Φορολογικό: Λιγότερα από 300 ευρώ τον μήνα δηλώνουν φούρνοι και καταστήματα ρούχων

Πολύ χαμηλό κέρδος δηλώνουν οι μικρές επιχειρήσεις εστίασης, όπως και κομμωτήρια, μπαρ, και φούρνοι, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι επίσης δηλώνουν πολύ χαμηλά ποσά. Εντύπωση προκαλεί ότι πάνω από 1.000 ευρώ δηλώνουν μόλις 8 επαγγελματικές κατηγορίες σε σύνολο άνω των 550.

Συγκεκριμένα, οι μικρές επιχειρήσεις εστίασης δηλώνουν κέρδος 129 ευρώ τον μήνα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Καθημερινής, ενώ τα κομμωτήρια 162 ευρώ, και τα μπαρ 188,3 ευρώ. Το μέσο μηνιαίο κέρδος για τους φούρνους είναι 280 ευρώ και για τα καταστήματα λιανικής πώλησης ενδυμάτων 294 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τα ταξί, το ποσό φτάνει στα 307,7 ευρώ τον μήνα, και στα ανθοπωλεία τα 380 ευρώ. Ένας υδραυλικός δεν ξεπερνά τα 500 ευρώ κέρδος τον μήνα, ενώ ο ηλεκτρολόγος είναι στα 574 ευρώ. Οι φαρμακοποιοί εμφανίζουν το μεγαλύτερο «μηνιάτικο» στα 1.726 ευρώ τον μήνα, ενώ οι γιατροί δηλώνουν κατά μέσο όρο 1.661 ευρώ.

Κάτω από 1.000 ευρώ κέρδος τον μήνα

Το υπουργείο Οικονομικών χρησιμοποίησε ειδική ηλεκτρονική βάση δεδομένων προκειμένου να σχεδιάσει και να κοστολογήσει τη νέα μέθοδο φορολόγησης για πάνω από 700.000 φορολογούμενους, η οποία χτίστηκε με βάση όσα δήλωσαν οι επαγγελματίες στις φορολογικές τους δηλώσεις.

Τα στοιχεία αυτά θα δοθούν επίσημα στη δημοσιότητα το καλοκαίρι του 2024, μέσω της ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ, αφού ειδικά τα ακαθάριστα έσοδα από εδώ και στο εξής θα αποτελούν βασικό στοιχείο προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της Καθημερινής:

1. Σε σύνολο 534 διψήφιων κωδικών αριθμών δραστηριότητας στους οποίους κατατάσσονται 642.128 ατομικές επιχειρήσεις, το μέσο κέρδος είναι 8.165 ευρώ, δηλαδή 680 ευρώ τον μήνα. Αν αφαιρεθεί και ο μέσος φόρος εισοδήματος, προκύπτει καθαρό μηνιαίο εισόδημα 618 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερο από τον καθαρό μισθό του ανειδίκευτου εργάτη (σ.σ. περίπου 667 ευρώ).
2. Από τους 534 επαγγελματικούς κλάδους:

• Οι 44 δηλώνουν καθαρά ετήσια κέρδη κάτω των 3.000 ευρώ. Σε αυτούς δραστηριοποιούνται περίπου 68.000 επαγγελματίες.
• Οι 74 εμφανίζουν καθαρά ετήσια κέρδη από 3.000 έως 5.000 ευρώ. Εδώ εντοπίζονται 145.731 επαγγελματίες.
• Από 5.000 έως 10.000 ευρώ τον χρόνο κέρδος δηλώνουν 190 επαγγελματικές κατηγορίες (ΚΑΔ) στους οποίους κατατάσσονται 222.264 επαγγελματίες.
• Από 10.000 έως 30.000 ευρώ τον χρόνο δηλώνουν –πάντοτε σε μέσο όρο– 213 κλάδοι επαγγελματικής δραστηριότητας με περίπου 206.000 επαγγελματίες.
• Μόνο τέσσερις τομείς εμφανίζουν καθαρό μέσο ετήσιο κέρδος άνω των 50.000 ευρώ και αυτοί απαριθμούν… 39 επαγγελματίες.

1. Εντοπίζονται περίπου 179 ΚΑΔ οι οποίοι εμφανίζουν μονοψήφιο περιθώριο κέρδους, σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη χαμηλότερο του 2%. Τα μικρά περιθώρια κέρδους δικαιολογούνται εν μέρει στο λιανεμπόριο, ωστόσο ο κατάλογος των πολύ χαμηλών περιθωρίων έχει και επαγγέλματα που κατατάσσονται στην παροχή υπηρεσίας όπως για παράδειγμα τα εστιατόρια. Μονοψήφιο περιθώριο κέρδους σημαίνει ότι οι δαπάνες αντιστοιχούν από 91% έως και 99% των εσόδων, ή ότι στα 100 ευρώ εσόδων μένει κέρδος από 1 έως 9 ευρώ το πολύ. Στην άλλη άκρη του πίνακα, υψηλότερα περιθώρια κέρδους άνω του 30% δηλώνουν στην Ελλάδα το πολύ 106 ΚΑΔ, οι περισσότεροι στον τομέα της παροχής υπηρεσίας.

Ο πίνακας που δημοσιεύεται κατατάσσει τις επαγγελματικές δραστηριότητες με βάση τον αριθμό των φορολογουμένων. Κάθε επαγγελματίας κατατάσσεται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ εφόσον σε αυτόν δηλώνει τα περισσότερα έσοδα της χρονιάς (σ.σ. κάλλιστα μπορεί ένας επαγγελματίας να δηλώνει και περισσότερους από έναν κωδικούς δραστηριότητας με πρωτοβουλία του ιδίου). Ο μέσος όρος εξ ορισμού δεν δίνει σαφή εικόνα για τα κλιμάκια της κατάταξης: πόσοι δηλαδή δηλώνουν κέρδη χαμηλότερα από 1.000 ευρώ τον μήνα και πόσοι υπερβαίνουν αυτό το όριο. Δίνει όμως μια σαφή εικόνα για τα επίπεδα στα οποία κινείται ο κάθε κλάδος.

Όπως προκύπτει μόνο τέσσερις είναι οι τομείς που εμφανίζουν καθαρό μέσο ετήσιο κέρδος άνω των 50.000 ευρώ και απαριθμούν μόλις 39 επαγγελματίες.

• Ο μεγαλύτερος αριθμός επαγγελματιών ασκεί νομικές δραστηριότητες: 33.884 ΑΦΜ. Ο μέσος όρος των εσόδων διαμορφώνεται στα 23.320 ευρώ και ο μέσος όρος των κερδών στα 12.582 ευρώ. Το περιθώριο κέρδους ανέρχεται στο 54%.
• Τον τετραψήφιο ΚΑΔ 5610 (δραστηριότητες υπηρεσιών εστιατορίων) εμφανίζουν ως κύριο περίπου 29.902 επαγγελματίες με μέσο έσοδο 90.763 ευρώ και μέσο κέρδος 5.509 ευρώ. Το περιθώριο κέρδους του κλάδου διαμορφώνεται στο 6%.
• Οι εκμεταλλευτές ταξί (ΚΑΔ 4932) είναι η 3η πολυπληθέστερη ομάδα με 27.195 επαγγελματίες, οι οποίοι εμφανίζουν μέσο έσοδο 16.783 ευρώ και μέσο κέρδος 3.692 ευρώ τον χρόνο.
• Δραστηριότητες μηχανικών και παροχής τεχνικών συμβουλών, ο 4ος ΚΑΔ. Σε αυτόν ανήκουν 26.053 επαγγελματίες με μέσο όρο εσόδων 30.487 ευρώ και μέσο κέρδος 13.716 ευρώ ή περιθώριο κέρδους 45%.
• Ο ΚΑΔ 5630 ενσωματώνει τα μπαρ (δραστηριότητες παροχής ποτών). Το συγκεκριμένο επάγγελμα δηλώνουν 25.071 επαγγελματίες οι οποίοι αν και εμφανίζουν 42.291 ευρώ μέσο έσοδο, περιορίζουν το μέσο κέρδος στα 2.259 ευρώ και το περιθώριο κέρδους στο 5%.
• Ακολουθούν τα ειδικά ιατρικά επαγγέλματα (ΚΑΔ 8622) με 22.593 επιστήμονες που δηλώνουν μέσο έσοδο 44.240 ευρώ και μέσο κέρδος 19.937 ευρώ με το ποσοστό να διαμορφώνεται και πάλι στο 45%.
• Τα καταλύματα διακοπών στην Ελλάδα αποφέρουν μέσο ετήσιο κέρδος 7.450 ευρώ με βάση τις φορολογικές δηλώσεις 17.893 επαγγελματιών οι οποίοι δηλώνουν 35.524 ευρώ τζίρο.
• Στην 8η θέση της κατάταξης με βάση τον αριθμό των επαγγελματιών είναι ο ΚΑΔ 9602 στον οποίο κατατάσσονται κουρεία και κομμωτήρια. Η χώρα αριθμεί 16.127 ατομικές επιχειρήσεις στον κλάδο με μέσο έσοδο 15.648 ευρώ και μέσο κέρδος 1.947 ευρώ. Η διαίρεση βγάζει και το μέσο μηνιαίο εισόδημα των 162 ευρώ.
• Ενατος πολυπληθέστερος ΚΑΔ ο 6920 με 16.079 εκπροσώπους που δηλώνουν μέσο έσοδο 27.207 ευρώ και μέσο κέρδος 9.854 ευρώ ή περιθώριο κέρδους 36%.
• Η 10άδα συμπληρώνεται με τις λοιπές δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας που αριθμεί 13.900 επαγγελματίες, 21.300 ευρώ μέσο έσοδο και 8.273 ευρώ μέσο κέρδος ή περιθώριο κέρδους 39%.

Τώρα να σημειώσουμε ότι, με βάση το νομοσχέδιο θα αναρτώνται ανά κωδικό αριθμό δραστηριότητας τα στοιχεία για τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών των επαγγελματιών, στην ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ για να μπορούν οι επαγγελματίες να γνωρίζουν εάν θα επιβαρυνθούν ή όχι λόγω του ύψους των εσόδων τους. Ορίζεται λοιπόν ότι η ανάρτηση πρέπει να γίνεται εντός ενός μηνός από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, έτσι η προσαύξηση λόγω τζίρου θα ανέρχεται στο 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου είναι μεγαλύτερος από τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ όπου ο υπόχρεος πραγματοποιεί τα υψηλότερα έσοδα.

Πότε δεν θα εφαρμόζεται η προσαύξηση:

-Όταν ο μέσος όρος του ετήσιου κύκλου εργασιών του αντίστοιχου ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ (είναι πολύ περιορισμένες αυτές οι περιπτώσεις και δεν υπερβαίνουν τις 15-16).

-Οταν το πλήθος των επιτηδευματιών που υπάγονται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τους 30 (εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 170 ΚΑΔ ή περίπου ο ένας στους τρεις που κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία).

Ο νέος μηχανισμός υπολογισμού φόρου βάζει στο στόχαστρο του επαγγελματίες που δηλώνουν τα πιο χαμηλά κέρδη και το μικρότερο περιθώριο κέρδους. Έτσι, όσο πιο λίγα τα κέρδη που εμφανίστηκαν στις τελευταίες φορολογικές δηλώσεις, τόσο πιο μεγάλη θα είναι η απόσταση από το ελάχιστο εισόδημα που θα βγάζει ο μαθηματικός τύπος άρα και η επιβάρυνση. Μεγαλύτερη επιβάρυνση θα έχουν και εκείνοι που δηλώνουν περισσότερα έσοδα από τον μέσο όρο του κλάδου τους.

Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Ένας εκμεταλλευτής ταξί που θα δηλώσει ετήσιο τζίρο 26.783 ευρώ, 10.000 ευρώ πάνω από τον μέσο όρο του κλάδου δηλάδη, αλλά κέρδη όσα και ο κλάδος, δηλάδη 3.692 ευρώ, θα φορολογείται τελικά για κέρδος 14.696 ευρώ αντί για 3.692 ευρώ, με αποτέλεσμα να πληρώσει φόρο εισοδήματος 1.933 ευρώ και όχι 332 ευρώ όπως τώρα.

Ένας ηλεκτρολόγος που θα εμφανίσει έσοδα της τάξεως των 86.276 ευρώ αντί για 36.276 ευρώ που είναι ο μέσος όρος του κωδικού αλλά κέρδη όσα ο κλάδος, 6.891 ευρώ δηλαδή, θα φορολογηθεί για τουλάχιστον 16.696 ευρώ, με φόρο στα 2.371 ευρώ.

Παράλληλα υψηλότερο φόρο θα πληρώνουν και εκείνοι που δηλώνουν πιο πολλά έσοδα από τον μέσο όρο του κλάδου τους.

Η αλλαγή που έκανε το υπουργείο Οικονομικών στο νομοσχέδιο μετρίασε αρκετά την επίπτωση που έχει ο τζίρος στο τελικό ύψος του φόρου, αφού η διαφορά του ατομικού εσόδου από τον μέσο όρο του κλάδου επηρεάζει το φορολογητέο εισόδημα μόλις κατά 5%. Με βάση το προηγούμενο σύστημα το έσοδο ήταν κυρίαρχο στοιχείο, ως εκ τούτου η απόκρυψη εσόδων ήταν άκρως συμφέρουσα, όσο και παράνομη, επιλογή.

Το συμπέρασμα που προκύπτει πάντως από την ταξινόμηση των στοιχείων των φορολογικών δηλώσεων ανά ΚΑΔ, είναι ότι έχουμε δύο μέτωπα προσπάθειας μείωσης της φορολογητέας ύλης απο τους επαγγελματίες.

Από τη μία έχουμε την προσπάθεια απόκρυψης εσόδων και από την άλλη το όσο γίνεται πιο μεγάλο «φούσκωμα» των δαπανών.

Με την ενεργοποίηση του νέου μηχανισμού φορολόγησης διασφαλίζεται, σύμφωνα με την Καθημερινή, η είσπραξη ενός μίνιμουμ ποσού φόρου ανά επαγγελματία, που όμως δεν θα βοηθήσει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, που επηρεάζει και άλλους κωδικούς με βασικότερο τον ΦΠΑ.

Ο κίνδυνος για τις φορολογικές αρχές είναι από τη μία να γινεται προσπάθεια να συγκρατηθεί όσο το δυνατόν πιο κοντά στον μέσο όρο του κλάδου το δηλωθέν έσοδο και από την άλλη να αυξάνονται οι δαπάνες για να προσαρμόζεται στο ελάχιστο επίπεδο το δηλωθέν κέρδος.

Εδώ έρχονται τα υπόλοιπα μέτρα, όπως η σύνδεση των ταμειακών με τα τερματικά και τα υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια, που πρέπει να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά τους για να θεωρήσουμε ότι έχουμε όντως περιορισμό της φοροδιαφυγής.