Η Ορθοδοξία συναντά την Επιστήμη: Το AI ως «γέφυρα επικοινωνίας» μεταξύ Θεού και ανθρώπου
Σε μiα εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει αποδείξει την κυριαρχία της στην κοινωνία - με τη δυναμική της να επεκτείνεται όλο και περισσότερο μελλοντικά - θα μπορούσε ένας θεσμός, όπως η Εκκλησία, που είναι συνυφασμένη με την παράδοση να βαδίσει στα χνάρια της επιστημονικής προόδου και να αξιοποιήσει το AI ως εργαλείο πνευματικής αναφοράς;
Η Μητρόπολη Νέας Ιωνίας απαντά σε αυτόν τον προβληματισμό, όχι με λόγια αλλά με πράξεις, δημιουργώντας το πρώτο εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης που προσφέρει έγκυρη γνώση και ενημέρωση πάνω σε θεολογικά, εκκλησιαστικά και πνευματικά ζητήματα.
Το «Λόγος-Logos» είναι ένα καινοτόμο ψηφιακό εργαλείο που αναδεικνύει τη σύζευξη επιστήμης και πίστεως οδηγώντας σε νέες μορφές διακονίας, γνώσης και επικοινωνίας.
Μιλώντας στο Newsbomb γι' αυτό το καινοτόμο εγχείρημα, ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος, κ. Γαβριήλ αναφέρει ότι η πρωτοβουλία αυτή γεννήθηκε από την επιθυμία να αξιοποιηθούν τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα για πνευματικό όφελος: «Η Εκκλησία δεν μπορεί να αγνοήσει αυτά τα δεδομένα, ούτε αδιαφορεί για τις απαιτήσεις των καιρών. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πλέον μέρος της ζωής μας. Το ζητούμενο είναι να τη χρησιμοποιούμε με διάκριση και σεβασμό, ώστε να υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι να τον υποκαθιστά».
Σχετικά με την αποδοχή από τους πιστούς -μιας καινοτομίας που στοχεύει στη σύζευξη της Ιεράς Παράδοσης με την Επιστήμη- η Μητρόπολη Νέας Ιωνίας απαντά: «Πιστεύουμε πως οι πιστοί θα τη δουν ως ένα βοηθητικό εργαλείο πνευματικής αναφοράς, ως ένα εργαλείο που μπορεί να προσφέρει γνώση και ενημέρωση πάνω σε εκκλησιαστικά και πνευματικά ζητήματα, και όχι ως υποκατάστατο της ζωντανής πίστης».
Unsplash
«Αν μπορούμε, έστω και με ένα ψηφιακό εργαλείο να αγγίξουμε έστω και μία ψυχή, τότε η προσπάθεια αυτή αξίζει»
Μέσα από αυτό το εγχείρημα, γεννάται ο προβληματισμός κατά πόσο η συγκεκριμένη καινοτομία υποκαθιστά το θείο κήρυγμα και την Αγία Γραφή.
Ο κ. Γαβριήλ κάνει λόγο στο Newsbomb για μια καινοτομία που δεν έρχεται να αντικαταστήσει τη μελέτη των θείων Γραφών, αλλά να προσφέρει κάτι διαφορετικό ως προς τον τρόπο μετάδοσής τους και όχι ως προς την ουσία τους.
«Η Αγία Γραφή και το κήρυγμα είναι και παραμένουν η καρδιά της πνευματικής ζωής. Ο “Λόγος-Logos” λειτουργεί συμπληρωματικά. Είναι ένα μέσο διαλόγου, που μπορεί να φέρει τον πιστό άνθρωπο, και ιδιαιτέρως τον νέο, πιο κοντά στο κήρυγμα και στις Γραφές. Σκοπός δεν είναι να αντικαταστήσουμε το κήρυγμα ή την προσωπική μετοχή στη ζωή της Εκκλησίας, αλλά να προσκαλέσουμε τον άνθρωπο, με όχημα τα σύγχρονα εργαλεία της εποχής μας, στην αυθεντική εμπειρία της λειτουργικής ζωής της Εκκλησίας. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο νους, είναι και καρδιά. Η μηχανή, όσο εξελιγμένη κι αν είναι, αδυνατεί να ικανοποιήσει την πνευματική διάσταση και τα συναισθήματα του ανθρώπου. Άλλωστε, η Εκκλησία δεν περιορίζεται στα μέσα ή στους τρόπους. Είναι η Κιβωτός της Αλήθειας. Αν μπορούμε, έστω και με ένα ψηφιακό εργαλείο να αγγίξουμε έστω και μία ψυχή, τότε η προσπάθεια αυτή αξίζει», αναφέρει στο Newsbomb.
Συγκρούεται η Τεχνητή Νοημοσύνη με τον Θείο Λόγο;
Στο ερώτημα αν η Τεχνητή Νοημοσύνη συγκρούεται με τον Θείο Λόγο, ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας προτάσσει τη σημασία της διάκρισης και της υπευθυνότητας ως προς τη χρήση της: «Η Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως και κάθε τεχνολογικό επίτευγμα της ανθρώπινης γνώσης δεν έρχεται κατ᾽ ανάγκην σε σύγκρουση με τον Θείο Λόγο, εφόσον πάντοτε παραμένει μέσο και όχι σκοπός, δηλαδή εργαλείο και όχι υποκατάστατο του ανθρώπου. Η τεχνολογία είναι δημιούργημα του ανθρώπινου νου, ο οποίος αποτελεί δώρο του Θεού. Ο Θεός χάρισε στον άνθρωπο τον νου, την ελευθερία και τη δημιουργικότητα. Από εμάς λοιπόν, εξαρτάται αν η Τεχνητή Νοημοσύνη θα γίνει εργαλείο προσφοράς και γνώσης ή μέσο αποξένωσης. Ο Θείος Λόγος είναι διαχρονικός, αιώνιος, σωτήριος και πάντοτε επίκαιρος. Δεν επηρεάζεται ούτε περιορίζεται από την πρόοδο των αιώνων», απαντά στο Newsbomb.
«Σκοπός ο άνθρωπος να νιώσει τον Θεό τόσο κοντά όσο το άγγιγμα σε μια οθόνη»
Μπορεί, τελικά, η Τεχνητή Νοημοσύνη να λειτουργήσει ως «γέφυρα επικοινωνίας» μεταξύ νέων και Εκκλησίας; Για τη Μητρόπολη Νέας Ιωνίας η χρήση της μπορεί να συμβάλει τόσο στην επικοινωνία όσο και στην αποξένωση. «Το μαχαίρι για παράδειγμα, έχει διττή χρήση. Μπορεί να κόψει το ψωμί, μπορεί όμως να αφαιρέσει και μια ζωή. Εξαρτάται από αυτόν που το χρησιμοποιεί», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Μητροπολίτης Γαβριήλ.
«Η Εκκλησία πάντοτε συνομιλεί με τον κόσμο. Δεν κλείνεται στον εαυτό της, δαιμονοποιώντας τον κόσμο. Είναι η ζώσα κοινωνία της Θεανθρώπινης ζωής. Ο ίδιος ο Χριστός ήρθε στον κόσμο “εν χρόνω” και προσέλαβε την ανθρώπινη φύση. Κατ’ αναλογία λοιπόν, και η Εκκλησία καλείται να είναι παρούσα μέσα στον κόσμο, όχι για να τον μιμηθεί, αλλά για να τον οδηγήσει στη σωτηρία», προσθέτει.
Unsplash
«Οι νέοι σήμερα κινούνται σε ψηφιακούς χώρους, αναζητούν πληροφορία, επικοινωνία, νόημα, ακόμη και πνευματική καθοδήγηση μέσα από τα τεχνολογικά μέσα. Αν η Εκκλησία παραμείνει απούσα, τότε αυτοί οι χώροι θα γεμίσουν με άλλες φωνές, πολλές φορές επικίνδυνες και αποπροσανατολιστικές. Έτσι λοιπόν, όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη αξιοποιείται με διάκριση και σεβασμό στην αγιοπνευματική εμπειρία της Εκκλησίας και της Ιεράς Παραδόσεώς Της, μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα επικοινωνίας. Όχι ως υποκατάστατο του μυστηριακού βιώματος ή της προσωπικής σχέσης με τον πνευματικό, αλλά ως ένα πρώτο άνοιγμα, ένα απλό "χτύπημα της πόρτας", θα λέγαμε, για να βρει ο νέος άνθρωπος δρόμο προς την Εκκλησία».
«Η Εκκλησία δεν φοβάται την πρόοδο. Ο σκοπός μας λοιπόν δεν είναι να κάνουμε την Εκκλησία "τεχνολογική", αλλά να δώσουμε πνοή Θεού ακόμη και στην τεχνολογία, ώστε η καρδιά του ανθρώπου, ιδίως του νέου, να νιώσει ότι ο Χριστός δεν είναι μακριά, αλλά πολύ κοντά. Όσο κοντά είναι και ένα άγγιγμα στην οθόνη», καταλήγει.
