Έπος του '40: Η συμβολή των εθελοντριών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού

Άρθρο του Γιώργου Σταμάτη / Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας.

Υπάρχουν ορισμένες βαθιά ιστορικές στιγμές στην πορεία ενός έθνους, όπου οι άνθρωποι καλούνται να επιδείξουν ακατάβλητη μαχητικότητα και ηρωική αυτοθυσία. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940 και η κατοχή από τις δυνάμεις του άξονα που ακολούθησε, ανέδειξαν το σύνολο σχεδόν του λαού μας σε υπόδειγμα αντοχής. Αλληλεγγύης και φιλοπατρίας και τον ελληνικό στρατό σε πρότυπο ηρωισμού και αυταπάρνησης.

Πίσω όμως από αυτόν τον εξαιρετικά μαχητικό στρατό, έδρασε με την ίδια μεγαλειώδη αυταπάρνηση ο άοπλος στρατός των εθελοντών και κυρίως των εθελοντριών του ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ενός κινήματος που μετρούσε τότε 63 χρόνια ζωής και ήδη είχε συμβάλει με την πολύτιμη αρωγή του στις πιο κρίσιμες στιγμές της πατρίδας μας.

Από την πρώτη στιγμή της έναρξης του πολέμου, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός κινητοποίησε άμεσα τις εθελόντριες αδελφές νοσοκόμες, τους εθελοντές Σαμαρείτες και ολόκληρο το πολυπληθές ανθρώπινο δυναμικό του, για να υποστηρίξει το μαχόμενο Έλληνα στρατιώτη, αλλά και να περιθάλψει τους άμαχους τραυματίες από τους εχθρικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, όπως προβλέπεται από τις Συμβάσεις της Γενεύης, την αποστολή του και τις αξίες που διαπνέουν το Κίνημα, στάθηκε πολύτιμος αρωγός του Κράτους, ενισχύοντας μεταξύ άλλων έμπρακτα τις υγειονομικές δυνατότητες του στρατεύματος. Έθεσε στη διάθεση του Στρατού Χειρουργεία Εκστρατείας, ένα Νοσοκομείο Διακομιδής, το Νοσοκομείο του στην Αθήνα και το τμήμα του στη Θεσσαλονίκη. Έγινε παράλληλα η γέφυρα επικοινωνίας και ο διαμεσολαβητής της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό προς τον άμαχο πληθυσμό της χώρας μας.

Οι άνδρες της πατρίδας μας έδιναν τη ζωή τους στα βουνά της Πίνδου, προσπαθώντας να αποτρέψουν την εισβολή του στρατού του Μουσολίνι. Αλλά και οι γυναίκες, πρακτικές, μεθοδικές, ακούραστες, με υποδειγματική σεμνότητα και απαράμιλλη γενναιότητα, οργανώνονταν, άφηναν την άνεση του σπιτιού τους και προσέτρεχαν να υποστηρίξουν τους στρατιώτες, να ανακουφίσουν τον πόνο τους, να σηκώσουν το βάρος που απαιτεί ο άνευ ορίων αγώνας για την ελευθερία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τάξεις των εθελοντριών του ΕΕΣ ενισχύθηκαν σημαντικά, αφού πολλές Ελληνίδες, ανεξαρτήτως ηλικίας, κοινωνικής θέσης και οικονομικού υπόβαθρου, παρακολούθησαν ταχύρυθμα μαθήματα νοσηλευτικής και προσέτρεξαν στην πρώτη γραμμή, για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Διευθύνσεως Νοσοκόμων του ΕΕΣ, από τις 2.836 αδελφές νοσοκόμες που πλαισίωσαν τις γραμμές του μετώπου , οι 2.595 ήταν εθελόντριες. Παλιές και νέες εθελόντριες πιστές στον όρκο τους στις επτά θεμελιώδεις αρχές του Ερυθρού Σταυρού, ανθρωπισμός, αμεροληψία, ουδετερότητα, ανεξαρτησία, εθελοντισμός, ενότητα, παγκοσμιότητα, και με κινητήριο δύναμη το όραμα τους να ζουν σε μια πατρίδα ελεύθερη, παρείχαν ανεκτίμητη βοήθεια.

Το εθελοντικό αυτό σώμα νοσήλευσε 55.000 τραυματίες και ασθενείς στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου σε 58 Στρατιωτικά Νοσοκομεία, σε πολυάριθμους Υγειονομικούς Σταθμούς, σε Ορεινά Χειρουργεία του Μετώπου, σε Νοσοκομεία Εκστρατείας, σε Νοσοκομεία Διακομιδής, σε Υγειονομικούς Σιδηροδρομικούς Συρμούς, σε πλωτά Νοσοκομεία, σε Κέντρα Διαλογής, σε Σταθμούς Πρώτων Βοηθειών και Παθητικής Αεράμυνας. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες οργάνωναν τη δράση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στα μετόπισθεν. Πιο συγκεκριμένα, Ο ΕΕΣ προσέφερε μεγάλη ποσότητα ιατροφαρμακευτικού υλικού, απέστειλε 20.000 δέματα στο μέτωπο, συγκρότησε Κέντρο Εθελοντικής Αιμοδοσίας και διανομής φιαλών αίματος για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών των στρατιωτικών νοσοκομείων και των χειρουργείων του μετώπου, ενώ πραγματοποίησε και εκατοντάδες μεταγγίσεις αίματος, πολύτιμες για τη διάσωση της ζωής πολλών τραυματιών.

Μετά τη ήττα των στρατευμάτων μας από τους Γερμανούς, οι κατοχικές δυνάμεις εισέβαλαν στη Χώρα και άρχισε η πιο επώδυνη περίοδος για την πατρίδα μας, ιδίως για τα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο αγώνας διεξαγόταν πλέον για την κατάκτηση του ύψιστου αγαθού της ελευθερίας, αλλά και του ζωτικού αγαθού της επιβίωσης. Οι εθελόντριες νοσοκόμες του ΕΕΣ στελέχωσαν τα μεγάλα νοσοκομεία συνδράμοντας τις μόνιμες νοσοκόμες στην περίθαλψη των ασθενών, διοργάνωσαν συσσίτια και διένειμαν ήδη ρουχισμού στο δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Οι εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού, άνδρες και γυναίκες, ενώ στερούνταν και εκείνοι τα απαραίτητα, παρακινούμενοι από αισθήματα αλτρουισμού και αυταπάρνησης, προσέτρεξαν όπου υπήρχε ανάγκη, για να προσφέρουν από το περίσσευμα της αγάπης και της ανθρωπιάς τους στους Έλληνες που δοκιμάζονταν από τις πιο σκληρές συνθήκες.

Η δράση των εθελοντριών και εθελοντών του Ερυθρού Σταυρού κατά τα ταραγμένα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής υπήρξε πολυσχιδής και το έργο τους πολυδιάστατο, επιβεβαιώνοντας το ρόλο και την αποστολή του, στη βάση της αλληλεγγύης, της φιλλαληλίας και του ανθρωπισμού.