ΙΟΒΕ - ΣΦΕΕ: Διπλασιασμός της παραγωγής φαρμάκου μέσα σε δέκα χρόνια στην Ελλάδα

Το 2022, η χώρα μας έσπασε ένα ακόμα αρνητικό ρεκόρ, καθώς η συνεισφορά της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη ξεπέρασε αυτήν του κράτους. Μάλιστα, η υπέρβαση έγινε ένα χρόνο νωρίτερα από ό,τι είχε προβλέψει σχετική μελέτη για τις συνέπειες της συνεχιζόμενης πολιτικής των υπερβολικών επιβαρύνσεων των φαρμακευτικών εταιρειών. Με αυτή τη δυσοίωνη διαπίστωση άνοιξε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Ολύμπιος Παπαδημητρίου, την εκδήλωση για την παρουσίαση της έκδοσης «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2022» και της μελέτης «Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία», που διενήργησε το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).

Ο κ. Παπαδημητρίου τόνισε την ανάγκη για να αποκτήσει η χώρα μια τεκμηριωμέμη φαρμακευτική πολιτική, αξιοποιώντας τα σημαντικά στοιχεία που προκύπτουν από μελέτες, όπως αυτή του ΙΟΒΕ. «Ο κλάδος του φαρμάκου είναι ένας κλάδος στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας με ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα. Ο εξορθολογισμός της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η βελτίωση της απόδοσης των επενδύσεων, η μείωση των καθυστερήσεων στην είσοδο νέων φαρμάκων στη χώρα και η ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας πρέπει να αποτελούν άμεσες προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Ο κλάδος μας διαχρονικά στηρίζει το Σύστημα Υγείας και του ασθενείς. Σε περιόδους δύσκολες, σταθήκαμε συνοδοιπόρος της Πολιτείας διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακά τους και έτσι θα συνεχίσουμε. Χρειάζεται, ωστόσο, η διαμόρφωσή μιας βιώσιμης εθνικής φαρμακευτική πολιτικής, με επίκεντρο τον ασθενή, τη Δημόσια Υγεία και την απασχόληση» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ.

Τη μελέτη παρουσίασε ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ, Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, Άγγελος Τσακανίκας. Η έκθεση του 2022, αποτυπώνει τις αβεβαιότητες που δημιουργήθηκαν στο εθνικό, αλλά και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, τα τελευταία έτη, τόσο από την πανδημία που προκάλεσε σημαντική ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας όσο και από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την ουκρανική κρίση.

Κρίσιμο το δημογραφικό

Οι δημογραφικές εξελίξεις και σχετικές προκλήσεις που απορρέουν από αυτές θα καθορίσουν τη στρατηγική και τις πολιτικές χρηματοδότησης των δαπανών υγείας και φαρμάκου τα επόμενα χρόνια. Αναλυτικά, το υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης, αν και μειωμένο κατά 1,5 χρόνο σε σχέση με το 2020 λόγω της πανδημίας (80,2 έτη στην Ελλάδα το 2021, 80,1 στην ΕΕ27), η αύξηση των θανάτων έναντι των γεννήσεων κατά 64,3 χιλιάδες άτομα (2022) -το μεγαλύτερο των τελευταίων χρόνων- και η αύξηση του γηραιότερου πληθυσμού (άνω των 65 ετών) από 22,9% του συνολικού πληθυσμού το 2022 στο 33,5% το 2060, αναμένεται να αυξήσουν τις δαπάνες υγείας και φαρμάκου. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, κάθε χρόνο η Ελλάδα χάνει σε πληθυσμό μία πόλη του μεγέθους της Ξάνθης.

Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας βαίνει αυξανόμενο από το 2018 μέχρι και το 2022, αγγίζοντας το 24,9%. Το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα είναι στο 40%, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ (36%).

Στη βιομηχανία και τους ασθενείς το βάρος της δαπάνης

Η δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο ανήλθε στα €2,6 δισεκ. το 2021, διατηρώντας τα ίδια επίπεδα με την περασμένη χρονιά, ενώ αναμένεται οριακή αύξηση της δημόσιας χρημτοδότηδης στα €2,7 δισεκ. για το 2022. Αντίθετα το ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών που κλήθηκε να καταβάλει η φαρμακοβιομηχανία το 2021 ανήλθε στα €2,4 δισ., έναντι €2,0 δισ. το 2020. Πλέον, η βιομηχανία καλύπτει το 46% της συνολικής εξωνοσοκομειακής δαπάνης από 6% το 2012, ενώ το 11% καλύπτουν οι ασθενείς.

Η συμμετοχή των ασθενών στα αποζημιούμενα φάρμακα καταγράφει επίσης αύξηση, η οποία εκτιμάται ότι για το 2022 θα ανέλθει στα €689 εκατ. Παράλληλα, τα χρήματα που καταβάλλουν οι ασθενείς σε ΜΗΣΥΦΑ, φάρμακα της αρνητικής λίστας και φάρμακα τα οποία συνταγογραφούνται όμως ο ασθενής επέλεξε να τα πληρώσει 100%, αγγίζουν το 1 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, για το 2022 και για πρώτη φορά στα χρονικά εκτιμάται ότι το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας θα ξεπεράσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο.

Η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με ιδιαίτερη σημασία για το σύστημα υγείας, τους ασθενείς και την ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, ο κλάδος δαπανά για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) το 8% της συνολικής δαπάνης για Ε&Α στην Ελλάδα (2020), ενώ την περίοδο 2002-2022 διενεργήθηκαν 3.830 κλινικές (2.250 ολοκληρωμένες) μελέτες ανεξαρτήτως φάσης ή σταδίου. Όπως σημειώθηκε, πάντως, η χώρα μας παραμένει πολύ πίσω σε όγκο και αξία κλινικών μελετών σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

6,2 δισ. ευρώ η συνεισφορά στο ΑΕΠ

Για το 2022 η εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων σε αξία (ex-factory) ανήλθε στα €1,9 δισεκ., ενώ με προστιθέμενη αξία στα €1,5 δισεκ. (6,4% μερίδιο στον κλάδο της μεταποίησης). Όπως σημείωσε ο κ. Τσακανίκας, μέσα σε μία δεκαετία, η παραγωγή φαρμάκου στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί, αποτελώντας τον μόνο μεταποιητικό κλάδο που πέτυχε μια τέτοια αύξηση στη χώρα μας, ενώ βρίσκεται και σε πολύ καλύτερη θέση σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη στην Ευρώπη.

Οι απασχολούμενοι στον κλάδο φαρμακευτικών προϊόντων (παραγωγή και εμπορία) ήταν 28,9 χιλ. άτομα το 2021. Σημαντικός είναι και ο ρόλος του φαρμακευτικού κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2022 σε €2,6 δισεκ. και αντιστοιχούν στο 4,7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών όλων των αγαθών για το 2022 με κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ην. Βασίλειο.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ για το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου του φαρμάκου στην ελληνική οικονομία, η συνολική συνεισφορά του σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε €6,2 δισεκ. (3,4% του ΑΕΠ) το 2021. Έτσι, για κάθε €1 προστιθέμενης αξίας των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου, δημιουργούνται συνολικά €2,3 στην ελληνική οικονομία. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 108 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 2,8% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή, κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει 3,4 θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία. Τέλος, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου στα 1,7 δισεκ. ευρώ.

«Ο κλάδος του φαρμάκου αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, με ιδιαίτερη βαρύτητα σε οικονομικούς αλλά και κοινωνικούς όρους. Οι προοπτικές του είναι υποσχόμενες σε ένα διεθνές περιβάλλον που αναζητά πλέον νέες παραγωγικές μονάδες στο ευρωπαϊκό έδαφος. Ο επαναπροσδιορισμός των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας είναι μια ευκαιρία για την εγχώρια παραγωγή και επομένως η απελευθέρωση περισσότερων επενδυτικών πόρων και κεφαλαίων είναι βασική προϋπόθεση για την αξιοποίησή της» ανέφερε ο κ. Τσακανίκας.

Τέλος, σε παρέμβασή του ο Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Νίκος Δέδες σημείωσε: «Η υπέρμετρη συμμετοχή των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη και η ανάγκη διασφάλισης της πρόσβασης στην καινοτομία καθιστούν επιτακτικό το συνολικό σχεδιασμό μιας νέας φαρμακευτικής πολιτικής για την οποία η Ένωση Ασθενών Ελλάδας έχει συγκεκριμένες προτάσεις με βασική την Ανάπτυξη, τελειοποίηση και αυστηρή εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων».

Σχετικές ειδήσεις

• ΣΦΕΕ - Σύλλογοι ασθενών: Απαραίτητη η σταδιακή βελτίωση της χρηματοδότησης στην Ελλάδα
• Ανισότητες λόγω clawback σε βάρος των Ελλήνων ασθενών – Γιατί καθυστερούν νέες θεραπείες
• Συνάντηση Χρυσοχοΐδη - ΣΦΕΕ: Δίαυλοι διαλόγου για λύση στα άμεσα προβλήματα