Ο Ερντογάν, ο Ζελένσκι και το ναζιστικό παρελθόν της πόλης Λβιβ

Η περίπτωσή του Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια νουβέλα φανταστικής λογοτεχνίας ανάλογη με αυτής του «Δόκτορος Τζέκιλ και του Κύριου Χάιντ».

Θυμίζω το συγγραφικό έργο του Σκωτσέζου συγγραφέα Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1886 στο Λονδίνο εις το οποίο ο δόκτωρ Τζέκιλ είχε κάνει ένα πείραμα πάνω του με ένα φάρμακο που υποτίθεται πως θα χώριζε το καλό και το κακό από τον άνθρωπο. Το πείραμα πήγε στραβά, και ο γιατρός μεταμορφώθηκε στον κακό εαυτό του, τον Χάιντ. Δεν ξέρω αν τελικά είναι «ειρηνοποιός», αλλά σίγουρα με αυτή την ιδιότητα μπορεί να συνεχίζει το εμπόριο με την Ουκρανία και τη Ρωσία, κερδίζοντας χρήματα, που η Τουρκία χρειάζεται επειγόντως. Αφήστε δε που μετά την γκάφα του να υπογράψει ξανά για τους S-400 πρέπει να δείξει στους Αμερικανούς ότι δεν τους πρόδωσε… Συνεπώς είναι ικανός για τα πάντα. Ακόμα και να ξανακαλέσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο παλάτι για φαγητό.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι συζήτησε πιθανές διόδους για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια συνομιλιών με τον Ουκρανό ομόλογό του, ενώ η συζήτηση περιεστράφη και στις προϋποθέσεις για πιθανή ανταλλαγή κρατουμένων.

Τα σχόλια έγιναν αφότου ο Τούρκος ηγέτης συναντήθηκε στην πόλη Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες την Πέμπτη. Ο Ερντογάν είπε ότι θα συνεχίσει τις συζητήσεις, αυτή τη φορά με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Διατηρώ την πεποίθησή μου ότι ο πόλεμος θα τελειώσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», είπε ο Ερντογάν σε δηλώσεις μετά τη συνάντηση που μεταδόθηκε από το τουρκικό δίκτυο A Haber. «Το επίκεντρο των συνομιλιών ήταν πώς θα τερματιστεί ο πόλεμος».

Ερντογάν ο «ειρηνοποιός»

Ο Ερντογάν, ο οποίος συναντήθηκε με τον Πούτιν στο Σότσι πριν από δύο εβδομάδες, ασκεί εδώ και μήνες πιέσεις να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ του Κρεμλίνου και της Ουκρανίας. Παρόλο που ο Τούρκος ηγέτης διατηρεί τις επαφές του με τον Πούτιν, η κυβέρνησή του διατηρεί στρατιωτικούς δεσμούς με την Ουκρανία και προμηθεύει το Κίεβο με drones τα οποία βοηθούν στην αντιμετώπιση της εισβολής.

Ο κ. Ζελένσκι δήλωσε από την πλευρά του ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Μόσχα είναι δυνατές μόνο αφού απελευθερωθούν τα ουκρανικά εδάφη, τα οποία κατέχονται από τα ρωσικά στρατεύματα. Ενώ ο Ερντογάν έχει καταδικάσει ρητορικά τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Τουρκία έχει αποφύγει να υιοθετήσει αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Μόσχας. Ο Ερντογάν μεσολάβησε για μια συμφωνία στα τέλη Ιουλίου σχετικά με τις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών και πρόσφερε επίσης την Κωνσταντινούπολη ως τόπο για τις συνομιλίες Ρωσίας-Ουκρανίας τον Μάρτιο. Αυτές οι επαφές έκτοτε έχουν εγκαταλειφθεί. Η Μόσχα έχει αρχίσει να βλέπει τον Ερντογάν ως πιθανό μεσολαβητή στη σύγκρουση, σύμφωνα με δύο πρόσωπα τα οποία γνωρίζουν τον τρόπο σκέψης του Κρεμλίνου και τα οποία ζήτησαν να μην κατονομαστούν επειδή το ζήτημα είναι ευαίσθητο. Το Κίεβο τον αντιμετωπίζει επίσης ως πρόσωπο που έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τον Πούτιν. «Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει μια καλή σχέση τόσο με τον Πρόεδρο Ζελένσκι όσο και με τον Πούτιν - τα οφέλη της οποίας επισημάνθηκαν ξεκάθαρα από τον καθοριστικό ρόλο του στη διασφάλιση της συμφωνίας για τα σιτηρά μεταξύ των δύο χωρών», δήλωσε ο Ντέιβιντ Ζάικιν, διευθύνων σύμβουλος της Key Elements Group με έδρα το Λονδίνο στο πρακτορείο Bloomberg. «Οι προσπάθειές του θα μπορούσαν να αποφέρουν αποτελέσματα - ωστόσο σε τελική ανάλυση δεν είναι εξ ολοκλήρου στο χέρι του».

Η πόλη Λβιβ και το ναζιστικό παρελθόν

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμα και ο τόπος της συνάντησης Ερντογάν και Ζελένσκι, η πόλη Λβιβ και όχι το Κίεβο, έχει και αυτό τη δική του σημειολογία. Μια μικρή ιστορική αναδρομή στον ρόλο της συγκεκριμένης πόλης μπορεί να πείσει και τους πλέον δύσπιστους. Η Λβιβ για όσους ενδεχομένως δεν ενθυμούνται ή δεν γνωρίζουν ήταν η πόλη στην οποία στις 30/6/1941 ιδρύθηκε το φιλοναζιστικό Ουκρανικό Κράτος, λίγες ημέρες μετά την εισβολή του Χίτλερ στην τότε ΕΣΣΔ! Τυχαίο; Δεν γνωρίζω. Και λίγες ημέρες ακόμα πιο πριν στις 18/6/1941 ο Χίτλερ υπέγραψε Σύμφωνο Φιλίας με τον Ινονού και την Τουρκία. Σύμπτωση; Δεν γνωρίζω… Στη συνέχεια ακολούθησε η επίθεση του Χίτλερ κατά της τότε ΕΣΣΔ στις 22 Ιουνίου 1941 και κατόπιν στην πόλη του Λβώφ, σημερινή Λβιβ, και στις 30 Ιουνίου 1941 Ουκρανοί εθνικιστές εξέδωσαν την Πράξη Ανακήρυξης φιλοναζιστικού Ουκρανικού Κράτους ορίζοντας πρωτεύουσα το Κίεβο. Κατά τη στιγμή της γερμανικής επίθεσης στη Σοβιετική Ένωση, περίπου 160.000 Εβραίοι ζούσαν στην πόλη Λβιβ. Ο αριθμός είχε διογκωθεί σε δεκάδες χιλιάδες λόγω της άφιξης των Εβραίων προσφύγων από την κατεχόμενη Πολωνία στα τέλη του 1939.

Τα μέλη της ΟΟΕ είχαν προετοιμαστεί για την αναμενόμενη γερμανική εισβολή δίνοντας οδηγίες στις μονάδες της πολιτοφυλακής τον Μάιο 1941 για εθνοκάθαρση. Οι οδηγίες διευκρίνιζαν ότι «οι Ρώσοι, οι Πολωνοί, οι Εβραίοι» ήταν εχθροί του ουκρανικού έθνους και και για αυτό το λόγο έπρεπε να «καταστραφούν στη μάχη». Φέιγ βολάν που διανέμονταν από τα μέλη της ΟΟΕ τις πρώτες μέρες της γερμανικής εισβολής, έδωσαν εντολή στον πληθυσμό: «Μην πετάξετε τα όπλα σας ακόμα. Πάρτε τα. Καταστρέψτε τον εχθρό. ... Η Μόσχα, οι Ούγγροι, οι Εβραίοι - αυτοί είναι οι εχθροί σας. Καταστρέψτε τους». Το Λβιβ καταλήφθηκε από την Βέρμαχτ τις πρώτες πρωινές ώρες της 30ης Ιουνίου 1941. ο απόγευμα της 30ής Ιουνίου, οι Ουκρανοί εθνικιστές διακήρυξαν ένα ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος. Υπογεγραμμένη από τον Στέντσκο, η διακήρυξη ( «Πράξη αποκατάστασης του ουκρανικού κράτους») δήλωνε τη σχέση και τη μελλοντική συνεργασία του ΟΟΕ με τη Ναζιστική Γερμανία, η οποία σύμφωνα με την ΟΟΕ, «βοηθούσε τον ουκρανικό λαό να απελευθερωθεί από την κατοχή των Μοσχοβιτών». Θέλω να πιστεύω ότι η επιλογή της πόλης για τη συνάντηση Ερντογάν και Ζελένσκι ήταν εντελώς τυχαία…