Οι κουδουνάδες έδωσαν ρυθμό και ελληνική «ταυτότητα» στο καρναβάλι της Σκύρου

Το μεγαλύτερο σε έκταση νησί στο σύμπλεγμα των Σποράδων, τιμώντας για μία ακόμη χρονιά τη λαϊκή μας παράδοση, «έδωσε» το ρυθμό με ένα δικό του ξεχωριστό τρόπο. Λίγο μετά τις 14.00, ντόπιοι και περαστικοί επισκέπτες κατέληξαν σε μία μεγάλη παρέα στην κεντρική πλατεία του νησιού, σατιρίζοντας μέσα από πρωτότυπα στιχάκια, όλα τα «κακώς κείμενα» της επικαιρότητας με το γνωστό έθιμο της «Τράτας».

Παραδόξως, η Σκύρος είναι ο μόνος τόπος που την έχει.. γλιτώσει και δεν έχει μετατρέψει την Αποκριά σε ένα αντίγραφο χαμηλής ποιότητας «Rio De Janeiro», αλλά επιμένει να κρατάει... αλά Ελληνικά αναλλοίωτο, τον αυθεντικό παραδοσιακό χαρακτήρα της μέσα από το φημισμένο έθιμο του Γέρου και της Κορέλλας. Ένα έθιμο που η ιστορία του «βαστάει» γερά από αρχαιότατων χρόνων με πρωταγωνιστή το... δαιμόνιο Πάνα και «εμπνέεται» από τον ερχομό της Άνοιξης. Ωστόσο, μία άλλη ιστορία, λίγο πιο πρόσφατη και πολύ πιο δημοφιλής, είναι αυτή που έχει καταφέρει να επικρατήσει μέχρι και σήμερα και όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει να εξαπλώνεται.

Πίσω στα παλιά χρόνια, μία καταιγίδα-θεομηνία έγινε η καταστροφική αιτία να χαθούν όλες οι κατσίκες των ντόπιων τσοπάνηδων, γεγονός που έφερε ανείπωτη θλίψη στον ποιμενικό τόπο, μίας και παρότι νησί, η κατά τα άλλα ορεινή Σκύρος, ανέκαθεν στηριζόταν στην κτηνοτροφία της. Οι βοσκοί, μην ξέροντας τι να κάνουν και πως να εκφράσουν την απελπισία τους, ντύθηκαν με μάλλινες σκούρες προβιές που θύμιζαν το τρίχωμα των ζώων, πέρασαν ένα ζωνάρι με βαριά κουδούνια στη μέση τους και κίνησαν τρεχάτοι για τη Χώρα. Με τη σειρά τους ακολούθησαν οι γυναίκες τους, οι οποίες κρατώντας ένα μαντίλι, χόρευαν και έκαναν τσαλίμια στους ανήμπορους συζύγους, σε μία προσπάθεια να τους απαλύνουν τον πόνο. Έτσι, δημιουργήθηκε μία ξέφρενη φασαριόζικη πομπή, που αναπαριστάται ακόμη και σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα σκυριανό «κόλπο» που ξορκίζει το κακό και ξεκινάει από την πρώτη κιόλας Κυριακή της Αποκριάς. Το σήμα εκκίνησης δίνουν σχεδόν κάθε χρόνο οι μεγαλύτεροι μαθητές του νησιού, διοργανώνοντας μία χοροεσπερίδα με σκοπό να μαζέψουν χρήματα για την πενθήμερη εκδρομή τους και προσκαλώντας τους υπόλοιπους ντόπιους να μπουν στο ρυθμό. Παραμένοντας πιστοί στην παράδοση, φοράνε μαύρες μαλλιαρές κάπες, εφαρμοστές λευκές βράκες, μάσκες που τους παρέχουν ελάχιστη ορατότητα από κατσικίσιο δέρμα και τα απαραίτητα κουδούνια στη μέση, μία «στολή» χειροποίητη από το μεράκι των παππούδων του τόπου που μεταφέρεται απαράλλαχτη από γενιά σε γενιά. Όπως μας είπαν οι ίδιοι, μία ζώνη από κουδούνια μπορεί να ζυγίζει από 50 έως 80 κιλά ενώ τα τροχάδια, τα παπούτσια που φορούν, φτιάχνονται από παλιά ελαστικά αυτοκινήτων και δέρμα.

Οι βηματισμοί τους είναι άγαρμποι αλλά χορευτικοί και οι ίδιοι λικνίζουν επιδέξια τη μέση τους για να ακούγεται όσο το δυνατόν εντονότερα ο ήχος των κουδουνιών. Δημιουργώντας μία πρωτόγνωρη διονυσιακή μουσικότητα, δίνουν το «παρών» σε παρέες, διασχίζοντας κάθε στενό καλντερίμι, από τον Άη Γιώργη μέχρι το Δημαρχείο και πάλι πίσω. Την συντροφιά του Γέρου και της Κορέλλας συμπληρώνει ο Φράγκος, ένας μασκαράς που η φορεσιά του μας παραπέμπει σε ευρωπαικά κατάλοιπα. Ξεχωρίζει καθώς φοράει μόνο ένα κουδούνι στη μέση του και κρατάει συνήθως μία σκούπα αντί για το μπαστούνι που συναντάμε στη φιγούρα του Γέρου.

Κάπως έτσι κύλησε και φέτος το Τριώδιο στο γραφικό νησί των Σποράδων. Μικροί και μεγάλοι Γέροι χωρίς ηλικιακό όριο, με συνοδεία από κομψές Κορέλλες που έκρυβαν τα χαρακτηριστικά τους πίσω από μάσκες και κίτρινα μαντίλια, κατάφεραν να μας παρασύρουν σε μία δική τους πραγματικότητα και να κάνουν ένα ολόκληρο σύμπλεγμα νησιών να «κουνηθεί» στο ρυθμό τους, μαζεύοντας κόσμο από κάθε γωνία του χάρτη.

Το δρώμενο της Σκύρου με το Γέρο και την Κορέλλα, είναι ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα που επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα είναι μία χώρα με πολυσήμαντα ήθη και έθιμα που μας φέρνουν πιο κοντά με τις ρίζες μας και πρέπει να παραμείνουν «ζωντανά». Μία χώρα τόσο πλούσια σε παράδοση, δεν έχει λόγο να αντιγράψει, πόσο μάλλον να ζηλέψει, ακόμη και τις πιο εντυπωσιακές καλλονές που παρελαύνουν αυτή τη στιγμή στην εξωτική και μακρινή Βραζιλία.