Κορονοϊός: Η Κίνα «ανοίγει», η Δύση «κλείνει» - Τα εφιαλτικά σενάρια

Νατάσα Παυλοπούλου

06/01/2023 16:51

Ο εφιάλτης του κορονοϊού επιστρέφει στην Κίνα. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί μέσα σε λίγες εβδομάδες και οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο αριθμός των νεκρών θα ξεπεράσει ακόμη και τα δύο εκατομμύρια. Τα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονται από τρομακτικές αναφορές από προσωπικές απώλειες και εικόνες με νοσοκομεία και κρεματόρια ασφυκτικά γεμάτα. Τα ακριβή στοιχεία μόλυνσης και θνησιμότητας παραμένουν ασαφή η μεγάλη εικόνα ωστόσο είναι αναμφισβήτητη: ο κινεζικός λαός παλεύει για να επιβιώσει και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί επιστρέφουν.

Η κατάσταση στον «Κόκκινο Δράκο» θυμίζει τον εφιάλτη που βίωσαν πολλές χώρες του κόσμου κατά τις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας, μετά τον συναγερμό που σήμανε για πρώτη φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις 31 Δεκεμβρίου του 2019. Όμως, σε αντίθεση με τις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής και οικονομικής δομής της Κίνας δυσχεραίνει δυσανάλογα την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Όπως έμαθαν οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες πριν από τρία χρόνια, η μείωση των ποσοστών μόλυνσης σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου απαιτεί αποστασιοποίηση και άλλα προληπτικά μέτρα από την πλευρά των πολιτών. Ωστόσο, για πάρα πολλά κινεζικά νοικοκυριά, τέτοιες προφυλάξεις δύσκολα μπορούν να ληφθούν.

Οι ηλικιωμένοι της Κίνας λόγου χάρη δεν μπορούν να απομονωθούν εύκολα, κατά βάση επειδή παραμένουν οι κύριοι φροντιστές των εγγονιών τους. Εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι μεταναστεύουν στις μεγαλουπόλεις για δουλειά και απαγορεύεται να πάρουν μαζί τις οικογένειές τους. Εκτιμάται ότι περίπου 60 εκατομμύρια παιδιά παραμένουν σε αγροτικές περιοχές με τους παππούδες.

«Πονοκέφαλος» το άνοιγμα των συνόρων και η κινεζική Πρωτοχρονιά

Η Κίνα αντέστρεψε ξαφνικά την πολιτική της «μηδενικής ανοχής» απέναντι στον κορονοϊό στις αρχές Δεκεμβρίου. Η απότομη αλλαγή πλεύσης πυροδότησε ένα κύμα λοιμώξεων που έχει σαρώσει τον «Κόκκινο Δράκο» και έχει προκαλέσει συζητήσεις για επιστροφή των μέτρων.

Η Κίνα ανοίγει ξανά τα σύνορά τους για τους τουρίστες την Κυριακή (8/1) και οι επισκέπτες δεν θα πρέπει πλέον να μπαίνουν σε καραντίνα κατά την άφιξή τους. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η ασιατική υπερδύναμη θα γιορτάσει την Πρωτοχρονιά, τη μεγαλύτερη γιορτή της, στη διάρκεια της οποίας λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη ετήσια μετανάστευση ανθρώπων στον πλανήτη.

Η περίοδος των εορταστικών ταξιδιών ξεκινάει τώρα στην Κίνα, δύο εβδομάδες δηλαδή πριν από τις πιο σημαντικές διακοπές της Κίνας, το σεληνιακό νέο έτος, στις 22 Ιανουαρίου. Όπως συμβαίνει και τα Χριστούγεννα στη Δύση, οι άνθρωποι παραδοσιακά επιστρέφουν στις πόλεις τους για να γιορτάσουν με την οικογένεια και τους φίλους τους.

Το επόμενο κύμα μολύνσεων είναι πιθανό να πλήξει τις αγροτικές περιοχές και θα μπορούσε να επηρεάσει ακόμη περισσότερους ανθρώπους από το κύμα που μαστίζει τις πόλεις τώρα, προειδοποίησε η βρετανική εταιρεία αναλύσεων υγείας Airfinity. Υπολογίζεται ότι περίπου 9.000 άνθρωποι την ημέρα πεθαίνουν από τον κορονοϊό στην Κίνα και ο αριθμός θα μπορούσε να ανέλθει σε 25.000 την ημέρα αυτό τον μήνα, ενώ ο συνολικός αριθμός των θανάτων θα μπορούσε να φτάσει τα 1,7 εκατομμύρια μέχρι τον Απρίλιο.

Η απότομη αλλαγή πολιτικής από την κυβέρνηση που χαρακτήριζε τον κορονοϊό θανατηφόρα ασθένεια και σύντομα έκανε λόγο για έναν ιό «λίγο χειρότερο από ένα κρυολόγημα» - έχει επίσης πυροδοτήσει τον κυνισμό, με πολλούς απλούς Κινέζους να λένε ότι δεν πιστεύουν πλέον στη διαβεβαίωση του κράτους ότι τα ταξίδια είναι ασφαλή. «Προσέχετε τον εαυτό σας και μην πιστεύετε λέξη από αυτούς τους λεγόμενους «ειδικούς»!» ανέφεραν πολίτες στην πλατφόρμα Weibo. «Έχουμε μόνο τους εαυτούς μας να βασιστούμε τώρα. Προσευχηθείτε για την τύχη σας!» είπε ένας άλλος.

Πώς ήταν η ζωή πριν την άρση των περιορισμών;

Οι κανόνες άλλαξαν σχεδόν από τη μία μέρα στην άλλη στις 7 Δεκεμβρίου. Η στρατηγική του κλειδώματος ολόκληρων πόλεων για μήνες αδιάκοπα, με τεράστιο ψυχολογικό και οικονομικό κόστος για τη χώρα και τον πληθυσμό, έληξε απότομα. Μέχρι τότε, οι άνθρωποι διέτρεχαν διαρκή κίνδυνο να «κλειδωθούν» σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου ή σε μία εγκατάσταση καραντίνας για εβδομάδες εάν μολύνονταν από κορονοϊό.

Οι πολίτες που πήγαιναν ακόμη και στο ίδιο κατάστημα ή εστιατόριο με κάποιον που είχε μολυνθεί ή ακόμη και αν περνούσαν δίπλα σε ένα μολυσμένο άτομο στο δρόμο, θα μπορούσαν να οδηγηθούν απροειδοποίητα σε ένα κέντρο καραντίνας για παρατεταμένη παραμονή, μερικές φορές με πενιχρά τρόφιμα και εγκαταστάσεις υγιεινής.

Τα επαναλαμβανόμενα lockdown κατά της Covid-19 δημιούργησαν τεράστιες ελλείψεις τροφίμων και βασικών ειδών. Αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν πολίτες να ανταλλάσσουν προμήθειες, ακόμη και τεχνολογικά gadget…για να προμηθευτούν λίγο φαγητό. Κάποιοι είχαν κοινοποιήσει βίντεο όπου αντάλλασσαν τσιγάρα με λάχανα και κονσόλες Nintendo για στιγμιαία νουντλς και ψωμάκια στον ατμό!

Σε μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο ή η Σαγκάη ή το Σενζέν οι πολίτες υποχρεώνονταν να στέκονται σε ουρές κάθε δύο ή τρεις ημέρες και μερικές φορές καθημερινά για να υποβληθούν σε μοριακά τεστ, σε μία εξαντλητική διαδικασία που «περνούσε» στη συνέχεια σε κωδικούς υγείας στα κινητά τηλέφωνα.

Λόγω της εξαιρετικής ευαισθησίας των τεστ, ένα μολυσμένο άτομο θα μπορούσε να κρατηθεί σε απομόνωση για εβδομάδες ή και μήνες. Και ακόμη και μετά την αποχώρησή του από την καραντίνα, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μόνιμες διακρίσεις. Υπήρχαν μερικά μέρη λόγου χάρη που οι πρώην ασθενείς δεν επιτρεπόταν να πατήσουν το πόδι τους, όπως ορισμένα κυβερνητικά γραφεία.

Πώς έχει αλλάξει η κατάσταση σήμερα;

Μετά τις 7 Δεκεμβρίου, η ζωή άλλαξε. Τα καλά νέα ήταν ότι οι αγανακτισμένοι πολίτες μπόρεσαν ξαφνικά να κυκλοφορούν χωρίς να ανησυχούν αν θα εγκλωβιστούν σε κάποιο νοσοκομείο ή κέντρο καραντίνας. Αλλά το κόστος σε ασθένειες και θανάτους είναι υψηλό. Η κινεζική κυβέρνηση ήρε τους περιορισμούς μετά από μία σειρά ασυνήθιστων μαζικών διαδηλώσεων που «δοκίμασαν» την αξιοπιστία του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Από τότε, η ένταση και το μέγεθος της επιδημίας στη χώρα παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό, μυστήριο. Η εικόνα του ιού είναι ωστόσο ότι εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά.
Από τους γιατρούς που ήταν υπεύθυνοι για την κράτηση ανθρώπων, φτάσαμε στην ξαφνική φροντίδα πολλών αρρώστων. Τα γραφεία τελετών και τα αποτεφρωτήρια είναι στα όριά τους και μετά βίας επιτρέπουν στα μέλη της οικογένειας να αποχαιρετήσουν τους οικείους τους.

Τα νοσοκομεία ξεχειλίζουν, με ελάχιστο χώρο για περισσότερους άρρωστους. Υπάρχει έντονη έλλειψη αναπνευστήρων και οξεία έλλειψη ιβουπροφαίνης. Ακόμη και τα νοσοκομεία δεν έχουν αρκετά φάρμακα για να μειώσουν τον πυρετό των πολύ αρρώστων. Όλα αυτά είναι σκηνές που βίωσε η Δύση όταν πρωτοεμφανίστηκε η πανδημία στις αρχές του 2020. Αλλά στην Κίνα, συνιστά έκπληξη το γεγονός ότι δεν υπήρχε περισσότερη προετοιμασία για την αλλαγή κατεύθυνσης.

Η εξάπλωση του ιού είναι ασυνήθιστη επειδή όχι μόνο υπάρχει ένας πληθυσμός με σχεδόν μηδενική έκθεση στο παρελθόν ή ανοσία, αλλά γιατί τώρα υπάρχουν πόλεις που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να έρχονται στη δουλειά ακόμα κι αν είναι θετικοί στην Covid-19, αρκεί να μην έχουν πυρετό. Εταιρείες στη βόρεια Κίνα λένε ότι το 80 έως και το 100% των μελών του προσωπικού τους έχουν μολυνθεί.

Γιατί η Κίνα άλλαξε την πολιτική της τόσο γρήγορα;

Η Κίνα αντιμετώπισε πολλές μεγάλες προκλήσεις. Υπήρχε αυξανόμενη δυσαρέσκεια με το βάρος της καραντίνας και των συχνών τεστ, που οδήγησαν σε διαμαρτυρίες στους δρόμους. Η Κίνα έχανε επίσης τον έλεγχο του ιού ακόμη και πριν από την αλλαγή πολιτικής στις 7 Δεκεμβρίου. Το ποσοστό θνησιμότητας άρχισε να αυξάνεται αμέσως μετά τη χαλάρωση των περιορισμών, παρόλο που ο ιός χρειάζεται μερικές εβδομάδες για να φτάσει στη θανατηφόρα φάση.

Το άμεσο άλμα στη δραστηριότητα στα γραφεία τελετών υποδηλώνει ότι υπήρχαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι που είχαν μολυνθεί ακριβώς πριν από την αλλαγή πολιτικής, αλλά κρύβονταν στο σπίτι. Τέλος, η οικονομία ήταν σε τρομερή κατάσταση το φθινόπωρο, επειδή οι άνθρωποι στην Κίνα σταμάτησαν να βγαίνουν για ψώνια ή σε εστιατόρια φοβούμενοι ότι θα μολυνθούν. Ταυτόχρονα, η ζήτηση στο εξωτερικό για αγαθά από την Κίνα εξασθενούσε.

Η χώρα βιώνει ένα τρομακτικό κύμα κορονοϊού, ωστόσο οι πόλεις ενθαρρύνουν τα ταξίδια για το Σεληνιακό Νέο Έτος, το οποίο ξεκινά σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες. Πιθανότατα θα δούμε έξαρση σε αγροτικές περιοχές, όπου πολλοί από τους κατοίκους είναι ηλικιωμένοι. Ο μεγάλος φόβος είναι ότι, όπως ο ιός έχει περάσει στον πληθυσμό στις κινεζικές πόλεις, θα περάσει πλέον και στα κινεζικά χωριά τις επόμενες εβδομάδες.

Πολλοί επιστήμονες εμφανίζονται καθησυχαστικοί. Λένε ότι αυτό που συμβαίνει στην Κίνα είναι λιγότερο πιθανό να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο, επειδή ουσιαστικά εκθέτει έναν πληθυσμό με χαμηλή ανοσία σε παραλλαγές που έχουν ήδη κυκλοφορήσει παγκοσμίως. Η τραγωδία είναι «λιγότερο παγκόσμια τραγωδία και περισσότερο τραγωδία της Κίνας» σημειώνουν. Είναι σαν να θυσιάζεται μέρος της παλαιότερης γενιάς για να ανοίξει ξανά και να επανεκκινήσει γρήγορα η οικονομία.

Ο Δρ. Κρις Σμιθ, σύμβουλος ιολόγος και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ λέει ότι όλοι θα αισθανθούμε τις συνέπειες του πανδημικού εφιάλτη της Κίνας, αλλά πιθανότατα όχι από τον ίδιο τον ιό. Η κρίση Covid-19 της Κίνας προέκυψε επειδή η χώρα έχει δημιουργήσει μια «τέλεια καταιγίδα» για τον εαυτό της. Κινέζοι διπλωμάτες παραπλανούσαν εδώ και καιρό τη Δύση ότι το έθνος τους είχε σώσει τον κόσμο από μια πανδημία, και το Πεκίνο ήταν απασχολημένο να καθησυχάζει τον πληθυσμό του ότι είχε τον έλεγχο της κατάστασης.

Ο εμβολιασμός των πολιτών έστω και αργά δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, γιατί ακόμα κι αν μπορούσαν οι κινεζικές αρχές να εμβολιάσουν ως δια μαγείας -με ένα αποτελεσματικό εμβόλιο- όλους τους ευάλωτους ανθρώπους μέσα σε λίγες μέρες, χρειάζονται εβδομάδες για να χτιστεί η ανοσία. Επιπλέον, οι παραλλαγές φαίνεται να εξαπλώνονται με μεγάλη αποτελεσματικότητα στον κινεζικό πληθυσμό. Όπως είπε πρόσφατα ένας σχολιαστής, «μετράμε τον χρόνο διπλασιασμού [των κρουσμάτων μόλυνσης] σε ώρες, όχι σε ημέρες...».

Τι σημαίνει αυτό για τη Δύση είναι ακόμη νωρίς για να το κρίνουμε. Σίγουρα θα υπάρξουν αρνητικά αποτελέσματα: φίλοι και συνάδελφοι που συνεργάζονται στενά με την Κίνα λένε ότι τα γραφεία σε ορισμένα μέρη είναι άδεια, «επειδή έχουν κολλήσει όλοι». Μερικοί εργοδότες βλέπουν λιγότερους από έναν στους πέντε από το προσωπικό τους να φθάνει για δουλειά.

Επιπλέον θα υπάρξουν ελλείψεις σημαντικών φαρμάκων, αντιβιοτικών και άλλων χημικών πρώτων υλών στις οποίες βασίζονται οι βιομηχανίες παραγωγής της Δύσης. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν δευτερογενείς επιπτώσεις στην υγεία παγκοσμίως, τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα, για τους επόμενους μήνες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σε συνομιλίες με Kινέζους αξιωματούχους για την έκρηξη των μολύνσεων από τον SARS-CoV-2 τους κάλεσε να μοιράζονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, ώστε οι άλλες χώρες να μπορούν να αντιδράσουν αποτελεσματικά.

Διαβάστε επίσης

Κίνα: Ο κορονοϊος «χτυπάει» τους διασήμους -Τα «παιχνίδια» του Πεκίνου

Κίνα προς ΕΕ: Να αξιολογήσετε «δίκαια» την κατάσταση της πανδημίας

Κίνα: Νέοι μολύνονται σκόπιμα με Covid - Φόβος για τους ηλικιωμένους

Κίνα: Τα νοσοκομεία ξεμένουν από κρεβάτια - Σενάρια για 2 εκατ.νεκρούς

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ