Χωματερή τοξικών αποβλήτων η Ελλάδα

Του Νίκου Κατσαρού - πρώην Προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Χημικών και Επιστημονικού Συνεργάτη ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Γερμανική εταιρεία( DELLA) διαχείρισης τοξικών αποβλήτων διακίνησε παράνομα 1200 τόνους υδραργύρου στην Ευρώπη και αλλού. Οι γερμανικές αρχές έχουν στοιχεία για 780 από τους 1200 τόνους οι οποίοι έχουν διοχετευθεί σε Ελλάδα(100), Δανία (100),Ολλανδία (100), Ελβετία (100), Σιγκαπούρη (300))και Κωνσταντινούπολη(80). Ειδικότερα στην χώρα μας μπήκαν περισσότεροι από 100 τόνοι οι 80 από αυτούς μετακινήθηκαν στην Τουρκία και συγκεκριμένα στην Κωνσταντινούπολη ενώ η υπόλοιπη ποσότητα σε αποθήκες logistics στον Ασπρόπυργο.

Σύμφωνα με τους Κανονισμούς της Ε.Ε. αλλά και της Επιτροπής Περιβάλλοντος των ΗΠΑ εαν ριφθεί στο περιβάλλον ποσότητα μεγαλύτερη των 30 κυβικών εκατοστών (406 γραμμάρια) αποτελεί κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ο χώρος πρέπει να εκκενωθεί άμεσα. Εαν λοιπόν είτε απο άγνοια, είτε από ατύχημα,είτε εσκεμμένα εαν η ποσότητα αυτή διαχυθεί στο περιβάλλον σύμφωνα με τους διεθνείς Κανονισμούς αλλά και με την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής ¨Ένωσης θα πρέπει να μετακινηθεί όλος ο πληθυσμός του Πειραιά, του Ασπροπύργου, της Ελευσίνας άλλα και των γύρω περιοχών δηλαδή περισσότερα απο δύο εκατομμύρια κατοίκων Να μην ξεχνάμε οτι πριν κάποια χρόνια κλιμάκιο του στρατού απο άγνοια άδειασε τέσσερα βαρέλια με κλοφέν (διοξίνες) σε περιοχή της Νέας Μάκρης και ο υδροφόρος ορίζοντας έπρεπε να παρακολουθείται για περισσότερο από είκοσι χρόνια.

Ο υδράργυρος αποτελεί άκρως επικίνδυνη τοξική ουσία με σοβαρότατες επιπτώσεις σε ανθρώπους, ζώα και οικοσυστήματα. Σε υψηλές δόσεις ο υδράργυρος είναι θανατηφόρος. Σε μικρές δόσεις ο υδράργυρος είναι εξ ίσου επικίνδυνος καθώς προσβάλει το κεντρικό νευρικό σύστημα , τον εγκέφαλο, το ανοσολογικό το καρδιαγγειακό το αναπαραγωγικό και το ανοσολογικό σύστημα. Επίσης ο υδράργυρος είναι ύποπτος για καρκινογενέσεις και τερατογενέσεις.

Είναι γνωστό ότι εάν σπάσει ένα θερμόμετρο υδραργύρου επειδή ο υδράργυρος είναι υγρός μετατρέπεται σε ατμό ο οποίος εισπνεόμενος συσσωρεύεται στον οργανισμό και προκαλεί τις βλάβες που αναφέρθηκαν. Αυτός είναι και ο λόγος που από τον Μάρτιο του 2011 από την Ε.Ε. έχουν αποσυρθεί όλα τα θερμόμετρα υδραργύρου και από το 2020 θα αποσυρθούν όλες οι συσκευές που περιέχουν υδράργυρο παράλληλα θα απαγορεύεται η παραγωγή και εμπορία υλικών που περιέχουν υδράργυρο.

Τα προηγούμενα χρόνια οι βιομηχανίες μόλυναν τις θάλασσες με υδράργυρο με αποτέλεσμα τα καρχαριοειδή των ωκεανών όπως σολομός, τόνος, ξιφία και γαλέος να είναι μολυσμένα με υδράργυρο. Στην διάρκεια της θητείας μου στον ΕΦΕΤ είχαμε αποσύρει εισαγόμενο γαλέο και τόνο λόγω αυξημένων ποσοτήτων υδραργύρου.Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων αλλά και η Αρχή Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ σε Δελτίο Τύπου συνιστούν στις έγκυες γυναίκες να μην καταναλώνουν αυτήν την κατηγορία ψαριών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης των,ο δε υπόλοιπος πληθυσμός να καταναλώνει αυτήν την κατηγορία ψαριών όχι πάνω από μια φορά κάθε είκοσι ημέρες. Όσον αφορά την περιβαλλοντική επιβάρυνση πρόκειται για πραγματικό έγκλημα αφού αρκεί ποσότητα υδραργύρου που περιέχεται σε τέσσερα θερμόμετρα να μολύνει για πολλά χρόνια μια λίμνη 80 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Είναι γνωστό οτι η διαχείριση τοξικών αποβλήτων πρέπει να γίνεται στην χώρα παραγωγής και μόνο υπό ειδικές συνθήκες και προϋποθέσεις μπορούν να εξουδετερώνονται αλλού. Προκειμένου να μην αποκαλυφθεί η απάτη η γερμανική εταιρεία μετακίνησε τις ποσότητες αυτές μέσω τρίτων εταιρειών με την ένδειξη <επικίνδυνο εμπόρευμα> και όχι ως επικίνδυνο απόβλητο που πραγματικά ήταν με σκοπό να αυξήσει τα κέρδη της. Η διασυνοριακή διακίνηση τοξικών αποβλήτων διέπεται από αυστηρούς κανόνες στην Ε.Ε. όπως και η διακίνηση μέσα σε χώρα μέλος π.χ. πρέπει να προηγείται αστυνομικό αυτοκίνητο,ο οδηγός να έχει ειδική άδεια να ακολουθείται από βοηθητικό αυτοκίνητο,να έχει υποβληθεί και εγκριθεί από προηγούμενα η διαδρομή, να γίνει σε ώρες που δεν υπάρχει μεγάλη κυκλοφορία κλπ.

Αυτό το γεγονός με την γερμανική εταιρεία και τα απόβλητα υδραργύρου αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου στον τομέα των τοξικών αποβλήτων. Στην χώρα μας παράγονται περίπου 300.000 τόνοι τοξικών αποβλήτων που προέρχονται κυρίως απο τις μεταλλουργίες, τα διυλιστήρια, τις ναυπηγοεπισκευαστικές βάσεις, τα βαφεία-φινιριστήρια, τις μονάδες επεξεργασίας δέρματος, μονάδες αργυροχρυσοχοίας κλπ.

Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των τοξικών αποβλήτων εχει μειωθεί σημαντικά λόγω της αποβιομηχάνησης.Το γεγονός παραμένει οτι στην χώρα μας παρά τις ατέλειωτες συσκέψεις,επιτροπές,σχεδιασμούς κλπ δεν υπάρχει στην χώρα μονάδα διαχείρισης τοξικών αποβλήτων. Είχαν σχεδιασθεί στο παρελθόν δύο μονάδες μια στην Β.Ελλάδα σε περιοχή της Θεσσαλονίκης και μία στην Ν.Ελλάδα περιοχή της Ευβοιας ή της Κορινθίας αλλά τίποτα δεν έγινε.
Έτσι μέχρι σήμερα οι βιομηχανίες που παράγουν τοξικά απόβλητα βάσει νόμου τα αποθηκεύουν προσωρινά σε χώρους που έχουν διαμορφώσει μέσα στις εγκαταστάσεις τους. Αλλά ως εκ θαύματος αυτοί οι χώροι δεν γεμίζουν ποτέ.Αυτό καταδεικνύεται και απο το γεγονός ότι λιγότερο του 3% των τοξικών αποβλήτων εξάγεται στο εξωτερικό.

Το παράδειγμα της μόλυνσης του Ασωπού ποταμού με εξασθενές χρώμιο από τις βιομηχανίες της περιοχής φανερώνει που καταλήγουν τα τοξικά απόβλητα στην χώρα μας. Το γεγονός ότι οι γερμανικές αρχές ειδοποίησαν την χώρα μας για τα τοξικά απόβλητα υδραργύρου που έφθασαν στην χώρα μας δείχνει το είδος των ελέγχων που γίνονται. Το γεγονός ότι ακόμα 40 τόνοι ενδεχόμενα αναζητούνται είναι άκρως ανησυχητικό. Το γεγονός ότι το ΥΠΕΚΑ με Δελτίο Τύπου μας καθησυχάζει ότι ολα είναι υπό έλεγχο μας κάνει να ανησυχούμε ακόμα περισσότερο, αφού θα έπρεπε ήδη οι 56 τόνοι των τοξικών αποβλήτων υδραργύρου να έχουν επιστραφεί στην χώρα προέλευσης δηλαδή την Γερμανία.