Οι επιπτώσεις της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το Ιράν – Πώς επηρεάζει την Ελλάδα
Ντόμινο σημαντικών εξελίξεων, με αποκορύφωμα την τιμή του πετρελαίου, προκάλεσε η απόφαση του Ντόναλτ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν – Σε… αχαρτογράφητα νερά πλέουν οι διεθνείς αγορές – Απειλείται η παγκόσμια ειρήνη;
Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριάμισι ετών ανήλθαν οι τιμές του αργού πετρελαίου την Τετάρτη (09/05), μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη διεθνή πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, ενώ το δολάριο συνέχισε την ανοδική του πορεία με τις παγκόσμιες μετοχές να παραμένουν για την ώρα σταθερές.
Η κίνηση του Τραμπ προκάλεσε έντονη ανυσηχία για νέα ένταση στη Μέση Ανατολή, αλλά και αβεβαιότητα για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Η ζήτηση για τα λεγόμενα «ασφαλή καταφύγια» παρέμενε, ωστόσο, περιορισμένη με την τιμή του χρυσού να υποχωρεί.
Στις αγορές ομολόγων, η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς τίτλου ξεπέρασε για άλλη μια φορά το επίπεδο του 3% χάρη στις προσδοκίες για αύξηση των επιτοκίων.
Ο αντίκτυπος της απόφασης του Τραμπ σε γενικές γραμμές παρέμεινε πάντως περιορισμένος στις αγορές πετρελαίου και τις μετοχές του ενεργειακού κλάδου.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αμερικανικού αργού (WTI) ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο από το Νοέμβριο του 2014 στα 71,17 δολάρια το βαρέλι, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,8%. Τα αντίστοιχα συμβόλαια για το μπρεντ σημείωσαν άλμα έως 2,8% σε υψηλό τριάμισι ετών στα 77,20 δολάρια.
Ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών MSCI, που παρακολουθεί την πορεία των μετοχών σε 47 χώρες, ήταν αμετάβλητος σε ποσοστιαίους όρους και συνέχιζε να καταγράφει μικρές διακυμάνσεις. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 σημείωσε νωρίτερα άνοδο κατά 0,2%.
«Βραχυπρόθεσμα, φαίνεται ότι ο αντίκτυπος από την κλιμάκωση των γεωπολιτικών ανησυχιών περιορίζεται στις αγορές πετρελαίου. Αλλά, δεν τελειώνει το θέμα εδώ», δήλωσε ο Νοριχίρο Φουτζίτο, αναλυτής στην Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities.
«Οι αμερικανικές κυρώσεις θα μπορούσαν να πλήξουν διάφορες βιομηχανίες. Και οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ φαίνεται πως πρόκειται να κλιμακωθούν. Αυτά θα αρχίσουν να συγκρατούν τις τιμές των μετοχών», πρόσθεσε.
Η αντίδραση στις ασιατικές αγορές ήταν πιο έντονη καθώς οι νέες αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης αναμένεται να δημιουργήσουν προβλήματα σε πολλές εταιρίες που έχουν συμφωνίες με το Ιράν. Ο ευρύτερος δείκτης MSCI για τις μετοχές Ασίας-Ειρηνικού εκτός της Ιαπωνίας ήταν αμετάβλητος, ενώ ο ιαπωνικός Nikkei υποχώρησε κατά 0,4%.
Στην αγορά συναλλάγματος, ο δείκτης δολαρίου έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων σημείωσε νωρίτερα άνοδο στο 93,264, ενώ από τις αρχές του έτους έχει ενισχυθεί κατά 1,2%. Το ευρώ συνέχισε την πτωτική του πορεία σε νέο χαμηλό τεσσεράμισι μηνών στο 1,1821 δολάριο και διαμορφώθηκε νωρίτερα στο 1,1841 δολάριο, έχοντας υποχωρήσει πάνω από 4% τις τρεις τελευταίες εβδομάδες.
Αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις η Ασία - Στα υψηλότερα επίπεδα από το 2014 η τιμή του αργού
Την ίδια ώρα, εναλλακτικές πηγές παροχής πετρελαίου προσπαθούν να βρουν οι εταιρίες διύλισης της Ασίας καθώς ετοιμάζονται για την επιβολή νέων αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, σημαντικού εξαγωγέα πετρελαίου.
Το Ιράν είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ) και βασικός προμηθευτής, ιδιαίτερα για εταιρίες διύλισης στην Ασία.
Η απειλή νέων κυρώσεων έρχεται την ώρα που η ζήτηση στη Ασία, την περιοχή με τη μεγαλύτερη κατανάλωση πετρελαίου στον κόσμο, ανήλθε σε επίπεδα ρεκόρ και οι παραγωγοί, μεταξύ των οποίων η Σαουδική Αραβία (ο μεγαλύτερος εξαγωγέας) και η Ρωσία (ο μεγαλύτερος παραγωγός), περιορίζουν την προσφορά αργού για να ενισχύσουν τις τιμές.
Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να επιβάλουν νέες μονομερείς κυρώσεις, αφού εγκατέλειψαν τη συμφωνία που συνήφθη στα τέλη του 2015, η οποία περιόρισε τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων ΗΠΑ-Ευρώπης, οι οποίες περιλάμβαναν αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές του αργού πετρελαίου.
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τη χώρα του από τη συμφωνία οδήγησε τις τιμές του πετρελαίου σήμερα σε άνοδο μεγαλύτερη του 3%. Το πετρέλαιο μπρεντ ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο από το Νοέμβριο του 2014 στα 77,20 δολάρια το βαρέλι. Στις 10:30, τα συμβόλαια αναφοράς για το μπρεντ σημείωσαν άνοδο 2,8% στα 77,00 δολάρια. Το αμερικανικό αργό σημείωσε νωρίτερα άνοδο κατά 2,8% στα 70,96 δολάρια, επίσης κοντά στα υψηλά επίπεδα που έχουν να καταγραφούν από τα τέλη του 2014.
Η οικονομία του Ιράν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από το πετρέλαιο. Οι νέες αμερικανικές κυρώσεις θα περιλαμβάνουν μέτρα που έχουν στόχο τους κλάδους του πετρελαίου και της ναυτιλίας, με μια εξάμηνη περίοδο «σταδιακής επιβολής», προκειμένου να επιτραπεί σε αμερικανικές και ξένες εταιρίες να τερματίσουν συμβόλαια, να ολοκληρώσουν τις δραστηριότητές τους και να «βγάλουν έξω τα χρήματά τους», σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Ο πρόεδρος Τραμπ δηλώνει ξεκάθαρα ότι επιθυμεί ελάχιστα μια εναλλακτική συμφωνία με το Ιράν», δήλωσε ο Εχσάν Κομάν, επικεφαλής ανάλυσης για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στη Mitsubishi UFJ Financial Group.
Η κυβέρνηση του Ιράν εξαπέλυσε επίθεση στον Τραμπ, με τον πρόεδρο της Βουλής του Ιράν να δηλώνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «δεν έχει τη διανοητική ικανότητα να χειρίζεται τα θέματα».
Οι ΗΠΑ δεν διαβουλεύθηκαν με επιχειρήσεις πριν λάβουν την απόφαση να αποχωρήσουν από τη συμφωνία. «Δεν έχουμε μιλήσει σε καμία εταιρία του ιδιωτικού τομέα πριν από την ανακοίνωση του προέδρου», δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος σε άτυπη ενημέρωση από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Κατά τον τελευταίο γύρο των κυρώσεων, η παραγωγή πετρελαίου του Ιράν μειώθηκε κατά περίπου 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αλλά η χώρα αναδείχθηκε εκ νέου σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου μετά την άρση των κυρώσεων τον Ιανουάριο του 2016.
Από τότε, το Ιράν αύξησε την παραγωγή του, παράγοντας 3,81 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Μάρτιο του 2018, σχεδόν το 4% της παγκόσμιας παραγωγής. Οι εξαγωγές αργού διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου φέτος.
Αναλυτές αναμένουν τώρα η παραγωγή του Ιράν να μειωθεί κατά 300.000 βαρέλια έως 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ανάλογα με το πόσες άλλες χώρες θα ευθυγραμμιστούν με την Ουάσινγκτον.
Αντιδρούν οι άλλες χώρες
Οι περισσότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ διαφωνούν με την απόφαση του Τραμπ.
«Η απόφαση του προέδρου Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν… τυπικά θέτει την αμερικανική πολιτική για το Ιράν σε μια αισθητά διαφορετική πορεία σε σχέση με τους Ευρωπαίους συμμάχους, που βλέπουν το ΚΟΣΔ ( JCPOA, κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης) ως τον καλύτερο τρόπο να αποτραπεί το Ιράν από το να αναπτύξει ένα πρόγραμμα πυρηνικών όπλων», δήλωσε ο Πίτερ Κίερναν, επικεφαλής ανάλυσης σε θέματα ενέργειας στο Economist Intelligence Unit.
Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσαν ότι θέλουν να παραμείνουν στη συμφωνία. Ανάλογο κλίμα επικρατεί στην Ασία.
«Η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία και η Ινδία πιθανόν να αντιταχθούν στις κυρώσεις και να διατηρήσουν τα τρέχοντα επίπεδα αγορών ιρανικού αργού», δήλωσε ο Κόμαν.
Ο μεγαλύτερος μεμονωμένος αγοραστής ιρανικού αργού είναι η Κίνα, που εισήγαγε περίπου 900.000 βαρέλια την ημέρα στα μέσα του 2016, ποσότητα που μειώθηκε σε περίπου 600.000 βαρέλια την ημέρα το 2018.
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος σε μεγάλη κινεζική πετρελαϊκή εταιρία, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε ότι οι νέες κυρώσεις θα πλήξουν τις κινεζικές εταιρίες διύλισης οδηγώντας ανοδικά την τιμή του αργού. Κινεζικές εταιρίες διύλισης δήλωσαν, ωστόσο, ότι υπάρχουν εναλλακτικοί προμηθευτές, ιδιαίτερα στη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και τη Δυτική Αφρική.
Στην Ινδία, που είναι επίσης σημαντικός αγοραστής ιρανικού πετρελαίου, οι εταιρίες διύλισης ελπίζουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να εισάγουν ιρανικό αργό.
Η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου
Η Σαουδική Αραβία, πρώτος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, ανακοίνωσε πάντως ότι θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσει ελλείψεις στην τροφοδοσία σε πετρέλαιο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.
«Το (σαουδαραβικό) βασίλειο θα συνεργασθεί με τους μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου εντός και εκτός του ΟΠΕΚ, καθώς και με τους κύριους καταναλωτές, για να περιορίσει τις συνέπειες ελλείψεων στην τροφοδοσία», ξεκαθάρισε ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας σε ανακοίνωσή του.
Η σαουδαραβική παρέμβαση έγινε λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση από τον Ντόναλντ Τραμπ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρονται από τη διεθνή πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε επίσης τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης, πράγμα που είναι πιθανόν να περιορίσει την ικανότητα του Ιράν να εξαγάγει το πετρέλαιό του, που είναι και η κύρια πηγή εσόδων του.
Πριν από την άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης που ακολούθησε την υπογραφή της διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα το 2015, οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν ανέρχονταν σε ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως και κατευθύνονταν προς την Ασία και προς ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Η Σαουδική Αραβία, που αντλεί σήμερα 10 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, έχει ικανότητα άντλησης 12 εκατομμυρίων βαρελιών.
«Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας δεσμεύθηκε να υποστηρίξει τη σταθερότητα της παγκόσμιας πετρελαϊκής αγοράς για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των παραγωγών και των καταναλωτών, καθώς και την βιωσιμότητα της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης», δήλωσε ο Σαουδάραβας υπουργός Ενέργειας.
Σημειώνεται τέλος ότι οι μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες, μέλη και μη μέλη του ΟΠΕΚ, ανάμεσά τους η Ρωσία, συνδέονται με συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους για τον περιορισμό της παραγωγής στο 1,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως ώστε να στηριχθούν οι τιμές.
Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα
Όπως εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό, στην περίπτωση που συνεχιστούν οι ανοδικές… πιέσεις στις τιμές του πετρελαίου, η πολύπαθη ελληνική οικονομία, αλλά και τα νοικοκυριά, αναμένεται να δεχθούν ένα ακόμη πλήγμα, καθώς το τελευταίο διάστημα έχει ήδη σημειωθεί σημαντική αύξηση στις τιμές των καυσίμων…
Προειδοποίηση για προσφυγή της ΕΕ στον ΠΟΕ εάν πληγούν συμφέροντα ευρωπαϊκών επιχειρήσεων
Ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης δήλωσε σήμερα ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προσφύγουν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και θα προσβάλουν, σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου, οποιαδήποτε επιζήμια για ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μέτρα τυχόν ακολουθήσουν την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα την σταδιακή άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να προσβάλει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου οποιοδήποτε μονομερές μέτρο πλήξει τα συμφέροντα ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και θα απαντήσει με αναλογικό τρόπο, σε συμφωνία, φυσικά, με τους κανόνες του διεθνούς οργανισμού», προειδοποίησε ο Μπενζαμέν Γκριβό.
Τι σημαίνει για την παγκόσμια ειρήνη η απόφαση Τραμπ
Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, σηματοδοτεί και μια νέα εποχή στο διεθνές σκηνικό, αφού πιθανότατα να πυροδοτήσει τη θρυαλλίδα της κρίσης, τόσο στη Μέση Ανατολή, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, συμβάλλοντας στην αύξηση της διεθνούς αστάθειας.
Η στενή σχέση του Ιράν με τη Ρωσία, σε συνδυασμό με το «εκρηκτικό» κοκτέιλ Ουάσιγκτον - Μόσχας, ενδέχεται να επιφέρει νέες αρνητικές εξελίξεις παγκοσμίως. Με τα ρωσικά συμφέροντα στο Ιράν να είναι αδιαπραγμάτευτα, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η παγκόσμια ειρήνη κρέμεται από μία κλωστή, όσο «τραβηγμένο» και αν φαίνεται.
Η κατάσταση στη Συρία παραμένει εύθραυστη, ενώ με την παρουσία ιρανικών δυνάμεων, κοντά στα σύνορά της με το Ισραήλ (παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ), ίσως μια σπίθα να αρκεί για να βάλει… μπουρλότο, με απρόβλεπτες για τον πλανήτη συνέπειες.
Από την άλλη, σύσσωμη η Ευρώπη επιμένει και μετά τις ανακοινώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ότι θα τηρήσει τους όρους της συμφωνίας με το Ιράν, αντιμετωπίζοντάς την ως δικλείδα ασφαλείας για την ειρήνη στον κόσμο.
Σχετικές ειδήσεις
Δημοφιλείς Ειδήσεις
