Bullying στα σχολεία: Τα παιδιά «υποφέρουν σιωπηλά» - Έρευνα του Newsbomb.gr
Τα καθημερινά, και εξαιρετικά ανησυχητικά, περιστατικά βίας το τελευταίο διάστημα στα σχολεία, κινητοποιούν το υπουργείο Παιδείας να λάβει μέτρα - Ο εγκληματολόγος Άγγελος Τσιγκρής μιλά στο Newsbomb.gr για τους τρόπους αντιμετώπισης του bullying.
Ο σχολικός εκφοβισμός έχει αρχίσει και παίρνει μεγάλες διαστάσεις στη χώρα μας. Το bullying δεν γνωρίζει φύλο, εθνότητες, σύνορα και ηλικίες. Το τελευταίο διάστημα δύο περιστατικά ήρθαν για να μας θυμίσουν με τον πιο σκληρό τρόπο πως η βία είναι δίπλα μας, σε σχολικές αίθουσες και προαύλια, και δεν θα πρέπει να κάνουμε πως δεν τη βλέπουμε.
Προηγήθηκε πριν λίγες ημέρες η αυτοκτονία του 14χρονου Μάκη από τον Κολωνό που σύμφωνα με μαρτυρίες φίλων και γνωστών, ο άτυχος νεαρός, δεχόταν bullying από παιδιά του σχολείου, χωρίς -όπως λένε- κανείς να αντιδρά, «ακόμα και οι καθηγητές».
Στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στο δημοτικό του Ευόσμου μαθητής πριν από δύο χρόνια μαχαιρώθηκε, όταν φοιτούσε στη Β' Δημοτικού. Τα λόγια του 11χρονου σήμερα προκαλούν ανατριχίλα, φρίκη κι αποτροπιασμό καθώς αποκαλύπτουν πως για μεγάλο χρονικό διάστημα δεχόταν άγριο bullying εντός του σχολείου του. Ο πατέρας του παιδιού δήλωσε ότι «το σχολικό bullying ασκείται στον γιο μου τα τελευταία δυόμιση χρόνια».
Παράλληλα, πατέρας μαθήτριας Δημοτικού στο Περιστέρι, καταγγέλλει ότι η κόρη του υπέστη bullying από συμμαθητή της σε τέτοιο σημείο που αναγκάστηκε να αλλάξει σχολείο.
Και δεν είναι μόνο αυτά! Ας μην ξεχνάμε και την υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, που έφερε αντιμέτωπη μία ολόκληρη χώρα με το βαθιά ριζωμένο πρόβλημα του bullying και του σχολικού εκφοβισμού.
«Υποφέρουν σιωπηλά» τα παιδιά στα σχολεία - Τα ποσοστά των ανήλικων που έχουν πέσει θύματα bullying
Υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση και δράση καθώς υπάρχουν αδιέξοδα που πρέπει να αντιμετωπιστούν στα σχολικά ιδρύματα, σε ότι αφορά το bullying.
Οι συνέπειες της βίας και του εκφοβισμού μπορεί να είναι ιδιαίτερα αρνητικές στη διαδικασία της μάθησης και στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και ωρίμανση των μαθητών.
Σε έρευνα του Υπουργείου Παιδείας, το 2015, για τον σχολικό εκφοβισμό τα δεδομένα μόνο ευχάριστα δεν είναι. Οι συμμετέχοντες ήταν 3.682 μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και 31.602 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
– To 65% των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν υπάρξει μάρτυρες σχολικού εκφοβισμού σε βάρος συμμαθητή τους.
– Το 29% των μαθητών έχει ασκήσει βία σε βάρος συμμαθητή τους σε ήπια – μέτρια συχνότητα.
– Το 10% των μαθητών έχουν υπάρξει θύματα ενδοσχολικής βίας από τους συμμαθητές τους ή από παιδιά μεγαλύτερων τάξεων.
1/3 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού από τους συμμαθητές του και το ποσοστό των συνολικών μαθητών που έχουν υπάρξει μάρτυρες σε γεγονός σχολικού εκφοβισμού σε βάρος συμμαθητή τους, μας κατατάσσει στην τέταρτη θέση ανάμεσα στις 41 χώρες παγκοσμίως σε φαινόμενο ενδοσχολικής βίας.
Μελέτη του Harvard αναφέρει ότι τόσο ο εκφοβισμός όσο και ο διαδικτυακός εκφοβισμός μειώθηκαν δραστικά (30%-40%) κατά τους μήνες του λοκντάουν το 2020 και 2021 στις ΗΠΑ.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών;
Ο εγκληματολόγος και βουλευτής Αχαΐας ΝΔ, Άγγελος Τσιγκρής, μίλησε στο Newsbomb.gr για το τι κρύβεται πίσω από την ψυχολογία του παιδιού - εκφοβιστή. Μας ενημέρωσε για το ποια είναι τα χαρακτηριστικά των εφήβων παραβατών, ενώ τοποθετήθηκε για το αν ένα παιδί από θύμα μπορεί να γίνει θύτης. Ο κ. Τσιγκρής αναφέρθηκε και στους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο τις απαντήσεις που δίνει ο εγκληματολόγος στο Newsbomb.gr.
Το άρθρο του Άγγελου Τσιγκρή για την σχολική βία ως σύμπτωμα της κοινωνικής παθογένειας.
«Έχει αποδειχθεί ότι ο χαλαρός έλεγχος στο πλαίσιο της οικογένειας και η έλλειψη επικοινωνίας, ανάμεσα στον γονιό και στο παιδί, ευνοούν την παραβατικότητα. Εάν λείπει αυτό το στοιχείο της επικοινωνίας με τους γονείς, αντίστοιχα το παιδί αδιαφορεί για το σχολείο και εμπλέκεται σε ομάδες άλλων νεαρών, που μπορεί να εκδηλώσουν παραβατική συμπεριφορά.
Πολυετείς επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι οι οικογένειες, των νεαρών παραβατών έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Το ένα χαρακτηριστικό είναι, ότι συνήθως πρόκειται για φτωχές οικογένειες.
Ωστόσο, δεν είναι μόνον η φτώχεια που προκαλεί την εγκληματικότητα. Πολύ συχνά η φτώχεια ωθεί τους νέους να ξεπεράσουν άλλους συνομηλίκους τους από εύπορες οικογένειες και να μεγαλουργήσουν.
Για να υπάρξει πιθανότητα τέλεσης εγκληματικών πράξεων από ανήλικους, πρέπει να υπάρξει ένας συνδυασμός φτώχειας, εγκληματικού παρελθόντος της ίδιας της οικογένειας και έλλειψης ελέγχου των γονέων προς το παιδί. Πρέπει, δηλαδή, να συμπέσουν ταυτόχρονα τρεις παράγοντες προκειμένου να υπάρξει σοβαρή πιθανότητα να εκδηλώσει κάποιος ανήλικος παραβατική συμπεριφορά.
Οι ανήλικοι με παραβατικό ιστορικό (π.χ. τέλεση κλοπών, πρόκληση επεισοδίων στα γήπεδα και φθοράς ξένης ιδιοκτησίας), παρουσιάζουν αντίστοιχα προβλήματα στην οικογένεια και το σχολείο, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε παραβατικές ομάδες, προκειμένου να αναπληρώσουν εκεί την ανθρώπινη επικοινωνία και την αναγνώριση που τους λείπει.
Η εγκληματολογική έρευνα, αναφορικά με τους έφηβους παραβάτες, έχει αποδείξει ότι πρόκειται κυρίως για αγόρια, μέσης ηλικίας. Η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους εμφανίζεται γενικά να είναι αρκετά καλή, καθώς εργάζονται συνήθως και οι μητέρες τους, αλλά περιστασιακά και οι ίδιοι.
Οι παραβατικές παρέες των νέων σχολικής ηλικίας είναι σχετικά πολυμελείς και στελεχώνονται κυρίως με άτομα του ιδίου φύλου. Τα μέλη της παρέας προέρχονται κυρίως από το σχολείο, αλλά επίσης από τη γειτονιά, το χώρο εργασίας και τους τόπους νυκτερινής διασκέδασης.
Στην παρέα μετέχουν συνήθως για να βρουν φίλους, χωρίς να έχουν συνήθως κάποιον αρχηγό ή ιεραρχική δομή, ώστε να μπορεί να γίνει λόγος για «συμμορίες ανηλίκων».
Οι έφηβοι παραβάτες επιδίδονται συχνά σε αντισυμβατικές ενέργειες, όπως αγορά, πώληση και χρήση ναρκωτικών ουσιών, πρόκληση ζημιών σε σχολικό χώρο, κλοπές σε κατάστημα, επεισόδια στο γήπεδο, συμπλοκές με τρίτους, φθορές ξένης ιδιοκτησίας, κλοπές χρήσης ή εξαρτημάτων μεταφορικού μέσου, απειλές κατά συνομηλίκων, διαρρήξεις κατοικιών και αυτοκινήτων, πώληση κλοπιμαίων, κλπ.
Για να προληφθεί μια μελλοντική έξαρση της παραβατικότητας των ανηλίκων και της νεανικής βίας θα πρέπει -μεταξύ άλλων- να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες στους νέους, να επαναπροσδιορισθούν οι στόχοι της νέας γενιάς και να διασφαλισθούν τα μέσα για την επίτευξή τους, να μειωθεί η ανεργία, να ενσωματωθούν οι μειονοτικές ομάδες του πληθυσμού, να στηριχθούν οι θεσμοί της οικογένειας και του σχολείου και να οικοδομηθεί μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης.
Μια δίκαιη κοινωνία, με ίσες ευκαιρίες για όλους!»
To bullying ένας από τους λόγους που τα παιδιά σκέφτονται την αυτοκτονία
Η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος, Αλεξάνδρα Καππάτου, μιλώντας στο Newsbomb.gr, αναλύει τους λόγους που ένας έφηβος οδηγείται στην αυτοκτονία.
«Οι λόγοι είναι πολλοί που ένα παιδί μπορεί να φτάσει σε αυτό το απενενοημένο διάβημα. Τα παιδιά στην εφηβεία παρουσιάζουν διάφορες μεταπτώσεις στα συναισθήματα αλλά και στη συμπεριφορά τους που περιλαμβάνουν και περιόδους θλίψης, εκνευρισμού , απομόνωσης κλπ ανάλογα με τα βιώματά τους και όχι μόνο . Διάφορες απογοητεύσεις μπορεί να πάρουν τεράστιες διαστάσεις στην σκέψη των εφήβων πχ. Μια ερωτική απογοήτευση , ο εκφοβισμός ., αποτυχία κλπ.. Οι γονείς συνήθως μπορεί και να μην το καταλάβουν. Ωστόσο το 90% των εφήβων που αυτοκτονούν έχουν μία ψυχική διαταραχή, που ίσως δεν έγινε αντιληπτή , συνήθως αυτή είναι η μείζων κατάθλιψη».
Ποια σημάδια υποδηλώνουν ότι οι έφηβοι σκέφτονται την αυτοκτονία
Η κα Καππάτου εξηγεί πως «4 στους 5 εφήβους έχουν δώσει σημάδια. Πολλές φορές αυτά τα παιδιά μιλούν για τον θάνατο. Παρουσιάζουν άγχος, κούραση, απάθεια, αλλάζουν οι συνήθεις του ύπνου τους , στη διατροφή τους κλπ. Απομακρύνονται από τους φίλους τους ή απομονώνονται . Σταματούν δραστηριότητες που τους ευχαριστούσαν .Μισούν τον εαυτό τους και σταματάνε να κάνουν σχέδια για το μέλλον. Υπάρχει πτώση στη σχολική επίδοση κ.ά. Κάθε αλλαγή στην συμπεριφορά του παιδιού θα πρέπει να μας θορυβήσει».
Τι μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί στην αυτοκτονία;
«Η ψυχική ασθένεια όπως κατάθλιψη , διπολική διαταραχή κλπ, η χρήση ουσιών, ένας θάνατος γονέα, το διαζύγιο, η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, το bullying, ειδικά όταν αυτό γίνεται συνεχόμενα κλπ. Το bullying είναι από τους σημαντικότερους λόγους που μπορεί να οδηγήσουν έναν ευαίσθητο έφηβο στην αυτοκτονία », τόνισε η ψυχολόγος κα Καππάτου.
Τέλος, επεσήμανε πως είναι σημαντικό οι γονείς να είναι κοντά στα παιδιά τους , να συζητούν μαζί τους για τα συναισθήματά τους , να αναγνωρίζουν τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά τους, να ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους από νωρίς, να τα προτρέπουν να έχουν παρέες καθώς και να εντάσσονται σε ομαδικές δραστηριότητες.
Ζέτα Μακρή: Νέες ενέργειες για την αντιμετώπιση του bullying στα σχολεία
Η υφυπουργός Ζέτα Μακρή ανακοίνωσε πως το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων θα προχωρήσει σε πρόσθετες ενέργειες, ώστε να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά το bullying στα σχολεία, το οποίο εξελίσσεται σε μάστιγα.
Η υφυπουργός μίλησε σε εκδήλωση που έγινε στο δημαρχιακό μέγαρο Θεσσαλονίκης με αφορμή τον εορτασμό για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την περίπτωση του 11χρονου που έπεσε θύμα εκφοβισμού και βίας στο σχολείο του χαρακτήρισε το φαινόμενο πολυπαραγοντικό και δυσάρεστο «το οποίο αντιμετωπίζουμε».
«Έχουμε 1.100 ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που πηγαίνουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα στα σχολεία, το σύμβουλο σχολικής ζωής και εδώ από την Θεσσαλονίκη έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα Διαμεσολάβησης, πειραματικά, πιλοτικά το οποίο θα επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα κι αφορά στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών και στην συνέχεια την επιμόρφωση μαθητών», εξήγησε η κ. Μακρή.
«Είναι ένα θέμα ευαίσθητο, πάρα πολύ δύσκολο κι επιβάλλει, απαιτεί και πρόσθετες κινήσεις τις οποίες ήδη το Υπουργείο σε συνεργασία με το Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Πολιτικής προετοιμάζει. Είναι κυρίως και πρωτίστως ευθύνη της Πολιτείας σε ότι αφορά τα παιδιά σχολικής ηλικίας αλλά καλό είναι να υπάρχει συνεργασία του Συλλόγου Διδασκόντων και του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων αλλά και της μαθητικής κοινότητας», συμπλήρωσε η υφυπουργός.
