DHW: «Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει Silicon Valley της Ευρώπης»
«Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει Σίλικον Βάλλεϊ (Silicon Valley) της Ευρώπης», υποστηρίζει ο οικονομολόγος Αλέξανδρος Κρητικός, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή συνέδριο που έγινε στο Βερολίνο με θέμα «Η Ελλάδα μετά τις εκλογές.Ανασυγκρότηση της Ελλάδας, γερμανικές αναπτυξιακές ιδέες για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας», που οργάνωσε ο Γερμανοελληνικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος (DHW).
Έλληνας δεύτερης γενιάς ο ίδιος, γνωρίζει καλά την χώρα μας και εκφράζει την αισιοδοξία του, ότι στην Ελλάδα μπορούν να αναπτυχθούν τόσο η τεχνολογία των πληροφοριών, όσο και οι λεγόμενες«νεοφυείς επιχειρήσεις» (startups), οι οποίες είναι στη χώρα μας «ισχυρότερες από ό,τι φαντάζεται κανείς». Θα μπορούσαν μάλιστα, όπως λέει, να γίνουν η «κατεξοχήν μελλοντική ατμομηχανή της ανάπτυξης», εφόσον, βέβαια, υπάρξουν οι σχετικές προϋποθέσεις και «αξιοποιηθεί το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό».
Ο καθηγητής Αλέξανδρος Κρητικός προτείνει «να καταργηθούν οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις και στις αγορές προϊόντων» και να πάψει η Ελλάδα να «βασανίζει τους επιχειρηματίες». Ως λύση για να αντιμετωπισθεί «το δραματικό πρόβλημα» της μετανάστευσης και των καινοτόμων επιχειρήσεων, θεωρεί το «γκρέμισμα του γελοίου γραφειοκρατικού μηχανισμού», την ηλεκτρονική έναρξη, λειτουργία και παύση των επιχειρήσεων, την κατάργηση της πολυνομίας, την ταχεία απόδοση δικαιοσύνης, και ένα φιλικό προς την ανάπτυξη φορολογικό σύστημα για τις επιχειρήσεις.
Κατά τον κ. Κρητικό, «αν γίνουν αυτά, οι ιδιωτικές επενδύσεις θα έρθουν από μόνες τους στην Ελλάδα». Απαιτούνται, όμως - όπως λέει - οπωσδήποτε «γενναίες επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, αρχικά με ευρωπαϊκά κεφάλαια» και «μια στρατηγική για το πώς θα ενσωματωθούν αυτές στο ερευνητικό σύστημα της Ελλάδας».
Υποστηρίζει, επίσης, ότι πρέπει «να σπάσει το παλιό ταμπού, ότι οι ερευνητές και οι επιχειρηματίες δεν επιτρέπεται να συνεργαστούν, διότι διαφορετικά τα καλύτερα μυαλά θα συνεχίσουν να φεύγουν και οι καλύτερες ιδέες θα αξιοποιούνται από τους Αμερικανούς ή τους Ιάπωνες».
Ως σημαντικότερο θετικό στοιχείο της νέας συμφωνία της Ελλάδας με τους δανειστές, θεωρεί τις μεταρρυθμίσεις «που διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα», ενώ θεωρεί «την αύξηση των φόρων ολέθριο λάθος, διότι θα έχει καταστροφικές συνέπειες στη ζήτηση», χαρακτηρίζει δε τον ΕΝΦΙΑ ως το «μεγαλύτερο στρατηγικό φορολογικό λάθος», διότι «πλήττει περισσότερο τους φτωχούς».
Ο κ. Κρητικός υποστηρίζει ότι η διαγραφή του χρέους «δεν θα άλλαζε τίποτα στη δυσκολία της Ελλάδας να επανεκκινήσει την οικονομία», διότι για την Ελλάδα «το σημαντικότερο είναι να διαπραγματευθεί για το πώς μπορεί η οικονομία να αναθερμανθεί».
Περιθώρια διαπραγμάτευσης, κατά τον κ. Κρητικό, υπάρχουν και είναι μάλιστα απολύτως βέβαιος, ότι «αν η Ελλάδα κάνει αξιόπιστες διαπραγματεύσεις, τότε θα υπάρξει μια τεράστια ανταπόκριση από ευρωπαϊκής πλευράς και θα γινόταν δεκτή με ανοιχτές αγκάλες».
Ολόκληρη η συνέντευξη του καθηγητή Αλέξανδρου Κρητικού στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον Αντώνη Πολυχρονάκη έχει ως εξής:
-Κύριε Κρητικέ, καταρχάς πως σας αντιμετώπιζαν εσάς στη Γερμανία μετά την κρίση, ιδίως εξαιτίας των δυσφημιστικών ή χλευαστικών σχολίων για την Ελλάδα ορισμένων γερμανικών ΜΜΕ;
-Στους Ελληνες εξακολουθούν να συμπεριφέρονται στη Γερμανία το ίδιο φιλικά όσο και πριν. Δεν έχει αλλάξει τίποτα σε προσωπικό επίπεδο. Δεν υπάρχουν προκαταλήψεις. Δεν διαπίστωσα ποτέ ούτε στο ελάχιστο να περιγελούν κάποιον ή να γίνονται διακρίσεις ή να τον κοιτάζουν στραβά. Οι συζητήσεις στην τηλεόραση ή αλλού γινόταν επί της ουσίας, αλλά ποτέ δεν εκτοξεύονται προσωπικές προσβολές. Η στάση ορισμένων γερμανικών ΜΜΕ τα τελευταία 5 χρόνια δεν ήταν επιβοηθητική, αλλά ούτε και κάποιων ελληνικών, με αποτέλεσμα ορισμένοι Γερμανοί να αναρωτιούνται αν θα πρέπει να κάνουν φέτος διακοπές στην Ελλάδα. Και σε αυτούς έλεγα πάντα ότι οι Έλληνες θα τους υποδεχθούν εγκάρδια όπως πάντα.
-Η Ελλάδα αποθαρρύνεται να συνδέσει το νέο πρόγραμμα με το προσφυγικό θέμα, εσείς τι γνώμη έχετε;
-Δεν νομίζω ότι είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος, ίσως να ήταν πολιτικά έξυπνο, αλλά δεν βοηθά πραγματικά την ελληνική οικονομία. Θα μπορούσε, όμως, να ζητήσει μια πρόσθετη οικονομική υποστήριξη, αλλά το πρόβλημα αυτό πρέπει να διαχωρισθεί εντελώς από τις προσπάθειες για τις μεταρρυθμίσεις.
-Ο διευθυντής του DIW, ο κ. Μάρτσελ Φράτσερ, αποστασιοποιείται από τις απόψεις της κ. Μέρκελ και ιδίως του κ. Σόιμπλε και πρεσβεύει μάλλον «αιρετικές» απόψεις αν και είναι σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης. Συμφωνείτε μαζί του και σεις;
-Θα έλεγα ότι έχουμε παρεμφερείς απόψεις. Λόγω της μονεταριστικής του προέλευσης ως οικονομολόγου μακροοικονομίας, θεωρεί ως πιο σημαντικά την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο ελληνικό κράτος και το πώς θα καταστεί το ελληνικό κρατικό χρέος βιώσιμο. Το συμμερίζομαι και γω, αλλά ως ασχολούμενος με την οικονομία της καινοτομίας, βλέπω ως δεύτερο κύριο πρόβλημα την πραγματική οικονομία, το πώς δηλαδή θα ξανασταθεί στα πόδια της. Τα τελευταία πέντε χρόνια συζητήθηκε ελάχιστα και δεν γίνεται καν λόγος γι΄ αυτήν στο τρίτο μνημόνιο. Το θεωρώ ως το μεγαλύτερο λάθος.
-Τι εννοείται πιο συγκεκριμένα;
-Πρέπει να γίνει μια γενναία απογραφειοκρατικοποίηση και να καταργηθούν οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις, αλλά όχι μόνο της αγοράς εργασίας, διότι είναι ήδη απελευθερωμένη πολύ, αλλά στις αγορές προϊόντων και ιδίως όταν πρόκειται για την επαφή των επιχειρήσεων με τη διοίκηση. Στο θέμα αυτό η Ελλάδα δεν είναι απλώς ουραγός, αλλά βασανίζει τους επιχειρηματίες της τόσο πολύ με αποτέλεσμα να τα μαζεύουν και να φεύγουν στο εξωτερικό. Η μετανάστευση δεν αφορά μόνο στα καλύτερα μυαλά, αλλά και στις καλύτερες ιδέες και στις καινοτόμες επιχειρήσεις. Στο θέμα αυτό η Ελλάδα έχει ένα δραματικό πρόβλημα.
-Πως μπορεί να το ξεπεράσει;
-Με τρεις τρόπους. Πρώτος και σημαντικότερος είναι το γκρέμισμα αυτού του γελοίου γραφειοκρατικού μηχανισμού, να πρέπει να πηγαίνεις για κάθε επιχειρηματικό βήμα σε δεκαπέντε γραφεία και να συγκεντρώσεις τριάντα υπογραφές. Παράλληλα θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί συνολικά το σύστημα για την έναρξη, την λειτουργία και το κλείσιμο μιας επιχείρησης, να γίνονται όλα ηλεκτρονικά και έτσι να δοθεί στις επιχειρήσεις ο χώρος για να δραστηριοποιηθούν. Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα. Επίσης, υπάρχουν νόμοι οι οποίοι αντιφάσκουν προς αλλήλους, για κάθε βήμα υπάρχει και ένας άλλος νόμος. Πρέπει να καταργηθούν, να αντικατασταθούν με έναν και να εξασφαλισθεί η ταχεία απόδοση δικαιοσύνης, να υπάρξει δηλαδή ασφάλεια δικαίου. Αν γίνουν αυτά οι ιδιωτικές επενδύσεις θα έρθουν από μόνες τους στην Ελλάδα. Οι επενδυτές δεν έρχονται επειδή τις αναζητά ο πρωθυπουργός στο εξωτερικό, αλλά διότι η ίδια η χώρα είναι ελκυστική.
-Και δεύτερον;
-Απαιτούνται γενναίες επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη σε τομείς τους οποίους η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ισχυρή, διότι διαθέτει πολύ καλά μυαλά, τα οποία όμως χάνει διότι δεν γίνονται επενδύσεις στους τομείς αυτούς. Για μένα ο σημαντικότερος αριθμός είναι το πόσα χρήματα διαθέτει κάθε χρόνο μια χώρα για την έρευνα και την ανάπτυξη. Και γνωρίζουμε ότι πολλές άλλες χώρες της ευρωζώνης διαθέτουν το 3% του ΑΕΠ, ενώ η Ελλάδα μόνο 0,6%. Εδώ θα έπρεπε να αναπτυχθεί μια στρατηγική για το πώς θα ενσωματωθούν ταχύτατα αυτές οι επενδύσεις, αρχικά με ευρωπαϊκά κεφάλαια, στο ερευνητικό σύστημα της Ελλάδας.
-Και το τρίτο;
-Να σπάσει το παλιό ταμπού στην Ελλάδα, ότι οι ερευνητές και οι επιχειρηματίες δεν επιτρέπεται να συνεργαστούν, το ότι δεν πρέπει να υπάρχει διαπερατότητα ανάμεσά τους, να μπορεί δηλαδή αύριο να γίνει ένας ερευνητής επιχειρηματίας και μεθαύριο πάλι ερευνητής. Αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να βελτιωθεί η δυναμική των επενδύσεων. Αν δεν γίνει τότε θα δούμε τα καλύτερα μυαλά θα συνεχίσουν να φεύγουν και οι καλύτερες ιδέες θα αξιοποιούνται από τους Αμερικανούς ή τους Ιάπωνες, οι οποίοι και θα τα παράγουν ως δικά τους προϊόντα.
-Το γκρέμισμα της γραφειοκρατίας στην οποία αναφερθήκατε πριν, συνεπάγεται και απολύσεις στο δημόσιο τομέα, τι θα γίνει με τους ανέργους, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε ένα κοινωνικό κράτος όπως το γερμανικό;
-Η αναδιοργάνωση της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να αποφευχθεί μεσοπρόθεσμα, αν η Ελλάδα θέλει να παραγάγει ευημερία. Στο μέλλον θα εργάζονται λιγότεροι άνθρωποι για το κράτος και περισσότεροι στην ιδιωτική οικονομία. Αυτό δεν συνοδεύεται απαραίτητα με απολύσεις στον δημόσιο τομέα, αλλά με μόνιμες ποσοστώσεις λ.χ. για κάθε πέντε συνταξιοδοτούμενους υπαλλήλους μπορεί το κράτος να προσλαμβάνει έναν. Στην ιδιωτική οικονομία δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας όσο ταχύτερα γίνονται η απογραφειοκρατικοποίση και οι μεταρρυθμίσεις προς διευκόλυνσιν της ίδρυσης, λειτουργίας και του κλεισίματος των επιχειρήσεων και όσο ταχύτερα αναπτύσσεται ένα φιλικό προς την ανάπτυξη φορολογικό σύστημα για τις επιχειρήσεις.
Μια τέτοια μεταβατική περίοδος, πράγματι δεν είναι απλή, θα είναι εντούτοις χειρότερο για τους Ελληνες πολίτες αν δεν συμβεί τίποτα. Το βλέπει κανείς τα τελευταία πέντε χρόνια. Ενώ άλλες χώρες στην ανατολική Ευρώπη έκαναν τέτοιες μεταρρυθμίσεις και καταγράφουν εντωμεταξύ θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να βρίσκεται μπροστά στο γκρεμό.
Φυσικά και πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να καθιερώσει κοινωνικές παροχές προκειμένου να μετριασθούν οι συνέπειες μιας τέτοιας μεταβατικής διαδικασίας, αν μη τι άλλο για να υποκαταστήσει τη δεύτερη λειτουργία των μέχρι τώρα υψηλών συντάξεων (δηλαδή την κοινωνική βοήθεια για ολόκληρες οικογένειες). Είναι απαράδεκτο να είναι η Ελλάδα η μοναδική χώρα στην ευρωζώνη στην οποία δεν υπάρχει ένα λειτουργικό διαφανές σύστημα κοινωνικής βοήθειας.
- Τη νέα συμφωνία της Ελλάδας με τους δανειστές πως την αξιολογείτε; Μπορεί να έχει επιτυχία ή οδηγεί στην καταστροφή την ελληνική οικονομία;
-Υπάρχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία. Υπάρχουν μερικά τα οποία θεωρώ απολύτως αναγκαία. Το σημαντικότερο είναι να γίνουν οι προαναφερθείσες μεταρρυθμίσεις, που διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα .
Πρέπει επίσης και στην Ελλάδα να εργάζονται οι άνθρωποι μέχρι τα 65, όπως γίνεται παντού, ώστε να ξαλαφρώσουν τα ταμεία και να ενισχυθεί συνολικά η εσωτερική ζήτηση. Πρέπει να γίνει το ασφαλιστικό σύστημα δικαιότερο. Υπάρχουν λ.χ. επικουρικές συντάξεις οι οποίες δημιουργούν μεγάλες αδικίες.
-Και τα αρνητικά;
-Θεωρώ την αύξηση των φόρων ολέθριο λάθος, διότι θα έχει καταστροφικές συνέπειες στη ζήτηση. Ο προηγούμενoς υπουργός Οικονομικών, θα έπρεπε, αντί να προβεί στην καταστροφική ομολογία, ότι δεν είναι σε θέση να συλλέξει τους φόρους, να σκεφθεί πως θα βελτιώσει και θα καταστήσει δικαιότερη την κατανομή των φόρων. Θεωρώ, επίσης, ότι ο ΕΝΦΙΑ οδηγεί σε ακραίες ανισότητες, πλήττει περισσότερο τους φτωχούς. Είναι το μεγαλύτερο στρατηγικό φορολογικό λάθος, ο χειρότερος φόρος.
-Για τη διαγραφή του χρέους τι γνώμη έχετε;
-Νομίζω ότι η διαγραφή του χρέους δεν θα άλλαζε τίποτα στο πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας. Δεν θα άλλαζε τίποτα στη δυσκολία της Ελλάδας να επανεκκινήσει την οικονομία. Αυτό το οποίο πρέπει να κάνει, είναι να καταστήσει το συνολικό χρέος βιώσιμο. Αυτό μπορεί να γίνει με διαγραφή, με επιμήκυνση το χρόνου αποπληρωμής, με μείωση των τόκων. Υπάρχει και η πρόταση του Ινστιτούτου μας («DIW»), σύμφωνα με την οποία οι τόκοι θα έπρεπε να συνδεθούν με την οικονομική ανάπτυξη.
-Θεωρείτε ότι είναι δυνατή η εφαρμογή της παρούσας συμφωνίας;
-Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο μέρος θα εφαρμοσθεί, αλλά νομίζω ότι η ελληνική οικονομία δεν θα πάρει μπρος αν δεν κάνει η ελληνική κυβέρνηση τίποτα παραπάνω. Θα επιτύχει το πακέτο αλλά όχι και η ελληνική οικονομία. Το σημαντικότερο θα είναι να διαπραγματευθεί η ελληνική κυβέρνηση για το πώς μπορεί η οικονομία να αναθερμανθεί, εφόσον τα τρία σημεία, τα οποία προανέφερα, τηρηθούν βέβαια. Φοβάμαι, όμως, επίσης ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν θα κάνει περαιτέρω βήματα, ώστε να οδηγήσει τη χώρα του έξω από την κρίση. Φοβάμαι, ότι μετά την παρέλευση των τριών ετών του νέου προγράμματος σωτηρίας θα εξηγήσει ότι το πρόγραμμα αυτό, όπως προέβλεψε και ο ίδιος, έβλαψε τη χώρα. Και θα έχει βέβαια δίκιο, αλλά αυτό δεν βοηθά την Ελλάδα σε τίποτα. Θα ήταν πολύ σημαντικότερο αν ανέπτυσσε μια δική του μεταρρυθμιστική διαδικασία και την παρουσίαζε στους ευρωπαίους εταίρους του.
-Υπάρχουν ακόμα περιθώρια για διαπραγμάτευση;
-Φυσικά, αν η Ελλάδα κάνει αξιόπιστες διαπραγματεύσεις για την αγορά προϊόντων, οι οποίες είναι διατυπωμένες σκόρπια στη συμφωνία και αν καταργήσει τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις, είμαι απολύτως βέβαιος ότι τότε θα υπάρξει μια τεράστια ανταπόκριση από ευρωπαϊκής πλευράς. Η Ελλάδα θα γινόταν δεκτή με ανοιχτές αγκάλες.
-Δεν ήταν λίγο τολμηρός ο τίτλος του συνεδρίου, δεδομένου ότι το πρώτο πράγμα που θα σκεπτόταν ένας Ελληνας θα ήταν «μα καλά οι Γερμανοί μας κατέστρεψαν και θέλουν τώρα να μας σώσουν», έστω και αν διοργανώθηκε από Ελληνες της διασποράς. Αυτό δείχνει τουλάχιστον η εμπειρία της ελληνονογερμανικής συνέλευσης....
-Καταρχάς θα ήθελα να επισημάνω κάτι που συμμερίζονται τελευταία όλοι, ότι δηλαδή το ελληνικό χρέος δεν το δημιούργησαν οι Γερμανοί, δεν είναι εκείνοι υπεύθυνοι για τη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, αλλά οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις. Δεν είναι ένοχος αυτός που φέρνει την κακή είδηση...
-Ναι, αλλά κατέστησε ενόχους αθώους πολίτες για τα δάνειά τους και την υποτιθέμενη πολυτελή τους διαβίωση, ενώ η ΕΚΤ ήταν απούσα όταν αυτά δίνονταν αφειδώς από τις ελληνικές τράπεζες...
-Ναι, μια αλήθεια είναι ότι ήταν οι ελληνικές τράπεζες που εκμεταλλεύθηκαν με αυτόν τον τρόπο τα φτηνά δάνεια που έπαιρναν οι ίδιες. Δεν ήταν εξοικειωμένες και δεν υπήρξε και χρηματοοικονομική εκπαίδευση των πελατών τους. Ναι, μπορεί να πει κανείς ότι οι τράπεζες δεν ελέγχονταν και ότι η ΕΚΤ δεν είχε τότε κανενός είδους ελεγκτικούς μηχανισμούς για να τις σταματήσει. Μόλις πρόσφατα ξεκίνησε η δημιουργία τους με την τραπεζική ένωση. Φοβάμαι, όμως, ότι το πρόβλημα δημιουργήθηκε στην ίδια τη χώρα και για να το διατυπώσω κομψά, δεν μπορεί να το επιρρίψουμε την ευθύνη στην Ευρώπη. Αλλά αυτό είναι μόνον ένα από τα προβλήματα, υπάρχουν πολλά άλλα σοβαρότερα...
-Πως θα μειωθεί η καχυποψία μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, ώστε να καταστεί δυνατή και η συνεργασία;
-Στο συνέδριο συγκεντρώθηκε και ένα μέρος της ελληνικής διασποράς και φυσικά ήταν απολύτως σαφές ότι δεν μπορεί κανείς να αλλάξει κάτι ξαφνικά. Μπορούν να γίνουν κάποια κοινά σχέδια, συμφωνίες, να τεθούν κοινοί στόχοι. Στην πράξη περιέργως συμβαίνουν αυτά όπως πληροφορήθηκα. Η διττή εκπαίδευση προχωρά και συνεχίζεται το ελληνογερμανικό πρόγραμμα έρευνας με τη συμμετοχή Ελλήνων και Γερμανών ερευνητών. Γίνονται πολλά μικρά βήματα σταδιακά τα οποία ίσως φανερώνουν ότι γίνεται προσπάθεια από γερμανικής πλευράς, ώστε να βοηθηθεί η Ελλάδα να βγει από την κρίση. Υπάρχουν θετικά σημάδια, αλλά λείπει το μεγάλο άλμα. Μπορεί κανείς να προσφέρει κάτι, αλλά πρέπει να γίνεται και αποδεκτό. Εδώ και πέντε χρόνια, όμως, αυτό δεν γίνεται από τις ελληνικές κυβερνήσεις.
-Γιατί;
-Λείπει ένας Έλληνας πολιτικός, ο οποίος να έχει ένα όραμα που θα είναι η Ελλάδα σε δέκα χρόνια, μια ξεκάθαρη στρατηγική, να καταθέσει στο τραπέζι προτάσεις και χρονοδιαγράμματα, για το τι ακριβώς επιδιώκει μετην υλοποίηση αυτού του οράματος. Είμαι απολύτως πεπεισμένος, ότι αν ένας πολιτικός καταθέσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο και δεν ζητά μόνο τη διαγραφή του χρέους, θα έχει τέτοια υποστήριξη από την Ευρώπη, την οποία ούτε καν μπορεί κανείς να φανταστεί.
-Ποιά ήταν οι κυριότερες αναπτυξιακές ιδέες του συνεδρίου;
-Τα προαναφερθέντα προγράμματα και ορισμένα στον τομέα της ενέργειας, τα οποία θα ξεκινήσουν, όπως και η εκμετάλλευση των φυσικών πηγών ενέργειας. Συζητήθηκε επίσης πώς θα ενισχυθούν τα ήδη υπάρχοντα δυνατά σημεία της Ελλάδας, λ.χ. ο τουρισμός, η ναυτιλία, η καινοτόμα γεωργία και ο ενεργειακός τομέας.
- Αλλοι τομείς ισχυρής ανάπτυξης ποιοι μπορεί να είναι;
-Ο τομέας της τεχνολογίας των πληροφοριών, δηλαδή η ανάπτυξη λογισμικού. Δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά για επενδύσεις χωρίς τέλος στον τομέα αυτό, όπως λένε στη Γερμανία. Οι βάσεις υπάρχουν. Είναι οι πολλοί εξαιρετικοί επιστήμονες οι οποίοι φεύγουν στο εξωτερικό. Τελευταία πληροφορήθηκα ότι 200.000 - 250.000 Ελληνες υψηλής κατάρτισης έφυγαν και θα πρέπει να σκεφτεί κανείς πως θα παραμένουν στην Ελλάδα.
-Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας;
-Η Ελλάδα έχει ένα ελκυστικό τοπίο και υπέροχο κλίμα σε σχέση, για παράδειγμα, με τις σκανδιναβικές χώρες και οι ερευνητές ενδιαφέρονται επίσης για μια καλή ζωή. Γι αυτό έκανα στο συνέδριο τη σύγκριση μεταξύ Ελλάδας και Καλιφόρνιας. Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει Σίλικον Βάλλεϊ ( Silicon Valley) της Ευρώπης. Πρέπει να συνενωθούν τα διάσπαρτα ερευνητικά ινστιτούτα που υπάρχουν λ.χ. στην Αθήνα ή την Κρήτη σε συνεργατικούς σχηματισμούς εταιρειών και ερευνητικών ιδρυμάτων (cluster). Εκεί που σήμερα υπάρχει ένα ινστιτούτο, θα πρέπει να υπάρχουν αύριο δέκα ερευνητικά ινστιτούτα, που κάνουν έρευνα σε παρόμοιους τομείς και των οποίων οι επιστήμονες συνεργάζονται στενά μεταξύ τους. Τότε θα έχουμε ένα ελληνικό silicon valley. Θα πρέπει όμως, να υπάρχει η βούληση να δημιουργηθούν οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις, διότι οι επιχειρηματίες δεν είναι διατεθειμένοι να χάνουν το 30% του χρόνου τους με τη γραφειοκρατία. Απαιτείται απλώς η εξάλειψή της και η δημιουργία ενός απλού φορολογικού συστήματος, το οποίο να επιτρέπει την ανάπτυξή τους.
-Ακούγεται ελπιδοφόρο, είσθε αισιόδοξος ότι μπορεί να γίνει;
-Ναι,αν υπάρξει ένας πολιτικός ο οποίος να έχει ένα ανάλογο όραμα και να το ακολουθήσει με συνέπεια.
- Είσθε εξίσου αισιόδοξος και με τα startups, τις «νεοφυείς επιχειρήσεις»;
-Ναι, αν ρίξει κανείς μια ματιά, για παράδειγμα, στην Αθήνα, διαπιστώνει ότι υπάρχουν σημαντικές «νεοφυείς επιχειρήσεις», οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας της πληροφορίας, το λογισμικό. Ο τομέας αυτός είναι στην Ελλάδα πραγματικά ισχυρότερος από ότι φαντάζεται κανείς. Αν μείνουν όλες στην Ελλάδα και αν κάθε δέκατη επιχείρηση δεν ξεκινά απλώς επιτυχημένα, αλλά αναπτύσσεται κιόλας στην χώρα, θα πρόκειται για την κατεξοχήν μελλοντική ατμομηχανή της ανάπτυξης, εφόσον βέβαια δημιουργηθούν οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις, υποστηριχθεί συστηματικά η εφαρμοσμένη έρευνα και αξιοποιηθεί το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο όμως δεν θα το βασανίζει η γραφειοκρατία.
-Η ελληνική διασπορά τι ρόλο μπορεί να παίξει;
-Δυστυχώς σπάνια απασχολεί την Ελλάδα. Ο καθηγητής του Πολυτεχνείου του Βερολίνου κ. Ντίνελ αναφέρθηκε στο συνέδριο στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πύλης της διασποράς για την ενίσχυση των «νεοφυών επιχειρήσεων». Οι Έλληνες της διασποράς είναι οι «ξένοι» επενδυτές που θα κάνουν τις άμεσες επενδύσεις. Έχοντας ζήσει στο εξωτερικό και γνωρίζοντας ενδεχομένως καλύτερες διαδικασίες μπορεί να μεταφέρει την εμπειρία του, λ.χ. την επιλογή με αξιοκρατικά κριτήρια και όχι κομματικά. Αυτά μπορεί να τα εισαγάγει στην Ελλάδα. Αλλά είναι ακριβώς αυτό το οποίο φοβίζει, αυτή η αλλαγή που θα έφερναν μαζί τους.
-Υπάρχει κάποιο ανάλογο επιτυχημένο παράδειγμα;
-Ναι, υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όχι μόνο στο Ισραήλ, αλλά και στην Πολωνία, την Ιαπωνία ήτη Νότια Κορέα.
-Ποιο ήταν το τελικό συμπέρασμα του συνεδρίου, θετικό ή αρνητικό;
-Ηταν συγκρατημένα αισιόδοξο, διότι έγινε πολύ σαφές ότι το αρχικό έναυσμα, η πρωτοβουλία πρέπει να προέλθει από την ίδια την Ελλάδα. Πρέπει να θέλει κανείς να ξεκινήσει η διαδικασία αλλαγής. Κάποιος πρέπει να πει στην Ελλάδα το μεγάλο ναι. Διότι αν υπήρχε μια τέτοια θετική ένδειξη, αν προερχόταν ένα τέτοιο όραμα από την ελληνική διασπορά, τότε θα ακούγαμε στην Ελλάδα να λένε πάλι για ανάμειξη από το εξωτερικό.
-Ο ίδιος θα ερχόσασταν να συμμετάσχετε αν σας προσκαλούσαν;
-Αν πράγματι υπήρχε μια αξιόπιστη πρόθεση για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία αλλαγών θα δεχόμουν.
Σχετικές ειδήσεις
Δημοφιλείς Ειδήσεις
