Γιατί η Λιβύη βάζει φωτιά στα ήρεμα νερά της Μεσογείου

Η κίνηση αυτή της κυβέρνησης της Τρίπολης αναμφίβολα βάζει φωτιά στην Μεσόγειο παρά τις προσπάθειες που γίνονται σε διεθνές επίπεδο να υπάρξει μια αποκλιμάκωση στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και στην Μέση Ανατολή γενικότερα.

Πρακτικά η συγκεκριμένη απόφαση του υπουργικού συμβουλίου υπό τον πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, έχει κύριο στόχο να απαντήσει στο διάταγμα για τον καθορισμό των δυτικών ορίων της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Αιγύπτου, που αποτελούσε μια ακόμη πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι προκειμένου να ακυρώσει παράπλευρα προβλήματα που δημιουργούσε το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 στην αιγυπτιακή πλευρά. Πρόκειται δηλαδή για μια κίνηση που στρέφεται αρχικά κατά της Αιγύπτου, δημιουργεί όμως και άλλα προβλήματα που αγγίζουν μέχρι και την Αθήνα.

Επί της ουσίας αναμένεται να υπάρξει σχετική αντίδραση από την Αίγυπτο μέσω κάποιας επιστολής στα Ηνωμένα Έθνη, στη Διεύθυνση Ωκεανών και Δικαίου της Θάλασσας.

Γεωπολιτικά η κίνηση αυτή της Λιβύης δημιουργεί προβληματισμό και στην χώρα μας και εκλαμβάνεται σαν έμμεση πίεση ως προς την εκκρεμότητα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα νότια της Κρήτης, τα οποία βρίσκονται απέναντι από την Κυρηναϊκή της Λιβύης, στα 12 μίλια, γεγονός το οποίο η Άγκυρα και η Τρίπολη δεν αποδέχθηκαν το 2019, καθώς στο μνημόνιο που υπέγραψαν επελέγη η άποψη ότι Λιβύη και Τουρκία έχουν αντικείμενες ακτές. Η συνορεύουσα ζώνη των 24 ναυτικών μιλίων δεν παρέχει σε ένα κράτος κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά δίνει δικαιώματα ελέγχου σε ζητήματα σχετικά με την εμπορική κίνηση, την ασφάλεια ή τη μετανάστευση.

Υπενθυμίζουμε ότι όλα ξεκίνησαν μετά το κατάπτυστο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, που είχε πυροδοτήσει την αντίδραση τόσο της Αθήνας όσο και του Καΐρου. Η Αίγυπτος είχε ουσιαστικά «απαντήσει» με ένα διάταγμα για τον καθορισμό των δυτικών ορίων της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της. Η Τουρκία και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης είχαν υπογράψει ουσιαστικά μία παράνομη Συνθήκη για τα Θαλάσσια Όρια προκειμένου να δημιουργήσουν μια Αποκλειστική οικονομική ζώνη στη Μεσόγειο Θάλασσα, πράγμα που θα σήμαινε ότι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν δικαιώματα για τους πόρους των ωκεανών. Ακολούθησε η υπογραφή νέου μνημονίου του 2022 που προέβλεπε έρευνες για υδρογονάνθρακες.

Η Λιβύη, περνάει τώρα με την κίνησή της αυτή και πάλι στην αντεπίθεση για να υποστηρίξει ότι τα σύνορά της επεκτείνονται πιο ανατολικά.

Οι τελευταίες εξελίξεις όμως δημιουργούν νέα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο και στις διαμάχες για τις θαλάσσιες ζώνες. Η επιστολή της Λιβύης δεν επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα, αλλά επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για την επέκταση ναυτικών μιλίων νοτίως της Κρήτης.

Σχολιάζοντας τις διεθνείς εξελίξεις μετά την ενέργεια της Λιβύης, ο διευθυντής του γραφείου τύπου του Πρωθυπουργού Δημήτρης Τσιόδρας επεσήμανε στην ΕΡΤ πως «δεν επηρεάζει άμεσα στην Ελλάδα το θέμα. Η χώρα μας μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της για επέκταση όταν το κρίνει».

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πριν λίγες ημέρες ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλε Σαλίχ στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα. Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, η συνάντηση ήταν κλειστή για τους δημοσιογράφους και κανένας από τους συμμετέχοντες δεν αναφέρθηκε στα θέματα που συζητήθηκαν. Το τελευταίο διάστημα είναι γνωστό ότι συνεχίζεται η προσέγγιση της Άγκυρας με τις δυνάμεις στην Ανατολική Λιβύη, παρ′ όλο που η τουρκική κυβέρνηση παραδοσιακά υποστηρίζει την κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην Τρίπολη, στα δυτικά της χώρας.