Η τελευταία αρχόντισσα της Σμύρνης κι η Μυτιληνιά που «χορεύει» τους Τούρκους συρτάκι

100 χρόνια έχουν περάσει ακριβώς από την πιο μαύρη σελίδα του Ελληνισμού από την Άλωση της Πόλης. Αυτής, του ξεριζωμού από τις πατρογονικές εστίες εκατοντάδων χιλιάδων απογόνων των Ιώνων.

Σωτήρης Σκουλούδης

17/09/2022 16:23

Η Μικρασιατική Καταστροφή, αποτελεί ένα μοναδικό φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία, κατά το οποίο χαρακτηριστικό είναι, ότι πέρα από τις παραδόσεις και κάποιους αλώβητους από τη λήθη αρχαίους ναούς και πόλεις, ο κατακτητής δεν άφησε τίποτα, που να θυμίζει το τι συνέβαινε σε αυτά τα χώματα για τα προηγούμενα 4.000 χρόνια πριν από τον Σεπτέμβριο του 1922.

Ή σχεδόν τίποτα. Κάποια ελάχιστα κτίρια, και κάποιες «φωνές», μένουν να αντηχούν από τα όχι και τόσο μακρινά βάθη της Ιστορίας, ότι η Σμύρνη, αποτελούσε άλλοτε ένα λαμπρό λίκνο του Ελληνισμού, αργότερα ένα πολυπολιτισμικό κέντρο ανάπτυξης και πολιτισμού του Αιγαίου, μέχρι όλα αυτά να τελειώσουν με βία, πολύ αίμα, και τελικά μια καταστροφική φωτιά, οι στάχτες της οποίας σήμαναν το τέλος της πιο χρυσής της εποχής.

Το σύνολο των Ελλήνων επιζώντων της καταστροφής έγιναν πρόσφυγες, έκαναν νέο ξεκίνημα σε διάφορες περιοχές της χώρας, ενσωματώθηκαν πλήρως έπειτα από περιπέτειες, και ελάχιστες δεκαετίες αργότερα έφτασαν να αποτελούν σημαντικό -και πολύ δημιουργικό- στοιχείο του κορμού που αποτελεί μέχρι και σήμερα το ελληνικό έθνος.

Το Αιγαίο έχει δύο ακτές και αν και σπάνια, από τα ύστερα μεσαιωνικά χρόνια και μετά, αποτέλεσε «θάλασσα ειρήνης», ωστόσο στις μέρες μας υπάρχουν κι αυτοί που περνάνε την αντίπερα όχθη, και ακούγοντας πάντα τη βοή της Ιστορίας -τα τελευταία 100 χρόνια ακριβώς ίσως να ακούγεται και ως κραυγή- δεν διστάζουν να κάνουν μια νέα ζωή, μεταφέροντας ιδέες και αυτή την μακραίωνη κουλτούρα, που εν τέλει στον 21^ο αιώνα, και για όπου υπάρχουν ευήκοα ώτα, μπορεί και να φέρει τους λαούς πιο κοντά.

Η Ελληνίδα που μαθαίνει τους Τούρκους να χορεύουν συρτάκι

Το Newsbomb.gr με αφορμή την επέτειο των 100 ετών συνομίλησε με μια Ελληνίδα της κοντινής των μικρασιατικών παράλιων όχθης, της Μυτιλήνης, η οποία τα τελευταία 12 χρόνια ζει και εργάζεται σχεδόν απέναντι, στη Σμύρνη.

Η Μαρία Βουγιούκα, είναι η γυναίκα που μαθαίνει στους Τούρκους συρτάκι, άλλους παραδοσιακούς μας χορούς, τη γλώσσα και τη φιλοσοφία μας.

Η Μαρία Βουγιούκα μαθαίνει συρτάκι στους Τούρκους της Σμύρνης

Ο τουρκικός Τύπος για τη δασκάλα ελληνικών χορών, Μαρία Βουγιούκα

Το ενδιαφέρον, για τους σημερινούς κατοίκους των μικρασιατικών ακτών άλλωστε, παραδοσιακά είναι στραμμένο περισσότερο προς τη Δύση και την Ευρώπη, παρά προς τα βάθη της Ανατολής. Έτσι, η άφιξη της νεαρής πριν από 12 χρόνια Μαρίας στη Σμύρνη, συνοδεύτηκε με θερμή υποδοχή και έντονο ενδιαφέρον για όσα έχει να προσφέρει, προς τον γειτονικό λαό, που βρίσκεται τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά ταυτόχρονα.

Η ίδια, δεν άργησε να προσαρμοστεί, να κάνει την 100% -σχεδόν- τουρκική Σμύρνη πια σπίτι της, σε έναν τόπο των προγόνων της, με τα εγγόνια τους βέβαια να μην υπάρχουν πια εκεί. Μιλώντας στο newsbomb.gr, μας περιγράφει τη ζωή της εκεί, τον τρόπο που μας βλέπουν οι Τούρκοι, ακόμα και αυτή την πολύ έντονη περίοδο, κατά την οποία πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι ένας νέος πόλεμος μεταξύ μας είναι πιο κοντά από ποτέ, τον τελευταίο αιώνα. Άλλωστε, όπως ξεκαθαρίζει στις περιγραφές της, οι νέοι κυρίως άνθρωποι δεν έχουν και πολλά να χωρίσουν – και οι πιο «ευρωπαίοι» δυτικοί Τούρκοι, ακόμα λιγότερα, με τους «Γιουνάν» (Ίωνες) γείτονές τους.

Η τελευταία αρχόντισσα της Σμύρνης

Εκτός από τις εντυπώσεις της και την εικονική ξενάγηση σε ότι έχει απομείνει ελληνικό στην πόλη, η Μαρία Βουγιούκα μας μεταφέρει κάτι ακόμα πολύ σημαντικό. Σκιαγραφεί, την προσωπικότητα και την ιωνική σοφία της τελευταίας -ίσως- Σμυρνιάς, η οποία πριν από λίγα χρόνια έφυγε από τη ζωή.

Ο λόγος, για την κυρία Κατερίνα, η οποία γεννήθηκε λίγους μήνες πριν από την Καταστροφή -το ιταλικό διαβατήριο του πατέρα της και ένας «ξαφνικός άνεμος» τις δραματικές ώρες της πυρκαγιάς, αποτέλεσαν το εχέγγυο για την επιβίωση και διαβίωση της στον τόπο που γεννήθηκε, χωρίς να χρειαστεί ποτέ να γίνει πρόσφυγας.

Η Μαρία Βουγιούκα με την τελευταία αρχόντισσα της Σμύρνης

Πάντα με την Ελλάδα στην καρδιά, και με τις άμεσες διηγήσεις των γονιών της για τις δραματικές ημέρες και ώρες της Καταστροφής, καθώς η ίδια ως μικρό παιδί δεν θα μπορούσε να θυμάται, μεταφέρει μέσω της Μαρίας αλλά και ανέκδοτων βίντεο που τραβήχτηκαν, σημαντικές μνήμες από την παλαιότερη και νεότερη Σμύρνη. Μαζί με αυτές, τη σοφία, ανατολική -κατά τις συμβουλές του ίδιου του Κεμάλ Ατατούρκ που έτυχε να γνωρίσει – και ελληνική, φυσικά, καθώς η δική μας πλευρά του Αιγαίου ήταν πάντα, και πρωτίστως, στην καρδιά της.

Στο βίντεο που ακολουθεί θα δείτε τη συνέντευξη της Μαρίας Βουγιούκα και θα γνωρίσετε, έστω επιδερμικά, αυτήν που Τούρκοι και Έλληνες που τη γνώρισαν αποκαλούν, ως την τελευταία Σμυρνιά Αρχόντισσα.