Φυλάσσονται οι αρχαιολογικοί θησαυροί της Λιβύης

Αποφασισμένοι να διασφαλίσουν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά τους και να την προστατεύσουν από λεηλασίες, όπως αυτές που σημειώθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες στην Αίγυπτο, εμφανίζονται οι Λίβυοι που έχουν εξεγερθεί κατά την κυβέρνησης του συνταγματάρχη Μουάμαρ Καντάφι.

«Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αναφορές, από καμία περιοχή, για ζημιές εξαιτίας των ταραχών», είπε ο Χάφεντ Ουάλντα, ένας Λίβυος, σύμβουλος σήμερα στην υπηρεσία αρχαιοτήτων της Λιβύης που παλαιότερα ήταν επικεφαλής μιας ανασκαφής στη ρωμαϊκή πόλη Λέπτις Μάγκνα. «Πάντα ανησυχούμε για κάτι τέτοιο όταν επικρατεί χάος. Μέχρι στιγμής όλα πάνε καλά, όμως δεν είμαι σίγουρος ότι θα συνεχιστούν προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν ξέρω», είπε, μιλώντας από το Λονδίνο.

Ένας Αιγύπτιος που πέρασε το Σάββατο τα σύνορα με την Τυνησία δήλωσε στο πρακτορείο Ρόιτερς ότι η Σαμπράθα, μια αρχαία ρωμαϊκή πόλη με αμφιθέατρο και ένα ανακατασκευασμένο θέατρο όπου ο Μπενίτο Μουσολίνι παρακολουθούσε παραστάσεις κατά την ιταλική αποικιοκρατία, βρίσκεται στα χέρια των πολιτών. Η πληροφορία αυτή ωστόσο δεν έχει επιβεβαιωθεί από άλλες πηγές. Η εφημερίδα Κουρίνα είχε γράψει στις αρχές της εβδομάδας ότι στην περιοχή της Σαμπράθα έχουν αναπτυχθεί ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις.

«Η Λιβύη είναι η δεύτερη πατρίδα μου και όλα αυτά είναι ο χειρότερος εφιάλτης μου», δήλωσε ο Βρετανός αρχαιολόγος Πολ Μπένετ, ο οποίος βρισκόταν στην περιοχή της Κυρηναϊκής όταν ξεκίνησαν οι κινητοποιήσεις. «Ακούω ιστορίες για λεηλασίες και τα τοιαύτα σε σχετικά απομονωμένες περιοχές (...) Υπάρχουν οδοφράγματα (...) οι ντόπιοι προστατεύουν τις περιουσίες τους και τους γείτονές τους και κατ' αυτόν τον τρόπο προστατεύουν ταυτόχρονα και την πολιτιστική κληρονομιά τους», είπε ο Μπένετ, ο οποίος είναι επικεφαλής της Εταιρείας Λιβυκών Σπουδών του Λονδίνου.

Οι πρώτες σοβαρές αρχαιολογικές ανασκαφές στη Λιβύη ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1930, καθώς η τότε φασιστική, αποικιοκρατική Ιταλία ήλπιζε να αποδείξει την ιστορική κυριαρχία της στη Μεσόγειο εμφανίζοντας δείγματα της ρωμαϊκής παρουσίας στην περιοχή. Οι ανασκαφές αυτές οδήγησαν κατόπιν στην ανακάλυψη πετρελαίου.

Οι ανασκαφές περιορίστηκαν σημαντικά μετά την επανάσταση του Καντάφι, το 1969, μολονότι ορισμένοι ξένοι αρχαιολόγοι συνέχισαν τη δουλειά τους και έφεραν στο φως νέα ευρήματα, ακόμη και κατά την περίοδο που οι σχέσεις της Λιβύης με τη Δύση ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτες. «Το καθεστώς τις παραμέλησε για αρκετό καιρό. Κάποτε (τα αρχαιολογικά ευρήματα) δεν θεωρούνταν λιβυκή κληρονομιά αλλά ιμπεριαλιστική», είπε ο Ουάλντα.

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του Καντάφι προσπάθησε να βελτιώσει τις υποδομές και να αυξήσει τους πόρους, επιδιώκοντας να προσελκύσει τουρίστες.