν να ακολουθούν πιστά τις σχετικές πολιτικές αποφάσεις», σχολιάζει αρχικά ο Δημήτρης Τσαϊλάς.

Όπως εξηγεί ο ίδιος «το ορθό και εφικτό των πολιτικών αποφάσεων εξαρτάται εν πολλοίς και από τη διαρκή παροχή στρατιωτικών ενημερώσεων και εισηγήσεων από τη στρατιωτική προς την πολιτική ηγεσία», είπε χαρακτηριστικά, ενώ έκανε λόγο για απαίτηση στενών και ομαλών σχέσεων μεταξύ τους.

«Σε κάθε περίπτωση η επιτυχής αποτροπή του αντιπάλου σε περίοδο κρίσεως, προϋποθέτει κατ’ ελάχιστον πολιτική βούληση χρήσεως στρατιωτικής ισχύος (εάν απαιτηθεί) και Ένοπλες Δυνάμεις ικανές να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά όχι μόνο θερμά επεισόδια αλλά και μία γενική πολεμική αναμέτρηση», επισημαίνει ο Ναύαρχος.

Η κρίση και η συνταγή της αποτυχίας

Σύμφωνα με τον κ. Τσαϊλά υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις που μπορούν να συντελέσουν για την επιτυχημένη ή αντιθέτως την αποτυχημένη διαχείριση μιας κρίσης. «Μία κρίση χαρακτηρίζεται από στενότητα χρόνου, ένταση, πυκνή και δυναμική αλληλουχία γεγονότων, πληθώρα πληροφοριών ενίοτε συγκεχυμένων ή και αλληλοσυγκρουομένων, ψυχική και σωματική καταπόνηση, καθώς και απαίτηση λήψεως σημαντικών αποφάσεων υπό πίεση. Κατά συνέπεια η επιτυχής αντιμετώπιση μίας κρίσεως απαιτεί προϋπάρχουσα θεσμική, ηγετική, οργανωτική, γνωστική, εμπειρική και υλική προετοιμασία σε όλα τα επίπεδα. Ελλείψεις συνεργασίας και οργανώσεως, αμοιβαίες καχυποψίες, αυθαίρετοι ερασιτεχνισμοί, καθώς και ανάγκη για φροντιστήρια βασικών γνώσεων εν ώρα κρίσεως, απλώς συναποτελούν την βέβαιη συνταγή μίας αποτυχίας».

Τα πολιτικά σφάλματα της κρίσης των Ιμίων

Ο αμυντικός αναλυτής συνόψισε τα «κύρια πολιτικά σφάλματα της κρίσεως των Ιμίων» επιγραμματικά στα ακόλουθα:

«1)Παρά τις ενδείξεις η κρίση δεν εντοπίσθηκε έγκαιρα, ώστε να υπάρξουν ανάλογες προληπτικές ενέργειες. Ακόμη και όταν η κρίση έγινε ορατή, αρχικά υποβαθμίσθηκε.
2) Το αποκλειστικά αρμόδιο ΚΥΣΕΑ ουδέποτε συνεκλήθη, με αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός να ενημερώνεται κυρίως από συμβούλους και άλλοι φορείς (π.χ. ΥΕΘΑ, Α/ΓΕΕΘΑ) να αποδεσμεύουν εξ ανάγκης Εθνικούς Κανόνες Εμπλοκής, αρμοδιότητος ΚΥΣΕΑ.
3) Οι αντιδράσεις υπήρξαν ανακλαστικές και όχι αποτέλεσμα στρατηγικού σχεδιασμού.
4) Δεν αξιοποιήθηκαν πλήρως τα διπλωματικά και γεωπολιτικά μας ερείσματα.
5) Η πολιτική ηγεσία δεν γνώριζε στοιχειώδεις κανόνες αποτροπής, καθώς και βασικές διαδικασίες κλιμακώσεως και αποκλιμακώσεως της κρίσεως.
6) Οι σχέσεις πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας δεν ήταν αγαστές.
7) Υπήρχε αμοιβαία καχυποψία μεταξύ κορυφαίων στελεχών της κυβερνήσεως.
8) Υπήρχε έλλειψη συνεργασίας μεταξύ συναρμοδίων υπουργείων.
9) Υπήρξαν πολλαπλοί και παράλληλοι δίαυλοι επικοινωνίας με το εξωτερικό, δίχως μάλιστα κοινή γραμμή.
10) Υπήρξε αναντιστοιχία πολιτικών εξαγγελιών και πράξεων.
11) Ουδέποτε η πολιτική ηγεσία (ή στελέχη αυτής) ενημερώθηκε και έλαβε αποφάσεις στον φυσικό χώρο αντιμετωπίσεως κρίσεων που είναι το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων.
12) Αγνοήθηκε η ΕΥΠ.
13) Η πολιτική ηγεσία επέρριψε ευθύνες αποκλειστικά στις ΕΔ της χώρας και δεν προέβη σε αυτοκριτική.

*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), και του Strategy International (SI). Συγγραφέας του βιβλίου «Ο Σύγχρονος Πόλεμος» Προκλήσεις για την Ελληνική Ασφάλεια. Εκδόσεις Ινφογνώμων.