Ανδρόπαυση, η άγνωστη «κλιμακτήριος» των ανδρών στα 50 έτη - Τα συμπτώματα και πώς αντιμετώπιζεται
Σήμερα, 18 Οκτωβρίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Εμμηνόπαυσης, που έχει σκοπό την ευαισθητοποίηση για τα θέματα υγείας των γυναικών, που σχετίζονται με την περίοδο αυτή. Η ιατρική κοινότητα τονίζει, όμως, πως μια αντίστοιχη περίοδο στη ζωή τους, περνούν και οι άνδρες: Την ανδρόπαυση.
Μπορεί έως πρόσφατα να μην ήταν ευρέως γνωστό το τι σημαίνει «εμμηνόπαυση», ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αυτό αλλάζει και πλέον οι περισσότεροι γνωρίζουν και αναγνωρίζουν πως πρόκειται για μία φυσιολογική φάση στη ζωή μιας γυναίκας, η οποία όμως μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχολογία και το ίδιο το σώμα της.
Η μέση ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης στις γυναίκες είναι παγκοσμίως τα 51 έτη, ωστόσο μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα ή να τελειώσει αργότερα και οφείλεται στα μειωμένα επίπεδα ορμονών.
Η ανδροπαυσία – ή όπως ορθότερα ονομάζεται διεθνώς, «ανδροπενία» – είναι αντίστοιχα η φυσική φθορά των ανδρογόνων, των ορμονών που δίνουν στον άνδρα μυϊκή, πνευματική και σεξουαλική δύναμη. Είναι η αντίστοιχη, κατά κάποιον τρόπο, εμμηνόπαυση των γυναικών, μόνο που ευρέως δεν είναι καθόλου γνωστή κατάσταση -πλήρως όμως υπαρκτή, και αφορά σε ολόκληρο τον αρσενικό πληθυσμό, που ξεπερνά τα μέσα της ζωής του, βάσει των διεθνών μέσων όρων.
Οι συνέπειες, δε, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες και σίγουρα η σωστή πρόληψη -και η ψυχολογική προετοιμασία και αντιμέτωπιση αυτής της κατάστασης- μπορούν να βελτιώσουν αυτό που κάποτε το χαρακτηρίζαμε ακόμα πιο γενικά ως «κρίση μέσης ηλικίας».
Ο διακεκριμένος ουρολόγος-ανδρολόγος, Δρ. Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, μίλησε αναλυτικά στο Newsbomb για αυτή την τόσο κρίσιμη περίοδο, που συχνά βιώνεται ως βιολογική και ψυχολογική κρίση.
Η πτώση των ανδρογόνων
Όπως εξηγεί, τα ανδρογόνα, και κυρίως η τεστοστερόνη, αρχίζουν να μειώνονται σταδιακά μετά την ηλικία των 40. Αυτό σημαίνει απώλεια μυϊκής δύναμης, μείωση αντοχής, αλλά και πτώση της πνευματικής ενέργειας. Σύμφωνα με τον Δρ. Κωνσταντινίδη, «τα ανδρογόνα δεν είναι απλώς μυϊκό καύσιμο, αλλά και τροφή για τον εγκέφαλο – τροφοδοτούν τη διαύγεια, το κίνητρο, τη ζωτικότητα».
Κατά την εφηβεία, τα επίπεδα τεστοστερόνης κορυφώνονται, ενώ γύρω στα πενήντα ο άνδρας περνά μια ιδιότυπη «κρίση ταυτότητας». «Είναι η στιγμή που νιώθει ότι κατεβαίνει από το βάθρο, ότι παραδίδει τη σκυτάλη. Το σώμα αλλάζει, η κοιλιά διογκώνεται, το λίπος συσσωρεύεται – και, βιολογικά, ο μεταβολισμός του ανδρικού οργανισμού θυμίζει όλο και περισσότερο τον γυναικείο», σημειώνει ο γιατρός. Όπως και η εικόνα του σώματος, επίσης.
Το ιδεολογικό βάρος του γήρατος
Για τον διάσημο ουρολόγο, η ανδροπαυσία δεν είναι μόνο βιολογικό, αλλά και υπαρξιακό φαινόμενο. «Το γήρας βιώνεται ως ήττα. Ο άνδρας βλέπει τη δύναμή του να φθίνει, τα μαλλιά να πέφτουν, το δέρμα να αλλάζει. Η διαδικασία αυτή κλονίζει την αυτοεικόνα του».
Η ανδροπαυσία, παραμελημένη γενικά και από τη δημόσια συζήτηση αλλά και την επιστημονική βιβλιογραφία, δεν είναι τόσο εμφανής όσο η εμμηνόπαυση. «Η γυναίκα βιώνει έντονα και ορατά σημάδια. Στον άνδρα, αντιθέτως, οι αλλαγές είναι ύπουλες και αργές. Το διαπιστώνουμε κυρίως μέσα από αιματολογικές εξετάσεις, που δείχνουν μείωση των ανδρογόνων», αναφέρει ο Δρ. Κωνσταντινίδης.
Τα συμπτώματα της ανδρόπαυσης
Μερικά από τα συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
- Διαταραχές ύπνου και χρόνια κόπωση
- Ήπια μελαγχολία που μπορεί να εξελιχθεί σε κατάθλιψη
- Έλλειψη κινήτρου και ενέργειας
- Ευερεθιστότητα και γκρίνια
«Όταν ο άνδρας αρχίζει να γκρινιάζει, να ντύνεται πιο νεανικά ή να παρουσιάζει ανεξήγητη ανησυχία, συχνά είναι το σώμα του που του “μιλάει”», εξηγεί ο γιατρός.
Ο ρόλος της ιατρικής παρακολούθησης
Ο Δρ. Κωνσταντινίδης προτείνει έγκαιρη ενημέρωση και ιατρική καθοδήγηση:
«Όποιος νιώσει υπερβολική κόπωση, μείωση διάθεσης για ζωή ή πνευματική υποτονικότητα, καλό είναι να συμβουλευτεί έναν ειδικό. Η ανδροπαυσία δεν είναι ντροπή – είναι βιολογικό στάδιο που, με σωστή φροντίδα, μπορεί να γίνει μια ώριμη και ποιοτική δεκαετία ζωής».
Παράλληλα υπογραμμίζει ότι απαιτείται εξατομικευμένη προσέγγιση. «Δεν δίνουμε τεστοστερόνη σε κάθε άνδρα που αισθάνεται κουρασμένος», τονίζει ο Δρ. Κωνσταντινίδης. «Σε γόνιμους άνδρες, η υψηλή δόση τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσει προσωρινή στειρότητα. Κάθε περίπτωση αξιολογείται προσεκτικά».
Ο επιστήμονας σημειώνει ότι υπάρχει και η αμφιλεγόμενη άποψη ότι τα ανδρογόνα αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη. «Η ιατρική κοινότητα διχάζεται. Το βέβαιο είναι ότι η ορμονική θεραπεία δεν πρέπει να γίνεται χωρίς ιατρική καθοδήγηση», επισημαίνει.
Κωνσταντίνα Νούσια: Η «κλιμακτήριος» των ανδρών που δεν είναι ασθένεια – Ποιους αφορά
Μιλήσαμε για το ζήτημα και με την Κωνσταντίνα Νούσια, Μαία, MSc, Υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Αθηνών, Health Coach Εμμηνόπαυσης -Ανδρόπαυσης.
Κι η ίδια, επισημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την ανδρόπαυση ως «ασθένεια, αλλά ως μια φυσική μετάβαση, όπως συμβαίνει η εμμηνόπαυση στις γυναίκες».
«Η ανδροπαύση είναι μια μη επαρκώς μελετημένη περίοδος και χαρακτηρίζεται ως η "κλιμακτήριος" των ανδρών, η οποία συνήθως εμφανίζεται μεταξύ 45 και 55 ετών. Πρόκειται για μια σταδιακή μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης που συνοδεύεται από σωματικές, ψυχολογικές και συναισθηματικές μεταβολές — και δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως ταμπού στην κοινωνία μας», ξεκαθαρίζει.
Όταν η τεστοστερόνη μειώνεται κατά 70%
Οι συνέπειες, δε, πρέπει να είναι γνωστές σε όλους τους άνδρες.
Όπως λέει η ειδικός: «Η μείωση της τεστοστερόνης μπορεί να αγγίξει το 70% από τα 25 μέχρι τα 75 έτη. Οι αλλαγές στα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση (κατάθλιψη), τη σεξουαλικότητα (χαμηλή libido), τη στύση, τη συγκέντρωση (ομιχλώδες μυαλό), την ψυχική υγεία (εκνευρισμός, άγχος) και τη συνολική ζωτικότητα του οργανισμού».
«Δεν είναι το τέλος της ανδρικότητας»
Η Κωνσταντίνα Νούσια καταλήγει: «Η ανδροπαύση δεν αφορά μόνο τις ορμόνες. Είναι μια περίοδος όπου το σώμα, το μυαλό και το συναίσθημα χρειάζονται φροντίδα. Μέσα από σωστή διατροφή, άσκηση, ψυχολογική υποστήριξη και ουσιαστική επικοινωνία, ο άνδρας μπορεί να επανασυνδεθεί με τον εαυτό του και να ανακτήσει την ισορροπία του. Οι άνδρες μεγαλώνοντας χρειάζεται να κατανοήσουν ότι η αλλαγή αυτή είναι φυσιολογική. Δεν είναι ένδειξη αδυναμίας ή “τέλος της ανδρικότητας”.
Ως ειδικοί πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον ανδρικό πληθυσμό σε μια ολιστική προσέγγιση των συμπτωμάτων συμβουλεύοντας για την διενέργεια των απαραίτητων εξετάσεων Η ενημέρωση, η πρόληψη και η ολιστική φροντίδα μπορούν να μετατρέψουν αυτή τη φάση σε ένα νέο ξεκίνημα. Ο άνδρας δεν χάνει τη δύναμή του — τη μεταμορφώνει σε μια νέα "νιότη"».
