Τα «Plásmata» ταξιδεύουν στα Γιάννενα: 19 έργα, 29 διαφορετικοί σταθμοί

Από το Πεδίον του Άρεως στα Ιωάννινα, τα Plásmata ΙΙ, η δεύτερη έκδοση της έκθεσης ψηφιακής τέχνης της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, επιστρέφει τον Ιούνιο του 2023 για να θέσει μια σειρά από θεμελιώδη ερωτήματα: Μπορούμε να μιλήσουμε για το ψηφιακό χωρίς να εγκλωβιστούμε στη φόρμα που επιβάλλουν οι οθόνες; Μπορούμε να μιλήσουμε για την τεχνολογία μέσα από τις έννοιες του τοπικού και του μυθικού, της φύσης και της παράδοσης; Μπορεί η τεχνολογία να γίνει η αφορμή για να δοθεί φωνή σε όσους δεν έχουν; Μπορούμε να καταλύσουμε τα όρια ανάμεσα στο φυσικό και στο τεχνητό και να μάθουμε κι από τα δύο;

Μετά την Αθήνα και το Πεδίον του Άρεως, όπου τα Plásmata καθήλωσαν το αθηναϊκό κοινό, προσελκύοντας περισσότερους από 400.000 επισκέπτες, τον Ιούνιο του 2023 ταξιδεύουν στην περιφέρεια και στην ιστορική πόλη των Ιωαννίνων.

Τα Plásmata ΙΙ: Ioannina δεν είναι μία ακόμη έκθεση ψηφιακής τέχνης, αλλά μια συνολική εμπειρία η οποία «μιλά» για το ψηφιακό μέσα από εγκαταστάσεις, εκδηλώσεις και οργανικές τοποθετήσεις εικαστικών έργων που δίνουν έμφαση στο σώμα, τη διάδραση και την εμβύθιση. Στα Γιάννενα ακολουθούμε νέες διαδρομές και συμβιώσεις στο όριο της πόλης και της λίμνης Παμβώτιδας. Θέτουμε υπερτοπικά ζητήματα μέσα από την τοπική έκφραση, μαθαίνουμε από τα οικοσυστήματα, μεταμορφωνόμαστε και μεταμορφώνουμε, βρίσκουμε χρόνο να δούμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας αμφισβητώντας τα όρια φύσης, τεχνολογίας και πολιτισμού.

Τα Plásmata ΙΙ: Ioannina μάς καλούν να περιπλανηθούμε σε 29 διαφορετικούς σταθμούς στην πόλη. Μας προσκαλούν να περπατήσουμε σε μια διαδρομή κατά μήκος της μεθορίου του Κάστρου και της λίμνης, όπου κυριαρχούν τα 19 έργα της έκθεσης, αλλά και οι ιστορίες που χαρακτηρίζουν 10 ξεχωριστά, κάποιες φορές μυστικά, τοπόσημα των Ιωαννίνων. Τα 29 σημεία της διαδρομής βρίσκονται σε αδιαχώριστη συνάφεια με το περιβάλλον της πόλης, και είναι η αφορμή για να ανακαλύψουμε ορισμένες ορατές ή απόκρυφες λεπτομέρειες, προϋπάρχοντα στοιχεία, σχισμές, αστικές μυθοπλασίες και μη ανθρώπινους οργανισμούς που συνδιαλέγονται με τα έργα, τα Γιάννενα και, προπάντων, με εμάς τους ίδιους και το μέλλον μας.

Από τις 16 Ιουνίου έως τις 9 Ιουλίου, τα Plásmata II: Ioannina περιλαμβάνουν μια μεγάλη έκθεση ψηφιακών έργων από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες στην παραλίμνια διαδρομή της πόλης, συναυλίες και dj-sets, εργαστήρια, συζητήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, ξεναγήσεις αλλά και το Movement Radio, τον 24ωρο διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό της Στέγης, που δημιουργεί ένα πρόγραμμα βαθιά τοπικό, κι όμως ουσιαστικά παγκόσμιο. Στα Γιάννενα, τα Plásmata προτείνουν νέες διαδρομές και συμβιώσεις στο όριο της πόλης και της λίμνης Παμβώτιδας, επεκτείνοντας τον διάλογο ανάμεσα στο υλικό και το άυλο, το κέντρο και την περιφέρεια, το παρελθόν και το μέλλον. Τα Plásmata μάς καλούν όχι μόνο να δούμε τα έργα της έκθεσης, αλλά και να σταματήσουμε στα 29 σημεία της διαδρομής της, να ανακαλύψουμε τα φυσικά αντικείμενα και τα γλυπτά που ήδη υπάρχουν εκεί, να παρατηρήσουμε για λίγο την πόλη μας και, τελικά, τον ίδιο μας τον εαυτό, να αναζητήσουμε τις καταβολές μας και να ονειρευτούμε το μέλλον μας.

Τα 19 έργα τέχνης από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, τα περισσότερα σε νέες αναθέσεις, εξερευνούν την έλευση και την εξαφάνιση του ψηφιακού μέσα σε μια νέα υλικότητα που διαχέεται στα σώματα, στη φύση, ακόμη και στις σκέψεις, στα τραγούδια και στα όνειρά μας. Έργα που αφουγκράζονται τον παλμό της πόλης των Ιωαννίνων και μας συστήνουν νέα Plásmata, σε μια διαδρομή που αναπτύσσεται γύρω από τη μαγική λίμνη Παμβώτιδα. Εκεί παρελαύνουν φέτος φιγούρες που μεταμορφώνονται μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας, μανιτάρια που μεταβάλλονται μέρα με τη μέρα, γλυπτά που αλλάζουν χρώματα, τραγουδούν με ανθρώπινες ή μη φωνές, μας μυούν στη γιαννιώτικη αργυροχοΐα και κεντητική, αναζητώντας τους τρόπους με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διασώσει την παράδοση. Υβριδικά πλάσματα μιλούν τις γλώσσες που συνθέτουν το παλίμψηστο της πόλης μας, αποκαλύπτουν τη μαντεία του νερού ως μέσο χειραφέτησης για τις φωνές που δεν μπορούν να ακουστούν και υλικοποιούν τις τοπικές παραδόσεις και τα έθιμα. Ολάνθιστα δάση μέσα σε terrarium, ζώα που έχουν εκλείψει αλλά επανέρχονται ψηφιακά στη ζωή, συνθετικές μέδουσες βγαλμένες μέσα από αλγοριθμικά όνειρα και ένα σώμα από τις γυναίκες που χάθηκαν στη λίμνη αλλά είναι πάντα εκεί, μας καλούν να χαθούμε στις δυνάμεις της φύσης, που είναι προαιώνιες, δυνατές, ακατάλυτες.

Τα πτηνά της λίμνης και το Μιτσικέλι παρουσιάζονται μέσα από τα μάτια της τεχνητής νοημοσύνης, οι πολυφωνικοί θρήνοι της Ηπείρου γίνονται –με αλγοριθμική επεξεργασία– η βάση για όλα τα τραγούδια μας, ενώ μια σημαία από φλόγες στο όριο της λίμνης μας μιλά για το θέμα της κλιματικής δικαιοσύνης ως κάτι τοπικό και ταυτόχρονα παγκόσμιο. Τα καταφύγια κάτω από το κάστρο ανοίγουν για να βυθιστούμε σε ένα λουτρό από ήχους και εικόνες από την πόλη και από τον βυθό της λίμνης. Μια μέδουσα με ψηφιακό κεφάλι μας καλεί να αναρωτηθούμε για το θέμα της γυναικοκτονίας, ενώ μια σειρά από πήλινα σκεύη σε ανθρώπινο μέγεθος θέτουν ερωτήματα για τα όρια του σώματος, την ευθραυστότητα αλλά και τη δύναμη της συνύπαρξης.

Οι καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες που συμμετέχουν: Μαρία Βαρελά, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Κατερίνα Κομιανού, Μαρία Λουίζου, Αφροδίτη Παναγιωτάκου & Μανώλης Μανουσάκης, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Πάνος Σκλαβενίτης, Στεφανία Στρούζα, Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Entangled Others, Matthias Fritsch, John Gerrard, Alexandra Daisy Ginsberg, Christian Mio Loclair, Maenads, Matthew Niederhauser & Marc Da Costa, slow immediate, Universal Everything, WordMord.

Parallels

Το έργο “Parallels” [Παράλληλοι] είναι μια τοποειδική διαδραστική εγκατάσταση μηχανικής μάθησης, η οποία μετατρέπει μια μεγάλη επιτοιχία LED οθόνη σε πύλη, επιτρέποντας στους επισκέπτες να γνωρίσουν τον κόσμο αλλά και τον εαυτό τους μέσα από το πρίσμα ενός νευρωνικού δικτύου. Το έργο προσφέρει μια ενστικτώδη και αδιαμεσολάβητη εμπειρία του τρόπου με τον οποίο η μηχανική όραση διακρίνει το περιβάλλον μέσω της ζωντανής ψηφιακής αποκωδικοποίησης ενός μεταβαλλόμενου τοπίου, ενώ συγχρόνως το ονειρεύεται και το αναπλάθει σε διαρκή συνομιλία με όσους και όσες το συναντούν.

Το έργο επιδιώκει να αναπλαισιώσει τις αναδυόμενες τεχνολογίες μηχανικής όρασης εντός του φυσικού τοπίου των Ιωαννίνων, που κατοικείται εδώ και 20.000 και πλέον χρόνια, θέτοντας το ερώτημα του πώς μπορούν να τοποθετηθούν οι νέες μορφές τεχνητής γνώσης εντός των μακραίωνων ανθρώπινων πρακτικών αισθητηριακής πρόσληψης. Η εγκατάσταση φέρνει τη σφαίρα της μηχανικής όρασης σε συνομιλία με τον φυσικό κόσμο και την ιστορική ενσωμάτωση του θεατή, δίνοντας μια αφορμή για διαλογισμό τη στιγμή που αναδιαμορφώνονται οι τρόποι οπτικής αίσθησης.

Το έργο έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του ONX Studio, του επιταχυντή του Ιδρύματος Ωνάση στη Νέα Υόρκη, και αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

#thehead | Zéte

Το έργο “#thehead | Zéte” βασίζεται στην εν εξελίξει έρευνα του Πάνου Σκλαβενίτη για τη μεταμφίεση και το καρναβαλικό, αντλώντας υλικό από έθιμα των Ιωαννίνων, της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου και των Βαλκανίων. Αληθινές και κατασκευασμένες αφηγήσεις συναντιούνται και πρωταγωνιστούν σε μια συλλογική περφόρμανς όπου κυριαρχούν οι ζωομορφικές και φυτομορφικές μεταμφιέσεις, καθώς και το πολυφωνικό τραγούδι. Το έργο συνδιαλέγεται με την παράδοση, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη. Δημιουργεί μια αίσθηση γιορτής ενός συμπεριληπτικού κόσμου, που περικλείει στοιχεία διαφορετικών εποχών και προσεγγίσεων.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Ρους

Το βίντεο έργο με τίτλο «Ρους» περιγράφει την αδιάκοπη ροή της ύλης. Μια λεπτόρρευστη χρυσή μάζα δεσπόζει στην προβολή: αργοσβήνει θολά κι έπειτα λάμπει εκτυφλωτικά σε επαναλαμβανόμενες στιγμές. Με τον ίδιο τρόπο και στη ροή της ανθρώπινης ύπαρξης διαγράφονται τμήματα από διαφορετικά γεγονότα και εμπειρίες, συναισθήματα και συγκινήσεις προσανατολισμένα ευθύγραμμα ως σειρές αλλεπάλληλων και διαδοχικών φάσεων. Το συγκεκριμένο έργο διηγείται όχι μόνο την αέναη κίνηση της ίδιας της ύλης ως ένα συνεχιζόμενο και μεταβατικό στοιχείο, αλλά και την κορύφωση μιας πορείας που δεν παύει ποτέ να ρέει προς τη μεταμόρφωση ή τον μετασχηματισμό.

Ο «Ρους» στην ψηφιακή του μορφή είναι μια συνέχεια ενός φυσικού έργου της Kαρακωστάνογλου, το οποίο χυτεύτηκε από μπρούτζο στο φυσικό του ανάπτυγμα, συνολικού μήκους 18 μέτρων, και το οποίο δεν θα δούμε ποτέ στην υλική του μορφή. Αφού δημιουργήθηκε, το γλυπτό τοποθετήθηκε σε σκαλωσιά και σε τοίχο-προσομοίωση του τείχους των Ιωαννίνων: βιντεοσκοπήθηκε κατά τις νυχτερινές ώρες, ενώ το υλικό από αυτή την καταγραφή αποτέλεσε την καινούρια «πρώτη ύλη» της αφήγησης του νέου ψηφιακού έργου.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Glωssic Isnaf

Η λέξη «ισνάφ» σημαίνει σινάφι, συντεχνία στο γιαννιώτικο ιδίωμα. Το έργο “Glωssic Isnaf”, μέσα από τη μελέτη τοπικών μύθων, παραμυθιών, τραγουδιών, προφορικών αφηγήσεων, λογοτεχνικών έργων και ιστορικών γεγονότων, ανιχνεύει τα έμφυλα στοιχεία της γλώσσας στην περιοχή των Ιωαννίνων, καθώς και τη σχέση ανθρώπινων και μη ανθρώπινων όντων. Οι γλωσσικές προσμείξεις του γιαννιώτικου ιδιώματος προσεγγίζονται ως παράδειγμα διεύρυνσης των ορίων της κυρίαρχης κοινής νεοελληνικής γλώσσας.

Με τη χρήση καλλιτεχνικών και queer φεμινιστικών εργαλείων, η ομάδα γράφει μια νέα υβριδική αφήγηση, στην οποία ένα μη δυαδικό φανταστικό πλάσμα με το όνομα Ισνάφ γεννιέται στον βυθό της λίμνης Παμβώτιδας. Το πλάσμα αυτό μιλά μια υβριδική γλώσσα, η οποία έχει απορροφήσει όλες τις υδαρές, ελόβιες και στέρεες υλικότητες που συμβιώνουν στη λίμνη και, μαζί με αυτές, τη μνήμη ιστοριών, αφηγήσεων, φωνών, ήχων και οσμών των νερών της (ως «λιμνήμη»).

Οι υβριδικές φωνές δημιουργήθηκαν με τη χρήση αλγοριθμικών διαδικασιών επεξεργασίας ήχου, μέσα από τη σύνθεση επιτόπιων ηχογραφήσεων με τις φωνές των μελών της ομάδας. Απομεινάρια επεξεργασμένων δερμάτων, από τα ταμπάκικα που λειτουργούσαν στην πόλη έως το 1970, αξιοποιήθηκαν ως γλυπτικά στοιχεία για την εγκατάσταση, με αναφορές στη βία, αλλά και στη φροντίδα και την ποιητικότητα.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

ΜΑΝΑ

Από πού είσαι εσύ;

Απροσδόκητες εικόνες και ήχοι εισβάλλουν μεταξύ των τειχών στις σήραγγες του εγκαταλελειμμένου καταφυγίου. Είναι το βλέμμα του πουλιού ή του ψαριού που κοιτά προς τα έξω. Η βροχή πάνω στον τσίγκο. Θραύσματα δεδομένων. Η λίμνη επανακτά το χαμένο της έδαφος εισβάλλοντας εκεί όπου ήταν πάντα. Η πολυεστιακή αυτή εγκατάσταση χρησιμοποιεί ζωντανές ψηφιακές εικόνες με παράλληλη κίνηση στον χώρο, προσωπικές αφηγήσεις με τηλεοπτικά και φωτογραφικά ντοκουμέντα, όλα ταυτοχρόνως, ώστε να μην μπορούμε να διαχωρίσουμε τα είδη. Τα Γιάννενα είναι πρόσωπο και ροή, όχι χωροταξικός προσδιορισμός.

Για την περιήγησή σας στο έργο, συνιστάται να φοράτε άνετα παπούτσια για περπάτημα. Το έργο εκτυλίσσεται σε στενούς και υποφωτισμένους χώρους.

Ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση Plásmata II: Ioannina.

Παμβώτις

Το αρχαίο όνομα της λίμνης των Ιωαννίνων (Παμβῶτις) σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες» και συνιστά προϋπόθεση της ζωής για το λιμναίο οικοσύστημά της. Το έργο της Στεφανίας Στρούζα πραγματεύεται τις χημικές μεταβολές που υφίσταται η λίμνη ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή. Ένα από τα κυριότερα, ο ευτροφισμός (δηλαδή η υπερανάπτυξη της χλωρίδας), έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη οξυγόνου στη λίμνη, με συνέπεια την ασφυξία κάποιων ζωικών οργανισμών, ένα φαινόμενο που δίνει στα νερά της έναν πράσινο χρωματισμό που μοιάζει τεχνητός. Η γλυπτική εγκατάσταση της Στρούζα αναφέρεται στον βυθό της λίμνης και μεταβάλλεται χρωματικά με τον ερχομό της νύχτας, υπογραμμίζοντας τις μεταμορφώσεις του νερού, τη μεταβλητότητα του τοπίου και την ελπίδα για την αποτροπή αυτής της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Ταυτόχρονα, με τη σφυρήλατη τεχνική που έχει αξιοποιηθεί, γίνεται αναφορά στην παραδοσιακή γιαννιώτικη αργυροτεχνία, ενώ με τη χρήση των μετάλλων και των φωσφοριζόντων υλικών επιχειρείται μια αναφορά στη σχέση φύσης και κατασκευής, ρηγμάτων και δεσμών.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Mycelium Network

Τα μανιτάρια ζουν κρυμμένα. Σε εγκαταλειμμένα ορυχεία, αποθήκες ή καταφύγια υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια αυτών των «πλασμάτων» που σχηματίζουν τα δικό τους βασίλειο. Οι μύκητες έχουν την ικανότητα να διασπούν οτιδήποτε οργανικό και να τρέφονται από την ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στην οργανική ύλη, καθώς και να απορροφούν μεταλλικά στοιχεία από πετρώματα. Στο ζωντανό γλυπτό του Ματίας Φριτς, κρυμμένο στο καταφύγιο του παλιού κάστρου των Ιωαννίνων, διάφορες συστάδες μυκηλίων διαμορφώνουν μια ζωντανή γλυπτική εγκατάσταση που αλλάζει καθημερινά. Σε αυτό καλλιεργούνται και φιλοξενούνται έξι είδη μανιταριών: πέντε από αυτά είναι βρώσιμα, ενώ το έκτο είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό μανιτάρι με θεραπευτικές ιδιότητες.

Το έργο προσαρμόστηκε για την έκθεση “Plásmata II: Γιάννενα”.

Μέδουσα

Η «Μέδουσα» είναι ένα γλυπτό από μπρούτζινο σώμα και λαστιχένιες «πλεξούδες», το οποίο αναφέρεται στον γνωστό μύθο της Μέδουσας, αλλά και στη γυναικοκτονία της κυρα-Φροσύνης και 17 ακόμη γυναικών στη λίμνη Παμβώτιδα από τον Αλή Πασά. Σχεδιασμένο έτσι ώστε να είναι σε επαφή με το νερό, το γλυπτό παίρνει σχήμα από την κίνηση των «πλεξούδων-πλοκαμιών» και χρώμα από τα φύκια. Ένα βίντεο-αφήγημα προβάλλεται στην οθόνη της εγκατάστασης, με εικόνες που μιλούν για την ευαλωτότητα και τη φρίκη, τη μνήμη και τη λήθη, αλλά και το πέρασμα του χρόνου.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Πλάτανος, σημείο στάσης

Ποιος είναι ο πλάτανος;

Ο γιγαντιαίος πλάτανος μοιάζει σαν να ήταν από πάντα στο συγκεκριμένο σημείο. Η παρουσία του όμως είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης. Τα πλατάνια ήρθαν στις παρυφές του κάστρου μαζί με την απελευθέρωση. Προηγήθηκε η επιχωμάτωση της οχυρωματικής τάφρου για λόγους δημόσιας υγείας. Τη δεκαετία του 1930 ξεκίνησε μια πιο συστηματική δεντροφύτευση πλατάνων από την τότε Φιλοδασική Ένωση Ιωαννίνων. Τη δεκαετία του ’50 έγινε η κατασκευή της παραλίμνιας οδού, οπότε φυτεύτηκαν κι άλλα πλατάνια. Ο πλάτανος είναι ένα ζωντανό δίκτυο από τεχνολογικές επιλογές, γραφειοκρατικές δομές, γεωπολιτικές μεταβολές, ιστορίες, Ιστορία και οργανική ύλη. Ο πλάτανος, είμαστε εμείς.

Μια σκάλα για τον Παραδείσο, σημείο στάσης

Πού οδηγεί μια σκάλα, όταν δεν υπάρχει πια;

Η προνεωτερική τεχνολογία του τείχους είναι ο μεθόριος σκελετός ανάμεσα στη λίμνη και στην πόλη. Το τείχος δεν λειτουργεί ως διαχωριστικό, αλλά ως ενωτικό στοιχείο. Η σκάλα αυτή είναι μία από τις πολλές που συνέδεαν τον «επάνω κόσμο» του Κάστρου με τον «κάτω κόσμο» της λίμνης. Η αχρησία της από τον άνθρωπο και τις μηχανές του δεν την καθιστά λιγότερο λειτουργική. Αδιάψευστοι μάρτυρες, η άγρια βλάστηση που την αγκαλιάζει, την περιβάλλει και συμβιώνει μαζί της, τα έντομα που τη σκάβουν και τη διαπερνούν, τα πουλιά που ανεβαίνουν σε αυτήν χωρίς να τη χρησιμοποιούν.

Σίγαση, σημείο στάσης

Δεν υπάρχει εναλλακτική (;)

Δύο σφραγισμένες πύλες λίγο πριν τη νότια πύλη του κάστρου. Παλαιότερα, όταν τα νερά έφταναν μέχρι το τείχος, θα επέτρεπαν άμεση πρόσβαση στη λίμνη: για συλλογή νερού, είσοδο και έξοδο ή απόρριψη άχρηστων αντικειμένων και σκουπιδιών. Το τείχος καθορίζεται όχι μόνο από την ικανότητα να αποτρέπει, αλλά κι από τις διόδους που δημιουργεί. Το κλείσιμο μιας διόδου είναι πράξη τόσο πολιτική, όσο και η σίγαση μιας φωνής. Και στις δύο περιπτώσεις, η τεχνολογία είναι που καθιστά το «άλλο» μη εφικτό. Μια τεχνολογία είναι πραγματικά επιτυχημένη, όταν δεν τη βλέπεις πια: όταν εξαφανίζεται, εξαφανίζοντας τις εναλλακτικές.

Αλέξανδρος Πάλλης (1851–1935)

Αν η δημοτική είναι η γλώσσα των πολλών, ποια είναι η «γλώσσα» της μηχανικής μάθησης;

Ο Αλέξανδρος Πάλλης, υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας, εκτύπωσε στην Αλεξάνδρεια τη μετάφραση των Ευαγγελίων, η αναδημοσίευση των οποίων οδήγησε στα βίαια επεισόδια των «Ευαγγελικών». Η προτομή του, έργο του σπουδαίου γλύπτη Κώστα Δημητριάδη, τοποθετήθηκε στη θέση αυτή το 1935 και από τότε η εγγραφή του χρόνου και η βιοδιάβρωση από τα βρύα και τις λειχήνες το κατέστησαν μέρος της φυσικής ιστορίας της πόλης. Δίπλα από το Helin, ένα γλυπτό αλγοριθμικά δημιουργημένο από χιλιάδες 3D μοντέλα προτομών, θέτει το ερώτημα της ικανότητας της τεχνητής νοημοσύνης να επιτείνει ή να εξαφανίζει, όχι μόνο τις προκαταλήψεις, αλλά και τις πεποιθήσεις μας.

Cyborg, σημείο στάσης

Πού σταματάει το τείχος / πού αρχίζει ο βράχος / πού βρίσκεται το δίκτυο;

Τείχος και βράχος ενώνονται οργανικά μέσα από τις διασυνδέσεις που δημιουργούν ως ξενιστές, παράγοντας μεικτές μορφές ύλης και απολιθώματα που συμπληρώνουν το ιζηματογενές αρχείο της πόλης. Ένα σιδερένιο απομεινάρι από το παλιό ηλεκτρικό δίκτυο εξέχει από τον βράχο – cyborg ενός αιώνα που έχει φύγει πλέον. Το αποτέλεσμα το περιγράφει εύστοχα η δημοφιλής ερευνήτρια της τεχνολογίας και του φεμινισμού Donna Haraway στο Μανιφέστο των Σάιμποργκ (1985): «Το cyborg δεν θα αναγνώριζε τον Κήπο της Εδέμ. Δεν είναι φτιαγμένο από λάσπη και δεν μπορεί να ονειρευτεί ότι θα επιστρέψει στο χώμα».

Τι κρύβεται πίσω από ένα τείχος; σημείο στάσης

Τι μας λέει η μικρο-ιστορία των Ιωαννίνων για το παλίμψηστο που κρύβεται στα έγκατα της πόλης;

Το τείχος, ελληνιστικό, βυζαντινό, οθωμανικό, με τις συνεχείς προσθήκες και τους μετασχηματισμούς, είναι μια μεταφορά για την πόλη των Ιωαννίνων. Φτιαγμένο από την ύλη και τους μύθους της πόλης, κρύβει ιστορίες που καθορίζουν την ταυτότητά της: Την ημέρα των Θεοφανίων του 1402, η πεντάχρονη Μανταλένα παρακολουθούσε τη λιτανεία του Σταυρού που ερχόταν από τη λίμνη και έμπαινε στο κάστρο. Το μπαλκόνι υποχώρησε και η Μανταλένα έγινε μέρος των θρύλων της πόλης, όπως και το τείχος πίσω από το οποίο συνέβησαν όλα αυτά.

The Passing

Το μοιρολόι, ο πολυφωνικός θρύλος της Ηπείρου, είναι μια ανατρεπτική πράξη: ένα πλουραλιστικό και συλλογικό εργαλείο που προσπαθεί να φανταστεί μια αισθητική αντίθετη στους ευρωκεντρικούς τρόπους ζωής, όπου η φωνή λειτουργεί τις περισσότερες φορές ως δείκτης της εσωτερικότητας και της ατομικότητας. Αυτή η τοποειδική ηχητική εγκατάσταση δημιουργεί μια χορωδία από πολλές φωνές, από ανθρώπινους και μη ανθρώπινους θρήνους, η οποία ερμηνεύει ένα έργο γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (generative Artificial Intelligence). Αντλώντας από τα ηπειρώτικα μοιρολόγια της περιοχής του Πωγωνίου και αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες μηχανικής μάθησης και φωνητικής σύνθεσης, η νότια πύλη του Κάστρου των Ιωαννίνων μετατρέπεται σε έναν χώρο όπου αποκτούν φωνή το παρελθόν και το μέλλον, οι λύπες και οι χαρές.

Οι Maenads ενδυναμώνουν τις φωνές που βρίσκονται αποκλεισμένες τόσο από το αρχείο της ανθρώπινης πολιτικής οικονομίας όσο και από τα συστήματα δεδομένων φωνής και φωνητικής επικοινωνίας.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Σημείο απουσίας, σημείο στάσης

Ποια είναι η δύναμη των απόντων;

Τρία σημεία υποδηλώνουν ισάριθμες απουσίες που παραμένουν πανταχού παρούσες στην πόλη και το φαντασιακό της: Ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος (η προτομή είναι των Γιώργου Μήτση και Άλμπερτ Κάσι) βρήκε τραγικό τέλος αφού ηγήθηκε μιας επανάστασης που δεν πέτυχε. Η αναθηματική στήλη του 1930 θυμίζει όσους έχασαν την ζωή τους στο φρούριο των Ιωαννίνων χωρίς να προλάβουν την απελευθέρωση της πόλης. Η καυτηριασμένη ρίζα ενός πλατάνου, που δεν υπάρχει πια, παραμένει μάρτυρας της επιχωμάτωσης της λίμνης στα «ριζά» του κάστρου, της σύγχρονης φύτευσης των πλατάνων, της μόλυνσης και της απώλειάς τους.

Helin (Pedion tou Areos Edition)

Δεν είμαστε στο εγώ, αλλά στο εμείς.

Αλλά, τι είναι το εμείς;

Το “Helin” θέτει το αμείλικτο ερώτημα του συλλογικού σώματος, του «εμείς» στη μετα-ανθρώπινη εποχή. Ακροβατώντας ανάμεσα στην υλική και την ψηφιακή υπόσταση, το έργο διαλέγεται με τον χώρο στον οποίο έχει τοποθετηθεί, την ιστορικότητα, τον συμβολισμό και την ίδια του την υλικότητα.

Μπροστά μας αντικρίζουμε μια μάζα από μάρμαρο, που μοιάζει ταυτόχρονα ρευστή και στιβαρή, άμορφη και συλλογική. Είναι ένα γλυπτό που έχει δημιουργηθεί από μια εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, η οποία «εκπαιδεύτηκε» μέσα από τον συνδυασμό ελεύθερα προσβάσιμων ιστορικών προτομών από όλες τις εποχές και τους πολιτισμούς, με τη βοήθεια διαδικτυακών πηγών όπως το Scan the World. Αυτός ο όγκος δεδομένων αξιοποιήθηκε από μια μηχανή τεχνητής νοημοσύνης που κάνει χρήση της τεχνικής της προσαρμοσμένης βαθιάς μάθησης για την εκπαίδευσή της στην κατανόηση και αποτύπωση τρισδιάστατων σχημάτων, η οποία αναπτύχθηκε από το Studio Christian Mio Loclair.

H έκδοση του “Helin” για τα Γιάννενα αρκείται στο υλικό αποτύπωμα της αλγοριθμικής διαδικασίας, χωρίς να αποκαλύπτει τη διαδικασία παραγωγής του. Είναι η ένθεσή του στο φυσικό περιβάλλον και η τοποθέτησή του δίπλα από την προτομή του Αλέξανδρου Πάλλη, υπέρμαχου του δημοτικισμού, που θέτει εκ νέου το θέμα της συλλογικής ταυτότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Το έργο ανήκει στη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση.

BugSim (Pheromone Spa), 2022

Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης

Ζωντανή προσομοίωση

Ένα πολύτιμο δείγμα μικροσκοπικής ζωής διατηρείται σε μια γυάλα (τεράριουμ) εντατικής φροντίδας. Πίσω από την υγρή γυάλινη επιφάνεια και μέσα σε πλούσια βλάστηση διαβιεί μια πολυάσχολη αποικία μυρμηγκιών. Εκεί, τα μυρμήγκια εργάζονται αργά και κοπιαστικά για να διαμορφώσουν την εύπλαστη μωβ λάσπη σε μια δομή την οποία να θεωρήσουν κατοικία τους. Από αυτή τη δομή αναπτύσσεται ένα ολόκληρο δάσος μικροσκοπικών ανθοφόρων φυτών. Καθώς τα κλαδιά τους εκτείνονται και ανθίζουν προς κάθε κατεύθυνση, ζητούν να επικονιαστούν από πολύβουες ρέπλικες μελισσών. Ένα σαλιγκάρι και ένα σκαθάρι συνεισφέρουν στο έργο, ενώ ένα αλογάκι της Παναγίας και μια αράχνη συμπληρώνουν το οικοσύστημα της μικροπανίδας, αναζητώντας κι αυτά έναν μεζέ. Αυτό το κλειστό οικοσύστημα στη γυάλα, που είναι σχεδόν αυτοσυντηρούμενο, έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να προσομοιώνει όλους τους απαραίτητους φυσικούς κύκλους για την εύθραυστη κοινότητα των οργανισμών. Η ροή θρεπτικών συστατικών, ορμονών, υγρασίας και θερμοκρασίας ρυθμίζεται συνεχώς υπό τον ήχο των πολύβουων εντόμων. Ένα πείραμα ανθεκτικότητας και εντροπίας το οποίο παρακολουθείται προσεκτικά από μια μυστηριώδη φιγούρα, που συλλογίζεται το παράδοξο της περιβαλλοντικής αποκατάστασης.

Μια πρωτότυπη ανάθεση του M. Museum (Αλμέρε, Ολλανδία).
Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και της The Breeder Gallery - Athens.

Pheromone Spa (Θέλω να φιλήσω κάθε ζουζούνι, αλλά είναι τόσο μικρά και τα χείλη μου είναι τόσο δυνατά), 2023

Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης & Λαμπριλένα Κωνσταντέλου

Οσφρητική εγκατάσταση

Μια υπαίθρια οσφρητική εγκατάσταση με μεγάλα γλυπτά, τα οποία συνιστούν αναφορές στις περίτεχνες δομές που χτίστηκαν από αποικίες μυρμηγκιών στο έργο “BugSim”. Το κοινό βυθίζεται σε ένα πλούσιο τοπίο αρωμάτων, το οποίο παράγεται από έναν συνδυασμό χειροποίητων και συνθετικών αιθέριων ελαίων και ανθρώπινων φερομόνων. Τα γλυπτά-διαχυτές απελευθερώνουν εκρήξεις αρωμάτων σε μια λεπτή πάχνη που φέρνει μια αίσθηση δροσιάς.

Ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση Plásmata II: Ioannina.

A Darkness Gathers Though It Does Not Fall

Η εγκατάσταση βασίζεται στη μελέτη των πρακτικών μαντείας, μαγείας και διαφορετικών επωδών (ξόρκια) στις τοπικές παραδόσεις των Ιωαννίνων και της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου. Στο έργο της Παναγιωτίδη, ένα αλληγορικό γλυπτικό σύστημα από υβριδικά πλάσματα φωτίζει διαφορετικές πτυχές των σημείων συνάντησης του αποκρυφισμού, της πολιτισμικής ιστορίας και της οικολογίας. Τα πλάσματα αυτά, τα οποία φέρουν στοιχεία ανθρώπινων και ζωικών μερών, αλλά και θραύσματα επωδών, δημιουργούνται ως τμήμα του βιοτοπίου και λειτουργούν σαν χρονομηχανές, δημιουργώντας ερωτήματα για πιθανές μορφές συμβίωσης. Τα ξόρκια ανασυντίθενται και μεταγράφονται σε παρτιτούρα, που έχει χαρακτήρα αποτρόπαιο και μελαγχολικό, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα ερωτήματα για την αλληλεπίδρασή μας με τη φύση.

Το έργο αποτελεί ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για την έκθεση “Plásmata ΙΙ: Γιάννενα”.

Flare (Oceania)

Μια σημαία από φλόγες υψώνεται σε μια προσομοίωση θαλάσσιου τοπίου σε πραγματικό χρόνο, βασισμένη σε φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από τον Uili Lousi στον τόπο των προγόνων του, το νησιωτικό αρχιπέλαγος Τόνγκα στον Ειρηνικό ωκεανό. Το έργο “Flare (Oceania)” είναι ταυτόχρονα μια «σημαία κινδύνου» για την κλιματική αλλαγή και μια έκκληση για δράση στην κατεύθυνση μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όπως προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή. Ο John Gerrard εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πάνω από το 90% της θερμότητας που εκπέμπουν οι βιομηχανικές κοινωνίες σήμερα, και ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Βορρά, απορροφάται από τους ωκεανούς. Με την κλιματική αλλαγή, οι θερμοκρασίες του νερού αυξάνονται, απειλώντας τόσο τη θαλάσσια ζωή όσο και τον βιοπορισμό των πληθυσμών που ζουν δίπλα στη θάλασσα. Έτσι, προκαλούνται αλλαγές στα κλιματικά μοτίβα όλου του κόσμου, όπως είναι η αύξηση των τυφώνων και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που απειλεί τα νησιά και τις χώρες με χαμηλό υψόμετρο, όπως η Τόνγκα.

Ο Γκέραρντ χρησιμοποίησε τεχνολογία αιχμής για τον σχεδιασμό παιχνιδιών, ώστε να δημιουργήσει ένα εικονικό πορτρέτο – μια προσομοίωση σε πραγματικό χρόνο του ωκεανού γύρω από το νησί του Ειρηνικού που απειλείται. Η αντανάκλαση της έκρηξης αερίου στην επιφάνεια του νερού δημιουργεί ένα ενστικτώδες σύμβολο του θερμαινόμενου ωκεανού, ενώ παράλληλα δείχνει στον κόσμο τη σκληρή πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής για τις περιοχές χαμηλού υψομέτρου πάνω από τη θάλασσα.

Η Τόνγκα γίνεται σύμβολο για όλη την ανθρωπότητα, υπενθυμίζοντας σε όλους μας ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει σύνορα και η ανθρωπότητα μοιράζεται μια κοινή μοίρα. Πρέπει να αναλάβουμε δράση.

Encounters with Aquatic Chimeras

Πού βρίσκονται τα όρια μεταξύ των πλασμάτων; Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί μια μέδουσα από ένα έντομο; Ανεξάρτητα από την αφετηρία της προσέγγισής μας, ο τρόπος που ταξινομούμε τον σύγχρονο κόσμο μας ξεκινάει, ως επί το πλείστον, από την οπτική παρατήρηση. Πριν κατορθώσουμε να χρησιμοποιήσουμε τη γενετική ή να εφαρμόσουμε μεθόδους συστηματικής μελέτης, οι ομαδοποιήσεις μας γίνονταν συνήθως με βάση την αδρή οπτική εμφάνιση.

Ωστόσο, ακόμα και στις εποχές εκείνες που βασίζαμε την κοσμοθεωρία μας μόνο στις στοιχειώδεις παρατηρήσεις μας, λέγαμε ιστορίες για χίμαιρες – για φανταστικά πλάσματα υβριδικής προέλευσης. Σήμερα, αυτού του είδους οι χίμαιρες έχουν αφεθεί στον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας. Όταν όμως βουτάμε στην υδρόβια βιοποικιλότητα με τη βαθιά μάθηση, μας δίνεται η δυνατότητα να εξερευνούμε και να φανταζόμαστε νέες κοσμοθεωρίες. Να δημιουργούμε νέες αναπαραστάσεις ιστοριών για χίμαιρες. Να προκαλούμε, μέσα από τεχνολογίες μηχανικής μάθησης, αναπάντεχες συναντήσεις με φανταστικούς οργανισμούς ανοίκεια οικείους, παράξενους, μαγικούς.

Transfiguration

Πώς μπορεί να φαντάζει η εξέλιξη; Στο έργο “Transfiguration” [Μεταμόρφωση], μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κινούμενη φιγούρα μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας, με έναν ρυθμό που συμβάλλει στη δική μας συναισθηματική ταραχή. Αυτή η προσέγγιση της φύσης είναι αρχετυπική, καθώς εστιάζει στα στοιχεία της φωτιάς, της πέτρας και του νερού. Όσο το πλάσμα αυτό περπατά, τόσο περισσότερο εξελίσσεται. Τα πέτρινα βήματά του αντηχούν μέταλλο, υγρό και ξύλο, δίνοντάς μας την αίσθηση πως ξαναφτιάχνεται η ίδια η ζωή σε κάποια πρωτογενή μορφή της. Η φιγούρα του έργου μοιάζει οικεία αλλά και εξωπραγματική, ενώ ο ηχητικός σχεδιασμός εντείνει την αίσθηση ενός κολοσσιαίων διαστάσεων ρεαλισμού, σαν να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας τα γεωλογικά δομικά στοιχεία της ζωής. Η πρώτη εκδοχή του έργου παρουσιάστηκε το 2011, ενώ η νέα επεξεργασία της ταινίας έγινε το 2020, ενσωματώνοντας τεχνολογίες αιχμής όπως είναι τα λογισμικά οπτικών εφέ αλγοριθμικής κίνησης και CGI.

Six Breaths per Minute

Το σώμα είναι πάντα ένας ασφαλής χώρος; Πώς δημιουργείς έναν χώρο στον οποίο να νιώθει κανείς ασφάλεια για να εκφραστεί; Πώς μια ανάσα δημιουργεί το μέσο επικοινωνίας; Στο “Six Breaths per Minute” [Έξι ανάσες το λεπτό], κεραμικά γλυπτά εμπνευσμένα από την παράδοση λειτουργούν ως πήλινες ηχητικές στολές (εξωσκελετοί) που υποδέχονται τα σώματα διαφορετικών ερμηνευτών/ερμηνευτριών ή επισκεπτών/επισκεπτριών. Τα σώματα γίνονται ένα με αυτά τα μεγάλα γεωμετρικά και οργανικά σχήματα. Μεταμορφώνουν την εικόνα του σώματος και δημιουργούν χώρο για φωνές που αγωνίζονται να ενωθούν με άλλες και να ακουστούν καθαρά, ενάντια σε κάθε μορφή βίας. Το έργο ενεργοποιείται από τις επιτελεστικές δράσεις (περφόρμανς) ερμηνευτριών, που «κατοικούν» προσωρινά στα κεραμικά γλυπτά, αξιοποιώντας τα ως μουσικά κελύφη. Με αναφορές στην ηπειρώτικη πολυφωνία –μέσα από τις ονομασίες των πέντε κεραμικών (Παρτής, Κλώστης, Ισοκράτης, Προλογιστής, Ρίχτης)– αλλά και στην τέχνη της κεραμικής, το έργο ανατρέχει συγχρόνως στον πολιτισμικό πλούτο και το ιστορικό παρελθόν των πόλεων της Ηπείρου.

Σε παρουσίαση του Ιδρύματος Ωνάση και του ONX Studio για την έκθεση “Plásmata II: Γιάννενα”.

Wandering Mind

Το “Wandering Mind” είναι ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, που σχετίζεται με τα στάδια των ονείρων και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της έκθεσης "You and AI: Through the Algorithmic Lens" στο Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα, τον Ιούνιο του 2021.

Αναπαράγοντας και ανασυνθέτοντας μικροσκοπικά θραύσματα ήχου από χιλιάδες ηχογραφήσεις πεδίου από όλο τον πλανήτη, τα οποία αντλεί από το διαδίκτυο, το σύστημα δημιουργεί ένα ονειρικό, δαιδαλώδες ταξίδι για κοιμώμενους ακροατές. Στην έκδοση του συστήματος για τα Γιάννενα, μπαίνουμε στο Παραλίμνιο και ονειρευόμαστε με φόντο τη λίμνη και τα βουνά των Ιωαννίνων, ενώ ταξιδεύουμε και χανόμαστε στην ομίχλη των σκέψεών μας. Το Παραλίμνιο γίνεται η φυσική υλοποίηση του μεθόριου χώρου ανάμεσα στον ύπνο και τον ξύπνο, το όνειρο και την πραγματικότητα.

Μέσα από ένα καθημερινό «ηχητικό λουτρό», συγκαλούμε σε κάθε ηλιοβασίλεμα μια δράση συλλογικού ύπνου, αποτίνουμε φόρο τιμής σε ανθρώπινους οικοτόπους κοινωνικής απόστασης και ασφαλούς συγκέντρωσης, στα πρόχειρα και ισχνά καταφύγια, στη μαζική εξέγερση και στον καθαρό αέρα. Σας προσκαλούμε να στηρίξετε τον δημόσιο χώρο και όσους τον καταλαμβάνουν, πέφτοντας για ύπνο όπου κι αν βρίσκεστε.

Το έργο ανήκει στη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση.

The Substitute

Στις 20 Μαρτίου 2018 ανακοινώθηκε σε πρωτοσέλιδα και τίτλους ειδήσεων ο θάνατος του Sudan, του τελευταίου αρσενικού λευκού ρινόκερου του Βορρά (Ceratotherium simum cottoni). Θρηνήσαμε για λίγο ένα υποείδος που χάθηκε εξαιτίας της ανθρώπινης λαχτάρας για τις υποτιθέμενες ευεργετικές ιδιότητες που φανταζόμασταν ότι έχει το κέρατό του και αισθανθήκαμε επίσης ανακούφιση, θεωρώντας ότι θα μπορούσαμε να το επαναφέρουμε στη ζωή μέσω της βιοτεχνολογίας, κυοφορώντας το βέβαια από κάποιο άλλο υποείδος. Πώς θα προστάτευαν όμως οι άνθρωποι έναν νεκραναστημένο ρινόκερο, όταν είχαν ήδη αποδεκατίσει ένα ολόκληρο είδος; Και πόσο πραγματικός θα ήταν αυτός ο νέος ρινόκερος;

Το “The Substitute” [Το υποκατάστατο] διερευνά ένα παράδοξο: την εμμονή μας να δημιουργούμε νέες μορφές ζωής, τη στιγμή που αδιαφορούμε για τις υπάρχουσες. Ένας λευκός ρινόκερος του Βορρά επαναφέρεται ψηφιακά στη ζωή, αντλώντας έμπνευση από τις εξελίξεις στην ανθρώπινη δημιουργία της τεχνητής νοημοσύνης. Βάσει έρευνας του εργαστηρίου τεχνητής νοημοσύνης της DeepMind, ο ρινόκερος λειτουργεί ως ένας τεχνητός φορέας, μια αυτόνομη οντότητα που μαθαίνει από το περιβάλλον της. Μια προβολή φυσικού μεγέθους, πλάτους 5 μέτρων, δείχνει τον τεχνητό ρινόκερο να περιφέρεται σ’ έναν εικονικό κόσμο και να γίνεται όλο και πιο «πραγματικός» όσο περισσότερο κατανοεί τα όρια του χώρου. Καθώς ο τεχνητός ρινόκερος εξοικειώνεται με τον χώρο του, η μορφή και ο ήχος του αλλάζουν και από τα πίξελ περνά στον ρεαλισμό – υπενθυμίζοντας στον θεατή ότι, όταν αυτός ο ολοζώντανος ρινόκερος έρχεται στη ζωή χωρίς το φυσικό του περιβάλλον, είναι τελείως τεχνητός. Οι συμπεριφορές και οι ήχοι του ρινόκερου αποτελούν προσαρμογή σπάνιου οπτικού υλικού που αντλήθηκε από την έρευνα της τελευταίας αγέλης και είναι μια προσφορά του Dr. Richard Policht. Είναι άραγε αυτός ο ρινόκερος, που ήρθε στη ζωή αποκομμένος από το φυσικό του περιβάλλον, ένα βελτιωμένο υποκατάστατο του πραγματικού;

Το έργο ανήκει στη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση.

Πουλί στη λίμνη

Τι είναι αυτό που σε ξεκουράζει;

Το γλυπτό του Χρήστου Ρηγανά στην όχθη της Παμβώτιδας αποτυπώνει με έμφαση τη φόρμα ενός πουλιού τη στιγμή της επαφής του με το νερό. Η τρύπα που διαπερνά τον όγκο του γλυπτού δημιουργεί κίνηση και ενώνει ό,τι διαχωρίζεται, από τη λίμνη προς το Παραλίμνιο και πίσω. Στην αλγοριθμική εποχή του 21ου αιώνα, το γλυπτό γίνεται ένας απρόσμενος μηχανισμός του βλέμματος, μια μηχανή παρατήρησης που μας καλεί να πάρουμε μια ανάσα από το άλγος των δεδομένων που μας περιβάλλουν. Να προσέξουμε την αφή και τον χρόνο της ύλης, να δούμε και να επιτρέψουμε να μας δουν. Στον σημερινό κόσμο που κατακλύζεται από πληροφορίες, η παρατήρηση και η προσοχή είναι από τους πιο σπάνιους πόρους.

Ένα δάκρυ για την Κυρά Φροσύνη

Μπορεί ένα δάκρυ να μεταμορφωθεί σε μια φωνή που τα περιλαμβάνει όλα;

Το μαρμάρινο γλυπτό του Χρήστου Λάμπρου δημιουργήθηκε για τους Γιαννιώτες που κρέμασαν οι Ναζί κατά την Κατοχή στα πλατάνια και για τους φίλους που «έφυγαν».

Σχεδόν 30 χρόνια μετά, μέσα από μια οικειοποίηση με stencil, στο αρχικό του νόημα προστίθεται μια φωνή κατά της πατριαρχίας.

Κανένα μόνο.

Στη μνήμη της μάνας μου

Τι απομένει όταν φύγει η μάνα;

Οι Γιώργος Χουλιαράς δημιουργεί ένα γλυπτό συμπαγές και ταυτόχρονα διαπερατό, προκειμένου να μιλήσει για τη μητέρα και τη μνήμη της, τα βουνά που περιβάλλουν την Παμβώτιδα και τη μυστηριακή διήθηση του φωτός μέσα από τις φυλλωσιές των πλατανιών. Αν καθίσουμε αντικριστά και κοιταχτούμε μέσα από το άνοιγμα της πέτρας, χωρίς την παραμυθία της τεχνολογίας-μάνας, τι είναι αυτό που θα δούμε;

Διαβάστε επίσης

Τα Γιάννενα γεμίζουν με παράξενα «Plasmata» για 3 εβδομάδες