Δένδιας στα εγκαίνια της έκθεσης δώρων του ΥΠΕΞ: Αναβίωση σημαντικών στιγμών διπλωματίας

Εγκαινιάστηκε στο Ζάππειο Μέγαρο η έκθεση «Δώρα Διπλωματίας, η ελληνική εξωτερική πολιτική στον 21ο αιώνα μέσα από αντικείμενα πολιτικού συμβολισμού», η οποία πρόκειται να μεταφερθεί μόνιμα στον χώρο υποδοχής του υπουργείου Εξωτερικών.

Στην εκδήλωση των εγκαινίων παρευρέθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος στην ομιλία του τόνισε πως πρόκειται για μία πρώτη απόπειρα αναβίωσης στιγμών διπλωματίας τα τελευταία 20 και πλέον έτη, με τα συμβολικά δώρα, τα οποία θυμίζουν σημαντικά γεγονότα και συναντήσεις.

Αναλυτικά η ομιλία του υπουργού:

«Κύριε Πρόεδρε,

Κύριες και κύριοι Υπουργοί,

Εξοχότατοι Πρέσβεις, μέλη του Διπλωματικού Σώματος,

Κυρίες και κύριοι,

Μου επιτρέπετε να σας καλωσορίσω στην έκθεση «Δώρα Διπλωματίας, η εξωτερική πολιτική στον 21ο αιώνα μέσα από αντικείμενα πολιτικού συμβολισμού».

Είναι μια πρώτη απόπειρα αναβίωσης στιγμών διπλωματίας των τελευταίων 20 και πλέον ετών. Βάση αποτέλεσαν αντικείμενα που βρίσκονταν στις αποθήκες του Υπουργείου Εξωτερικών ή προσεφέρθησαν από τους Υπουργούς Εξωτερικών και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω θερμά για αυτό. Τους Υπουργούς Εξωτερικών του 21ου αιώνα.

Κυρίες και κύριοι, στη σημερινή εποχή της εξέλιξης, της τεχνολογίας, των social media, των πυκνών γεγονότων στη διεθνή σκηνή ο διπλωματικός χρόνος είναι συμπυκνωμένος. Γεγονότα, συναντήσεις, διαβουλεύσεις, ακόμα και διαπραγματεύσεις τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η αποτύπωσή τους είναι δυσχερής. Ένα γεγονός σχεδόν αμέσως ξεπερνιέται από ένα επόμενο γεγονός.

Υπάρχουν όμως και στιγμές που μένουν. Εφόσον καταγραφούν και προβληθούν.

Τα δώρα, λοιπόν, διπλωματίας με τη συμβολική τους αξία μας θυμίζουν αυτές ακριβώς τις στιγμές. Μάλιστα σε μια περίοδο που η πατρίδα μας κλήθηκε να αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις. Δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία αλλά και προσπάθειες διαλόγου, η οικονομική κρίση, η πανδημία, οι προσπάθειες διπλωματικής θωράκισης της χώρας μέσω δημιουργίας συμμαχιών. Οι προσπάθειες επίλυσης χρονιζόντων προβλημάτων, αλλά και γεγονότα που τραυματίζουν την ειρηνική συνύπαρξη των κρατών, όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η έκθεση ακολουθεί και αποτυπώνει αυτές τις εικόνες.

Φωτογραφικό υλικό και κάποια δώρα Τούρκων αξιωματούχων αναδεικνύουν τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς για διάλογο μεταξύ των χωρών, αλλά και την διαχρονική, μου επιτρέπετε να πω, προσήλωση της Ελλάδας σε αυτόν τον διάλογο.

Επίσης, η ανάπτυξη στρατηγικών σχέσεων και συμμαχιών με χώρες της περιοχής μας, αλλά και του Αραβικού κόσμου, φαίνεται από το υλικό που παρουσιάζεται σήμερα. Η εμβάθυνση των σχέσεων με την Αίγυπτο, αλλά και την Ινδία.

Η έκθεση αποτυπώνει επίσης τη συνεπή παρουσία της Ελλάδας στους Διεθνείς Οργανισμούς, με ιδιαίτερα επιτυχημένες Προεδρίες στην ΕΕ το 2003 και το 2014, αλλά και πολλές άλλες δράσεις, όπως επίσης και την Προεδρία του ΟΑΣΕ το 2009.

Θα ήθελα να σημειώσω τα ανοίγματά μας πέραν του γνωστού ορίζοντα. Ιδίως στην Αφρική και την Ασία. Το συμβολικό αντικείμενο από την Γκαμπόν, που καταδεικνύει τις σχέσεις που οικοδομήθηκαν πρόσφατα με μία χώρα που δεν περιλαμβανόταν στον διπλωματικό χάρτη της Ελλάδας. Μια γαλλόφωνη χώρα της Αφρικής, μέλος όμως του Συμβουλίου Ασφαλείας και περιβαλλοντικό πρότυπο.

Και θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ και σε ένα άλλο δώρο από μία άλλη χώρα της Αφρικής, την Γκάνα. Αν δείτε το σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών, πάνω δεξιά όπως βλέπετε εσείς, αριστερά όπως βλέπω εγώ, έχει φιλοτεχνηθεί από τα παιδάκια του σχολείου του Αγίου Νικολάου της Γκάνα.

Θέλω όμως να αναφέρω και τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία. Για αυτόν τον πόλεμο η πατρίδα μας έχει πάρει μία σαφή θέση. Το έκθεμά μας από την τελευταία μου επίσκεψη στο Κίεβο, έχει κάτι νομίζω το πρωτοφανές. Είναι ένα τμήμα από ένα ιρανικό drone που χτύπησε την πόλη τη στιγμή που ήμουν εκεί και, σαν ανάμνηση της κοινής μας παραμονής στο καταφύγιο, μου το προσέφερε ο Ουκρανός ομόλογός μου, Dmytro Kuleba. Το αντικείμενο αυτό δείχνει τον παραλογισμό του πολέμου, αλλά θυμίζει και τη στάση μας σε θέματα αρχής και διεθνούς έννομης τάξης.

Ορισμένα αντικείμενα, επίσης, θα θυμίσουν τους άρρηκτους δεσμούς της Ελλάδας με την Κυπριακή Δημοκρατία. Και θα ήθελα να επαναλάβω ότι για την Ελλάδα «η Κύπρος δεν κείται μακράν». Ουδέποτε επί δημοκρατικών κυβερνήσεων η Κύπρος έκειτο μακράν. Και θα ήθελα να αποκαταστήσω μια αδικία. Γιατί η φράση αυτή, το «Η Κύπρος κείται μακράν», ουδέποτε ελέχθη από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όπως επιδιώχθηκε από νοσταλγούς της χούντας να του αποδοθεί.

Κυρίες και κύριοι,

Είναι δεδομένο ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας συναρτάται με τα εθνικά της συμφέροντα. Το εθνικό συμφέρον, όμως, υπό ευρεία έννοια περιλαμβάνει και τις αξίες που ένα κράτος υπερασπίζεται. Εκφράζει τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες του. Εκφράζει τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις και της κοινωνίας και της εκάστοτε πολιτικής του ηγεσίας.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει κατοχυρώσει μεταπολιτευτικά ένα πολύ σημαντικό κεκτημένο. Τις ιστορικές αποφάσεις για τον δυτικό και ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, που λήφθηκαν μετά το 1974. Ισχύουν για μισό αιώνα, ανεξαρτήτως της εναλλαγής στην εξουσία κομμάτων με διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές.

Η διατήρηση αυτών των ρεαλιστικών παραμέτρων, θα μου επιτρέψετε να πω, είναι θεμελιώδης, κατά την άποψή μου, για την εξωτερική μας πολιτική, αλλά δεν αρκεί. Απαιτείται προσαρμογή στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, απαιτείται εθνική ομοψυχία.

Ξεκινώ, λοιπόν, από την αναγκαιότητα της διατήρησης του υψηλού κεκτημένου της εθνικής συνεννόησης. Η ομόνοια είναι απαραίτητος παράγων της εθνικής μας επιβίωσης.

Η στράτευση της ελληνικής κοινωνίας μέσα από τις συγκεκριμένες παραμέτρους είναι απαραίτητος παράγων της εθνικής μας επιβίωσης, γιατί εμείς δεν έχουμε την πολυτέλεια άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Αντιμετωπίζουμε πρόβλημα εθνικής ασφάλειας, προερχόμενο μάλιστα από σύμμαχό μας στο ΝΑΤΟ. Δεν έχουμε λοιπόν την πολυτέλεια του διχασμού.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε, πέρυσι ήταν η επέτειος των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αιώνιο μνημείο που δείχνει πού οδηγεί η διχόνοια, πού οδηγεί η αδυναμία συνεννόησης πάνω στη βάση ενός ρεαλισμού.

Κι επίσης, απαραίτητη παράμετρος είναι να μη γίνεται αποδεκτή η απόπειρα της μονοπώλησης του πατριωτισμού. Οφείλουμε ως κοινωνία να αγνοούμε κάθε κραυγή πατριδοκαπηλείας, κάθε εθνικολαϊστική έκλαμψη θράσους. Θυμηθείτε παρακαλώ τους εθνοκάπηλους της Χρυσής Αυγής, νεοναζιστές που επικαλούνταν τα εθνικά σύμβολα δίπλα στους αγκυλωτούς σταυρούς.

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να δηλώσω, εξ ονόματος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, υπερήφανος για τη σημαντική ενίσχυση του κεκτημένου της εθνικής συναίνεσης, τα τελευταία 3,5 χρόνια. Και εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου στους εκπροσώπους των κομμάτων της αντιπολίτευσης και στους πρώην Υπουργούς Εξωτερικών γι΄ αυτό.

Βεβαίως, διαχρονική υποχρέωση της κυβέρνησης είναι να ενημερώνει, να διαβουλεύεται με τα υπόλοιπα κόμματα στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Και είναι επίσης υποχρέωση των κομμάτων της αντιπολίτευσης να συνομιλούν και να συμβουλεύουν την εκάστοτε κυβέρνηση για τα εθνικά θέματα.

Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, υπάρχουν πάντα διαφωνίες. Όμως, αυτό δεν επιτρέπει να διαρραγεί το αρραγές μέτωπο στις κύριες, στις βασικές γραμμές της εξωτερικής πολιτικής μιας χώρας όπως η Ελλάδα.

Και επαναλαμβάνω, ουδείς δικαιούται να θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο πατριώτη από άλλους.

Κυρίες και κύριοι,

Οι διεθνείς εξελίξεις την τελευταία τριετία απέδειξαν ότι πολλές παραδεδεγμένες αλήθειες στο παρελθόν έχουν πάψει να ισχύουν. Το διεθνές περιβάλλον είναι διαρκώς μεταβαλλόμενο. Η ανάγκη προσαρμογής, λοιπόν, στις νέες συνθήκες είναι επιβεβλημένη. Η ανάγκη επανατοποθέτησης ενόψει των νέων προκλήσεων είναι επίσης επιβεβλημένη.

Ποιες είναι οι αυτονόητες προϋποθέσεις; Να δούμε με ρεαλισμό το πέρας της εποχής των δογμάτων, των στερεοτύπων, των παλιών χρόνων του Ψυχρού Πολέμου και των δύο στρατοπέδων και να εγκαταλείψουμε και την όποια διανοητική νωχέλεια. Να ξεφύγουμε από την αντίληψη του χώρου και του χρόνου που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση με το ιδεολόγημα του τέλους της ιστορίας.

Να ξεπεράσουμε το σύνδρομο μιας Ελλάδας φοβικής, περίκλειστης, περιχαρακωμένης στα νότια όρια της βαλκανικής χερσονήσου.

Να προσαρμοστούμε στις προκλήσεις των καιρών, να εφαρμόσουμε στρατηγική που αποπνέει αυτοπεποίθηση, σιγουριά, με στοχευμένες δράσεις, όχι με κοινότυπες διατυπώσεις. Και αυτό δεν σημαίνει αναστοχασμό, σημαίνει απλώς προσαρμογή. Με συμμετοχή στην ενωμένη Ευρώπη, στην ευρωζώνη, στο ΝΑΤΟ.

Με αταλάντευτη προσήλωση στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Αλλά ταυτόχρονα, με ενεργό συμμετοχή στον σχεδιασμό περιφερειακών πρωτοβουλιών για την ειρήνη και τη σταθερότητα, με αναβαθμισμένο γεωπολιτικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, με προβολή ήπιας ισχύος στα Δυτικά Βαλκάνια και πέρα από αυτά, με ενεργό συμμετοχή στους διεθνείς οργανισμούς και στα διεθνή fora.

Με διεύρυνση των σχέσεων με χώρες από κάθε ήπειρο. Με χώρες όμως που μοιράζονται ίδιες αντιλήψεις, ίδιες αξίες, ίδιες αρχές. Με την διεύρυνση του αντικειμένου αυτού που καταλαβαίνουμε ως διπλωματία. Οικονομική διπλωματία, θρησκευτική διπλωματία, πολιτιστική διπλωματία, αθλητική διπλωματία, περιβαλλοντική διπλωματία.

Η τελευταία μας παρουσιάζει τεράστιες ευκαιρίες, όπως η ανάληψη της διοργάνωσης, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, του “Our Ocean Conference” το 2024, της μεγαλύτερης περιβαλλοντικής διεθνούς συνάντησης που θα έχει ποτέ φιλοξενήσει η Ελλάδα.

Πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις που μας ισχυροποιούν διπλωματικά, στρατιωτικά, οικονομικά, πολιτιστικά και να διαμορφώσουμε συνθήκες που καθιστούν την πατρίδα μας φιλική, φιλόξενη, όχι μόνον στους τουρίστες, αλλά στους νέους ανθρώπους και στις νέες ιδέες. Ανεκτική αλλά και ανοιχτή, ορθάνοιχτη στην καινοτομία. Εξωστρεφή, νεωτερική και πάντα σύγχρονη.

Να χτίσουμε στέρεες βάσεις λοιπόν για τη διαρκή αναβάθμισή της. Να κάνουμε την πατρίδα μας αυτό που αισθανόμαστε, μια περήφανη ευρωπαϊκή χώρα, με μια λαμπρή κληρονομιά, με ένα λαμπρό παρελθόν, αλλά κυρίως με ένα λαμπρό μέλλον. Θα μου επιτρέψετε να πω μια αστραφτερή Ελλάδα.

Κυρίες και κύριοι,

Η σημερινή έκθεση αποτυπώνει, με έναν ίσως όχι απόλυτα προφανή τρόπο, μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά που ανέφερα. Για τον λόγο αυτό, όπως είπε η Πρέσβης κα Μπαλτά προηγουμένως, σκεφθήκαμε η έκθεση να μεταφερθεί μόνιμα στο χώρο υποδοχής του κτιρίου της οδού Ακαδημίας του Υπουργείου Εξωτερικών, να εμπλουτίζεται διαρκώς με αντικείμενα που αφορούν το μέλλον και ίσως με κάποια που ανακαλύπτουμε από το παρελθόν, να την παρουσιάζουμε στους ξένους προσκεκλημένους μας, αλλά και στο κοινό που θα ήθελε να την επισκεφθεί.

Θα ήθελα για άλλη μια φορά να σας ευχαριστήσω θερμά για την παρουσία σας σήμερα εδώ, ευχαριστώ πολύ».