Η τραγωδία στο Μάτι, η «μισή» κάθαρση και ο από μηχανής θεός - «Επιτέλους κάποιος μπήκε φυλακή»
«Επιτέλους, κάποιος μπήκε στη φυλακή». Χωρίς κανένα αίσθημα στείρας εκδικητικότητας, αλλά από καθαρή δίψα για απόδοση Δικαιοσύνης για το απόλυτο έγκλημα που έμενε εντελώς ατιμώρητο, οι συγγενείς των θανόντων και των εγκαυματιών στο Μάτι υποδέχθηκαν θετικά, αλλά και με ανάμικτα συναισθήματα τη δικαστική απόφαση του Εφετείου.
Από το… πλημμέλημα και την παντελή ατιμωρησία, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο που προφανώς έκρινε με άλλα κριτήρια, υπηρετώντας -τουλάχιστον περισσότερο από το πρωτόδικο- τόσο τους νόμους του κράτους μας, όσο και το κοινό περί δικαίου αίσθημα, έκρινε ενόχους 10 από τους κατηγορούμενους, εκ των οποίων οι 4 θα εκτίσουν ποινή φυλάκισης.
Κανένα πολιτικό προσωπικό, παρά μόνο στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος, ενώ άλλες υπηρεσίες που με πράξεις ή παραλείψεις τους άφησαν την τραγωδία να εκτυλιχθεί, βγήκαν εντελώς εκτός του κάδρου της Δικαιοσύνης.
Συγκεκριμένα επιβλήθηκαν ποινές που φτάνουν σωρευτικά μέχρι και τα 340 έτη φυλάκισης, εν τούτοις -και μάλλον σε κανέναν δεν προκαλεί έκπληξη αυτό- στον Κορυδαλλό κατέληξαν οι 4, όπου αναμένεται να εκτίσουν ποινή αισθητά λιγότερο από τα 5 χρόνια φυλάκισης που επιβλήθηκε.
Οι εκατοντάδες άνθρωποι που σημαδεύτηκαν για πάντα εκείνη την αποφράδα ημέρα της 23ης Ιουλίου του 2018 -είτε ψυχικά, χάνοντας δικό τους άνθρωπο είτε και σωματικά, με τον πόνο του εγκαύματος να τους ταλαιπωρεί μέχρι σήμερα- παρά το γεγονός ότι σίγουρα θα περίμεναν κάτι που θα θυμίζει περισσότερο την έννοια της πραγματικής Δικαιοσύνης από τα ελληνικά δικαστήρια, για πρώτη φορά ένιωσαν κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ανακούφιση. Σε κάποιον βαθμό.
Το Newsbomb.gr πέρσι είχε δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο ντοκιμαντέρ για την τραγωδία στο Μάτι, τις συνθήκες που οδήγησαν στον θάνατο των 104 ανθρώπων, τα λάθη των Αρχών, καθώς και την άθλια προπαγάνδα από κάποιους κύκλους εις βάρος των κατοίκων, προκειμένου να μπουν στο απυρόβλητο οι ένοχοι. Αναδείχτηκε, επίσης, η σημασία του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου και οι προσδοκίες για την απόφαση, η οποία έγινε γνωστή πριν λίγες ημέρες.
Ανατρέξαμε στους πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ προκειμένου να ολοκληρωθεί η κρίση και να καταγραφεί η μαρτυρία τους, μετά και την εξέλιξη αυτή που, εάν δεν υπάρξουν κάποιες νέες προσφυγές στον Άρειο Πάγο, σηματοδοτεί και το τέλος της τραγωδίας. Με «μισή» κάθαρση, όπως θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε...
Μας είπαν τα εξής.
Κατερίνα Μάλα
Ήξερα το μέγεθος του τέρατος που πολεμούσαμε. Έγινε ένας αγώνας που τον γνωρίζει μόνο μία χούφτα άνθρωποι. Είναι τρομερός άθλος αυτό που έγινε, κόντρα σε όλα τα συστήματα. Όμως είναι αλήθεια πως στο δικαστήριο έφτασε ένα κομμάτι της Αλήθειας. Πολλοί κατάφεραν να βγουν από το κάδρο των ευθυνών νωρίς.
Έγινε ένα βήμα ομως. Ένα βήμα προς την ανάσταση της ατομικής ευθύνης των στελεχών. Δεν είμαι ρομαντική. Στον Άρειο Πάγο θα παιχτεί κι άλλη παρτίδα. Εν τω μεταξύ θα έχει ξεκινήσει και η Δίκη των Τεμπών.... Πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα. Για τα παιδιά...
Άρης Χερουβείμ
Ναι ένιωσα μια στιγμιαία δικαίωση όταν είδα τις χειροπέδες. Ωστόσο, αισθάνομαι ότι σύντομα, με αιτήσεις αναίρεσης στον Άρειο Πάγο, πολλά θα αλλάξουν. Αλλά κι εμείς νομίζω θα προσφύγουμε.
Πάντως, οι απαιτήσεις μας από την αρχή ήταν η αναβάθμιση των κατηγοριών και η διεύρυνση του αριθμού των κατηγορούμενων, σε Αστυνομία, Λιμενικό, ΕΚΑΒ, Δασαρχείο και φυσικά πολιτικά πρόσωπα. Κάτι που δεν επετεύχθη. Επίσης, μελανό σημείο για εμάς είναι και η αθώωση των Αυτοδιοικητικών.
Μαρίνα Καρύδα
Αποδόθηκε δικαιοσύνη για τη φωτιά στο Μάτι; Προφανώς όχι! Στην πραγματικότητα η δικαστική απόφαση ήταν ένα ηχηρό χαστούκι στο «δεν με αγγίζει τίποτα εμένα» και στο «έτσι παίζονται τα παιχνίδια στην Ελλάδα», που ακούσαμε στα ηχητικά να λέει ο Ματθαιόπουλος απειλώντας τον πραγματογνώμονα. Τιμωρήθηκε η αλαζονεία, η παγιωμένη πεποίθηση της ατιμωρισίας. Τηρουμένων των αναλογιών η εκτιτέα ποινή φυλάκισης είναι ένα ψήγμα δικαιοσύνης, για τους 120 νεκρούς, 58 εγκαυματίες και χιλιάδες επιζώντες που έζησαν τη φρίκη εκείνου του απογεύματος. Τουλάχιστον με αυτή την απόφαση, η προστασία της ζωής όλων αυτών δεν αποτιμήθηκε με 10 ευρώ την ημέρα.
Η απόδοση δικαιοσύνης για τη φονική πυρκαγιά παραμένει, για πολλούς, ένα ανοιχτό τραύμα. Παρότι υπήρξαν καταδικαστικές αποφάσεις, η ευρύτερη αίσθηση είναι ότι η Δικαιοσύνη δεν εκπλήρωσε πλήρως το καθήκον της, για λόγους που αγγίζουν τόσο τη νομική διαδικασία όσο και το κοινωνικό και ηθικό βάρος της υπόθεσης. Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, ιδανικά θα έπρεπε να γυρίζαμε στην ανακριτική διαδικασία και να πιάναμε το νήμα από την αρχή.
Τι λείπει από το κάδρο ώστε η απονομή της δικαιοσύνης να είχε εκπληρώσει πλήρως το έργο της;
1. Ολοκληρωμένη και εις βάθος διερεύνηση ευθυνών: Η ανακριτική διαδικασία δεν έφτασε ποτέ στην Αστυνομία, το Λιμενικό, το ΕΚΑΒ. Δεν συζητήθηκαν στη Βουλή ούτε οι ευθύνες Υπουργών.
2. Ανεπαρκές κατηγορητήριο: Το κατηγορητήριο δεν απέδωσε κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα, παρότι υπήρχαν αποδείξεις εγκληματικής αμέλειας ή συγκάλυψης.
3. Ηθική και συμβολική δικαίωση: Δεν υπήρξε σαφές μήνυμα ότι «το κράτος έμαθε» και ότι «δεν θα ξανασυμβεί». Η κοινωνία δεν είδε ένα τελεσίδικο σημείο κάθαρσης...
Τάσος Μπομπόνης
Ως κάτοικος του Ματιού που έζησε από κοντά την ανείπωτη τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018, νιώθω βαθιά την ανάγκη να εκφράσω τη μη δικαίωση της μνήμης των 105 ψυχών που χάθηκαν, αλλά και τη διαρκή θλίψη και αγωνία όσων επιβίωσαν. Η σημερινή απόφαση του Δικαστηρίου αποτελεί ασφαλώς μια θεσμική κατάληξη, όμως δεν μπορεί να απαλύνει την οδύνη ούτε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη μας στον κρατικό μηχανισμό.
Το ποινικό σκέλος της υπόθεσης έκλεισε, όμως η αίσθηση ότι για μια εκατόμβη ανθρώπων και ένα κρατικό ναυάγιο κανείς δεν λογοδότησε ουσιαστικά, παραμένει αναπάντητη και ανοιχτή πληγή στην ψυχή μας.
Δεν επιζητούμε εκδίκηση. Θέλουμε την αλήθεια, την παραδοχή και την έμπρακτη αλλαγή. Για να μη ζήσει ποτέ ξανά κανείς αυτό που ζήσαμε εμείς. Η τραγωδία του Ματιού δεν πρέπει να τελειώσει με μια απόφαση· πρέπει να είναι μια διαρκής υπενθύμιση της ανάγκης για θεσμική ευθύνη, πρόληψη και ανθρωπιά.
Σε αυτό το πνεύμα, καλώ κάθε πολίτη να στηρίξει την πρόταση να δοθεί το όνομα του Δημήτρη Λιότσιου — ενός ανθρώπου που στάθηκε με επιστημονική ακρίβεια και ηθικό θάρρος καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης — στο υπό κατασκευή Κέντρο Εκπαίδευσης και Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές.
Υπογράψτε εδώ
Κώστας Χατζησταματίου
Η απόφαση δεν μας ικανοποιεί, απλώς είναι κατ΄ επίφαση θετική. Είναι ίσως ένας κερδισμένος αγώνας σε πλέι οφ, και τώρα είμαστε ισοπαλία. Αν δεν τελεσιδήσει στον Αρειο Πάγκο να έχουμε οριστικό αποτέλεσμα δεν έχει τελειώσει.
Αφού απαλείφθηκαν από το βούλευμα που έστειλε ο εισαγγελέας, οι περισσότεροι από τους βασικούς κατηγορουμένους κι άφησαν στο κάδρο μόνο την Πυροσβεστική, αυτό λέει πολλά. Δεν περιλαμβάνονται άνθρωποι που θα έπρεπε να είναι στο κατηγορητήριο ανεξάρτητα από το αν θα τιμωρούνταν ή όχι. Να καταλαβαιναν οι υπεύθυνοι ότι η ευθύνη της καρέκλας τους φτάνει μέχρι κάποιο σημείο και να είναι έτοιμοι να αντεπεξέλθουν στις κρίσιμες υποχρεώσεις τους.
Δεν μπορεί να αξιολογείται η ζωή των απολεσθέντων αλλά και των εγκαυματιών με 283 ευρώ η μία, κι είναι αστείο να μιλάμε για εξαγοράσιμες ποινές.
Για εμάς ότι και να μας λένε, η πραγματικότητα είναι ότι επρόκειτο για κακούργηματα και για αυτό θα έπρεπε να δικαστούν. Η αστυνομία, το λιμενικό, το ΕΚΑΒ, το Δασαρχείο ήταν εκτός κάδρου καταδικάστηκαν μόνο οι πυροσβέστες και όχι οι συνυπεύθυνοι.
Αφροδίτη Χατζηαναστασιάδη
Μακάρι να μπορούσα να σου εξηγήσω τη δύναμη που είχαν μέσα τους οι αγκαλιές που ανταλλάξαμε χθες, μετά την αποχώρηση των ενόχων από την αίθουσα του δικαστηρίου με χειροπέδες.
Και ακόμα περισσότερο, μακάρι να μπορούσα να σου εξηγήσω πόσος κόπος και πόσος προσωπικός αγώνας δόθηκε από μία μικρή ομάδα από δικούς μας ανθρώπους προκειμένου να φτάσουμε χθες σε αυτήν την απόφαση κόντρα σε κάθε «μα τι τρέχετε κάθε μέρα στο εφετείο, γιατί μιλάτε ακόμα για το Μάτι, αφού τίποτα δεν θα αλλάξει, αφού, αυτή είναι η Ελλάδα….».
Όταν ο Βασίλης Ματθαιόπουλος απειλούσε τον πραγματογνώμονα, του έλεγε χαρακτηριστικά: «Εμένα δεν με ακουμπάει κανείς. Έτσι παίζεται το παιχνίδι στην Ελλάδα. Ποιος είσαι εσύ να τα βάλεις με ανώτερούς σου;» Και ακριβώς με αυτό το ύφος μπαινόβγαιναν οι κατηγορούμενοι επί δύο χρόνια μέσα στη δικαστική αίθουσα.
Αυτό που δεν ήξεραν — και τους επέτρεπε αυτή η άγνοια να κυκλοφορούν ανάμεσά μας έτσι — είναι ότι το Μάτι ήταν και είναι ένα γαλατικό χωριό, μια τόση δα περιοχή, η οποία έχει μέσα της ανθρώπους με δύναμη αρκετή ώστε να αντιστέκονται σε μια αυτοκρατορία. Έτσι, λοιπόν, χθες, το Μάτι μας, παρότι πληγωμένο, βάστηξε έξιμισι χρόνια και, μαζί με τους ανθρώπους του — που μακάρι κάποτε να μπορέσει να διατυπωθεί το βάρος που κουβάλησαν — και μαζί με τον μεγάλο του προστάτη, τον Δημήτρη Λιότσιο, κατάφερε το ακατόρθωτο.
Κατάφερε να τιμωρηθούν για πρώτη φορά κρατικοί αξιωματούχοι, κατάφερε η έννοια της ευθύνης σε αυτή τη χώρα να αποκτήσει οντότητα, υπόσταση, κατάφερε να κλονιστεί η σιγουριά στο κάθε «εμένα δεν με ακουμπάει τίποτα». Γι’αυτό, χθες, από την αίθουσα δεν βγήκαν μόνο οι δολοφόνοι των ανθρώπων μας με σκυμμένο το κεφάλι. Μαζί τους έσκυψε το κεφάλι και αποχώρησε και η υπεροψία και η αλαζονεία και η νοοτροπία του «ξέρεις ποιος είμαι εγώ».
Και έφυγαν ακούγοντας στα αυτιά τους όλους εμάς να φωνάζουμε δυνατά το όνομα του Δημήτρη Λιότσιου — του ανθρώπου που, από τη θέση ενός απλού επιπυραγού, κατάφερε να βάλει στη φυλακή την ηγεσία της Πυροσβεστικής. Και αν υπάρχει μια πραγματική τιμωρία για αυτούς τους ανθρώπους, είναι να βλέπουν κάθε μέρα στον ύπνο τους τις ζωές που πήραν στον λαιμό τους — κι αυτόν τον άνθρωπο, που νόμιζαν ότι είχαν του χεριού τους...
Ο από μηχανής θεός
Τέλος, ειδική μνεία πρέπει να γίνει στον Δημήτρη Λιότσο, τον «ήρωα», ή τον από μηχανής θεό της τραγωδίας, αφού χάρη στην ευσυνειδησία του δεν «θάφτηκε» η Αλήθεια, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο, πριν τη Δικαιοσύνη.
Το όνομα του αδέκαστου πραγματογνώμονα, που εκβιάστηκε από τον φυλακισμένο πλέον Βασίλη Ματθαιόπουλο για να τους «βγάλει όλους λάδι», έγινε σύνθημα στα χείλη των συγγενών, μέσα στη δικαστική αίθουσα, μετά από την ολοκλήρωση της δίκης.
Ο ίδιος, σχολίασε το εξής:
