Brexit: Δείτε τι θα αλλάξει στη ζωή μας αν η Βρετανία βγει εκτός Ε.Ε.
Τι θα συνέβαινε όμως εάν το χειρότερο σενάριο γινόταν πραγματικότητα; Πως θα έμοιαζε ένα Brexit και τι συνέπειες θα είχε για την ίδια τη Βρετανία, την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα;
ΠΟΙΕΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ, ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ - ΓΙΑΤΙ ΟΛΟΙ ΤΡΕΜΟΥΝ ΕΝΑ ΤΕΤΟΙΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Σύμφωνα με τους ευρωσκεπτικιστές, μια έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα οδηγούσε στην αντιστροφή του μεταναστευτικού ρεύματος προς το Ηνωμένο Βασίλειο, θα εξοικονομούσε για τον Βρετανό φορολογούμενο δισεκατομμύρια και θα απάλλασσε τη χώρα από σοβαρά οικονομικά βάρη. Είναι όμως ακριβής μια τέτοια εκτίμηση;
Οι πιθανές συνέπειες ενός Brexit για την ίδια την Βρετανία δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια εκ των προτέρων, καθώς εξαρτώνται εν πολλοίς από τις οικονομικές δράσεις που θα αναλάβει η χώρα σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Κομβικής σημασίας ζήτημα σε αυτό το πλαίσιο είναι οι εμπορικές σχέσεις της Αγγλίας με τις χώρες του υπόλοιπου κόσμου. Σημειώνεται πως στην παρούσα φάση, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του think-tank Open Europe, στο χειρότερο σενάριο -στο οποίο η Βρετανία αποτυγχάνει να συνάψει κάποιου είδους εμπορική συμφωνία με την ΕΕ και δεν ακολουθήσει πολιτική ελεύθερου εμπορίου- το ΑΕΠ της χώρας θα μειωθεί μέχρι το 2030, 2,2 % περισσότερο από ότι αν παρέμενε στην ΕΕ.
Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, σοβαρές αναμένεται να είναι οι συνέπειες και στο εισόδημα των Βρετανών. Σύμφωνα με ανάλυση κέντρου του Πανεπιστημίου London School of Economics, το εισόδημα των Βρετανών θα μπορούσε να υποστεί μείωση της τάξης του 6,3% με 9,5% του ΑΕΠ. Μια ανάλογη μείωση είχαν υποστεί τα βρετανικά εισοδήματα μετά την οικονομική κρίση του 2008-2009.
Οικονομική ανασφάλεια στην Ευρώπη
«Η προοπτική του να μην μπορεί κανείς να λειτουργεί ανεμπόδιστα εντός ολόκληρης της Ευρώπης είναι ανησυχητική». Αυτό είχε δηλώσει τον Μάιο στους Financial Times, aμερικανός διευθύνων σύμβουλος, του οποίου η εταιρία έχει ως έδρα των ευρωπαϊκών της δραστηριοτήτων το Λονδίνο. Η δήλωση είναι ενδεικτική του «οικονομικού σοκ» που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα Brexit στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Όπως σημείωνε τότε η Sacha Romanovitch, διευθύντρια της εταιρίας Grant Thornton, η Μεγάλη Βρετανία αποτελούσε παραδοσιακά μια πύλη των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων προς την Ευρώπη. «Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια μεγάλη ιστορία στην παροχή διευκολύνσεων για το εμπόριο και έχει υπάρξει πύλη [για τις αμερικανικές επιχειρήσεις] τόσο για την Ευρώπη όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Για τις αμερικανικές εταιρίες υπάρχει νευρικότητα για το πώς θα δραστηριοποιηθούν στην Ευρώπη. Υπάρχει μια εμπιστοσύνη και μια σιγουριά όταν έρχεσαι στην Ευρώπη μέσω Μεγάλης Βρετανίας» είχε σημείωσε τότε.
«Εάν η Μεγάλη Βρετανία όντως έφευγε, θα βάρυνε αρνητικά για την αξιολόγηση όλης της Ε.Ε.», σημείωσε ο επικεφαλής κινδύνου κρατικού χρέους της Moody's για την Ευρώπη, Dietmar Hornung. «Θα μπορούσε να είναι ένας παράγοντας αποσταθεροποίησης που οδηγεί σε περαιτέρω κατακερματισμό. Οποιαδήποτε έξοδος από την Ε.Ε. ή από την Ευρωζώνη θα μπορούσε να προσθέσει περαιτέρω ταχύτητα στις φυγόκεντρες δυνάμεις, επειδή θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τη Bild, το Brexit θα είχε ωστόσο αρνητικό αντίκτυπο και σε μια σειρά άλλων ζητημάτων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι την πολιτική ασφάλειας της Ένωσης. Όπως αναφέρει η γερμανική εφημερίδα, η Βρετανία είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα και συνεισφέρει ανάλογα στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σε περίπτωση Brexit το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος για την κάλυψη του κενού θα πρέπει να το επωμιστεί η Γερμανία. Την ίδια στιγμή -σύμφωνα πάντοτε με τη Bild- η ΕΕ θα χάσει το 15% της οικονομικής της δύναμης αλλά και την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης που σημείωσε σε ποσοστό 2,8% το 2014. Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας η ΕΕ αναμένεται να χάσει τους στενούς συμμάχους των ΗΠΑ με έντονη μάλιστα παρουσία σε μια ιδιαίτερη κομβική περιοχή, εκείνην της Ανατολικής Μεσογείου.
Ασκός του Αιόλου για την Ελλάδα
Ωστόσο, το βασικό ζήτημα που αναμένεται να τεθεί σε περίπτωση αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, είναι εκείνο της αντιστρεψιμότητας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Παρά το γεγονός πως το άρθρο 50 της συνθήκης της Λισαβόνας αναφέρει πως μια χώρα-μέλος της ΕΕ μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από αυτήν σύμφωνα με τις προβλέψεις του δικού της Συντάγματος, κάτι τέτοιο δεν έχει ποτέ μέχρι σήμερα εφαρμοστεί. Μια από τις βασικές παραμέτρους της οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας που αποπνέει η Ένωση των 28, οφείλεται ακριβώς στην παραδοχή πως η συμμετοχή σε αυτήν έχει χαρακτηριστικά οιονεί μονιμότητας.
Το τελευταίο αυτό ζήτημα έχει σαφώς μια ιδιαίτερη σημασία και για τη χώρα μας που στο παρελθόν αντιμετώπισε την απειλή μιας εξόδου από τη ζώνη του ευρώ και προσφάτως από τη ζώνη Σένγκεν. Ένα ενδεχόμενο Brexit θα άνοιγε δίχως αμφιβολία τον ασκό του Αιόλου στην διαδικασία της αποσύνθεσης της ΕΕ. Την ίδια στιγμή θα ενεργοποιούσε επίσης την περαιτέρω ανάπτυξη φυγόκεντρων δυνάμεων από την Ένωση όπως εκφράζονται αυτή τη στιγμή από υπερσυντηρητικές δυνάμεις της ακροδεξιάς, όπως εκείνη του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία.
Τι φοβάται το Βερολίνο
Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναλυτών και στις δυο πλευρές, ενδεχόμενο Brexit θα είχε άμεσες οικονομικές επιπτώσεις για τη Γηραιά Αλβιώνα. Τι θα σήμαινε όμως για τη Γερμανία και τους Γερμανούς; Ο επικεφαλής του δημοσκοπικού ινστιτούτου infratest-dimap πιστεύει ότι ο λόγος που οι περισσότεροι Γερμανοί προκρίνουν το Remain είναι ο φόβος ενός ντόμινο που θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση η Γερμανία θα έχανε έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους της στη μάχη υπέρ της οικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας. Ο επικεφαλής του think tank Bruegel των Βρυξελλών Γκούντραμ Βολφ, συνοψίζει τους γερμανικούς φόβους ως εξής: «Θα ξεμέναμε πλέον μόνοι μας με τις πολυέξοδες χώρες της Μεσογείου που αγαπούν την αναδιανομή και θα πρέπει να πληρώνουμε γι΄ αυτές. Αυτός είναι ο μεγάλος φόβος (του Βερολίνου)».
Τι σημαίνει Brexit για την Ελλάδα
Κι αν όλα αυτά αφορούν σε ένα βαθμό τη θεωρία και τη γενικότερη συζήτηση για την Ευρώπη και το μέλλον της, υπάρχουν και πολλά πρακτικά ζητήματα που ενδιαφέρουν άμεσα πάρα πολλούς Έλληνες που ζουν, εργάζονται, σπουδάζουν, κάνουν εμπορικές συναλλαγές ή απλώς ταξιδεύουν στη Μεγάλη Βρετανία.
Τι θα συμβεί; Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με πλήρη βεβαιότητα τις συνέπειες από την πρώτη στιγμή του ενδεχόμενου Brexit. Όμως πολλά είναι ήδη γνωστά ή έστω πιθανολογούνται πολύ σοβαρά.
Σημαίνει, για παράδειγμα, βίζα για τα ταξίδια, αύξηση στα δίδακτρα των βρετανικών πανεπιστημίων, αβεβαιότητα για χιλιάδες Έλληνες εργαζόμενους και πολλά άλλα.
Οι φοιτητές
Έως το 2015 οι Έλληνες αποτελούσαν την πέμπτη πολυπληθέστερη ομάδα αλλοδαπών σπουδαστών στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Βρετανίας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία για το ακαδημαϊκό έτος 2014-15, στα βρετανικά πανεπιστήμια εγγράφηκαν 10.130 Έλληνες φοιτητές, κατά τι λιγότεροι από τους Ιταλούς που όμως είναι 6 φορές περισσότεροι.
Οι συνέπειες της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. για τους Έλληνες φοιτητές και τις οικογένειές τους θα ξεκινήσουν αν αρχίσει να υλοποιείται στην πράξη η διαφοροποίηση ανάμεσα στους αυτόχθονες Βρετανούς και τους αλλοδαπούς. Δεν αποκλείεται ύστερα από το Brexit οι Έλληνες σπουδαστές θα θεωρούνται «overseas students», δηλαδή απλώς ξένοι, προερχόμενοι από χώρες εκτός των βρετανικών νήσων και άρα δεν θα έχουν συμμετοχή στα προνόμια των «home students», δηλαδή εκείνων που σπουδάζουν στην πατρίδα τους, τη Βρετανία. Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία έως σήμερα ανήκουν οι γηγενείς Βρετανοί και οι υπήκοοι χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ανώτατη παιδεία στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μόνο κατ’ εξαίρεση δωρεάν -κρατικά επιχορηγούμενη- για τους «home students» όπως και για κάθε Έλληνα ή Ευρωπαίο φοιτητή από την Ε.Ε.. Σε διαφορετική περίπτωση τα δίδακτρα είναι της τάξης των 11.500 ευρώ ετησίως. Για τους «overseas» ή «international students» το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά περίπου 6.000 ευρώ.
Αλλά θα αρκούσε μόνο ο αποκλεισμός των Ελλήνων φοιτητών από τη δυνατότητα να λάβουν δάνειο για να φανούν άμεσα οι αρνητικές συνέπειες του Brexit. Με το υψηλό κόστος ζωής στη Βρετανία, οι περισσότεροι σπουδαστές βασίζονται στα φοιτητικά δάνεια προκειμένου να ολοκληρώσουν τη φοίτησή τους. Σαν κοινοί «αλλοδαποί», χωρίς δικαίωμα λήψης δανείου και με αυξημένα δίδακτρα, οι Έλληνες φοιτητές δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τη Βρετανία.
Πάντως σε πρώτη φάση οι Βρετανοί διαβεβαιώνουν ότι στην ουσία δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα αν στο δημοψήφισμα επικρατήσει το Brexit.
Δικαίωμα εργασίας
Σε ενδεχόμενο επικράτησης του Brexit, το πιθανότερο είναι ότι θα καταστεί υποχρεωτική η βίζα για καθέναν από τους 1,6 εκατομμύρια αλλοδαπούς εργαζομένους. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Ιδρύματος Κοινωνικής Αγοράς (Social Market Foundation), το 88% των ξένων που απασχολούνται σήμερα στη Βρετανία δεν θα πληροί τα κριτήρια γι’ αυτή την άδεια εργασίας.
Ήδη βέβαια, για τους Έλληνες εργαζομένους στη Βρετανία τα πράγματα έχουν δυσκολέψει με τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία. Για παράδειγμα δεν δικαιούνται πλέον το τρίμηνο επίδομα ανεργίας έως ότου βρουν δουλειά. Ενώ αν δεν έχουν βρει δουλειά εντός εξαμήνου, θα πρέπει να φύγουν αμέσως από τη χώρα. Φυσικά, σε περίπτωση Brexit, η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη, για κάθε Ευρωπαίο πολίτη.
Οι Έλληνες που ζουν μόνιμα και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 52.000 άτομα, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στατιστικά στοιχεία, τα οποία καλύπτουν το διάστημα έως το τέλος του 2014. Ωστόσο, η έξαρση του μεταναστευτικού ρεύματος από την Ελλάδα προς τη Βρετανία σημειώθηκε το 2015, όταν το Grexit ήταν πιο κοντά από ποτέ. Περισσότεροι από 10.500 Έλληνες έλαβαν τον Εθνικό Αριθμό Ασφάλισης, τον βρετανικό ΑΜΚΑ, χωρίς τον οποίο δεν θα μπορούσαν να εργαστούν.
Σχετικές ειδήσεις
Δημοφιλείς Ειδήσεις
