Γιατί αυξήθηκε πάλι η κίνηση στους δρόμους;

Ιωάννα Κατσίμπα

13/03/2023 09:00

Οι κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αττικής «βουλιάζουν» από αυτοκίνητα που κινούνται με ταχύτητα... χελώνας για πολλά χιλιόμετρα και απελπισμένοι οδηγοί αναρωτιούνται τι ώρα θα φτάσουν στον προορισμό τους. Ποια είναι τελικά η αιτία πίσω από το κυκλοφοριακό κομφούζιο που υπάρχει στους δρόμους της πόλης και συνηγορεί στη διαπίστωση πως η διαχείριση της κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο είναι ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που καλούνται να λύσουν οι αρχές αλλά και οι πολίτες;

Το Data Project του Newsbomb.gr εξέτασε διεξοδικά το θέμα της κίνησης στους δρόμους και συνομίλησε με τους: Oρφέας Καρούντζος, συγκοινωνιολόγος, υποψήφιος διδάκτορας ΕΜΠ, Γρηγόρης Πρίφτης, οδηγός ταξί, Παναγιώτης Παπαντωνίου, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων και Ευάγγελος Φραγκούλης, αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, φωτίζοντας όλες τις διαφορετικές πτυχές του.

Οι παράγοντες που ανά διαστήματα επηρεάζουν τη διαχείριση της κυκλοφορίας στις οδικές αρτηρίες μπορεί να είναι πολλοί: Η πανδημία και οι συνέπειές της, ο δακτύλιος και ο τρόπος που εφαρμόζεται, ο καιρός, τυχόν απεργιακές συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις, οι εορταστικές περίοδοι και πάρα πολλοί άλλοι. Ωστόσο, η αιτία πρέπει να αναζητηθεί αλλού και σίγουρα απαιτεί έρευνα εις βάθος. Ποιο θα μπορούσε λοιπόν, να είναι το σχέδιό για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού χάους στο λεκανοπέδιο της Αττικής, την ίδια ώρα που η αύξηση στις τιμές της βενζίνης είναι εκρηκτική;

Όπως πιστεύουν πολλοί αρμόδιοι επιστήμονες, η «λύση» θα μπορούσε να βρίσκεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού στο λεκανοπέδιο της Αττικής, στην αλλαγή του τρόπου ζωής μεγάλου μέρους των πολιτών, στην υιοθέτηση νέων συνηθειών όπως είναι οι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης, καθώς και στην παροχή κινήτρων στους πολίτες έτσι ώστε να στραφούν προς έναν πιο «πράσινο» αλλά και οικονομικό τρόπο ζωής, ξεκινώντας από τις καθημερινές τους μετακινήσεις.

Είναι άλλωστε σαφές πως η σχέση των Ελλήνων με τα αυτοκίνητά τους είναι στενή, καθημερινή και σίγουρα σχέση εμπιστοσύνης, καθώς παρά την ταλαιπωρία και το κόστος, όπως φαίνεται στην πραγματικότητα γύρω μας, κρατάει ακόμα πολύ καλά.

Όσες και εάν είναι οι λύσεις και οι παράμετροι που πρέπει να επιλυθούν για την ανατροπή του κυκλοφοριακού χάους στις κεντρικές αρτηρίες της Αττικής, ένα είναι το σίγουρο: Ο «δρόμος» για τη μείωση του κυκλοφοριακού κομφούζιου στους δρόμους της πόλης, θα έρθει μέσα από την αλλαγή της νοοτροπίας και των συνήθειών μας. Τι σημαίνει αυτό; Πως όσο και εάν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, έχουμε και εμείς οι πολίτες μερίδιο ευθύνης για τους «κόκκινους» δρόμους που απλώνονται καθημερινά εκεί έξω.

Είναι αλήθεια ότι στο pick της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, η κίνηση στους δρόμους είχε ελαττωθεί. Προφανώς το υψηλό κόστος συντήρησης και λειτουργίας των αυτοκινήτων αλλά και η ανεργία που είχε φτάσει σε υψηλά ρεκόρ, αποθάρρυναν πολλούς συμπολίτες μας από τη συχνή ή καθημερινή χρήση ΙΧ. Εν τούτοις, ειδικά μετά το πρώτο αυστηρό lock down της πανδημίας του κορονοϊού, πολλοί ήταν εκείνοι που επέστρεψαν στα οχήματά τους, αποφεύγοντας τη χρήση ΜΜΜ και για λόγους υγείας. Εκεί καταγράφεται και η αρχή της αύξησης της κυκλοφορίας, ωστόσο πλέον τα αποτελέσματά της, έχουν δημιουργήσει ένα «ντόμινο» συνεπειών. Και κάπως έτσι, το νέο καθεστώς αυξημένης κυκλοφορίας στους δρόμους διαμορφώνει συνήθειες που δύσκολα θα εγκαταλειφθούν, όπως δείχνουν τόσο η αύξηση στις πωλήσεις αυτοκινήτων, όσο και τα αιτήματα για κατάργηση πεζοδρομήσεων, αλλά και το κυκλοφοριακό χάος, παρά την αυξημένη τιμή της βενζίνης. Μέσα σε μία συνθήκη σαν κι αυτή, λοιπόν, τι θέση μπορούν να κατέχουν τα έργα βιώσιμης κινητικότητας για δημόσια συγκοινωνία, ποδήλατο και περπάτημα;

Φυσικά, μπορεί η νοοτροπία του Έλληνα για καθημερινή χρήση του Ι.Χ. να αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους του αυξημένου χάους στους δρόμους της πόλης, ωστόσο, δεν θα γινόταν να παραβλέψουμε πως η αδράνεια είναι η δίοδος που επιτρέπει αυτό το χάος.

Η κυκλοφορία στην Αθήνα χειροτερεύει συνεχώς και αναμένεται ακόμη περισσότερη και γενικευμένη συμφόρηση εάν δεν αναληφθεί άμεσα δράση. Αφενός λοιπόν, οι Αρχές δεν αξιοποίησαν τις συνθήκες χαμηλότερης κυκλοφορίας, όπως ήταν εκείνες που δημιούργησε η πρώτη φάση της πανδημίας του κορονοϊού, για να εισαγάγουν νέα μοντέλα βιώσιμης αστικής κινητικότητας, με αποτέλεσμα να είμαστε έρμαια του σημερινού κυκλοφοριακού χάους που βιώνουμε και αφετέρου οι Αθηναίοι δεν ανταποκρίνονται στις απαραίτητες αλλαγές της καθημερινής κινητικότητας που προτείνονται κατά καιρούς και παραμένουν προσκολλημένοι στα Ι.Χ. αυτοκίνητα τους.

Καρούντζος: Οι εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς δεν σου υπόσχονται πως οι άλλοι οδηγοί θα σε προσέξουν

Για το κυκλοφοριακό πρόβλημα στους δρόμους της πόλης αλλά και την τάση των πολιτών να χρησιμοποιούν τα οχήματά τους, σε αντίθεση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, μίλησε ο Oρφέας Καρούντζος, συγκοινωνιολόγος, υποψήφιος διδάκτορας ΕΜΠ, στο Data Project και το Newsbomb.gr.

O ίδιος, μεταξύ άλλων, έδωσε τη δική του απάντηση στην ερώτηση εάν θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι «αθηναϊκό» φαινόμενο η κίνηση στους δρόμους ή εάν παρατηρείται και σε άλλες μεγαλουπόλεις, τονίζοντας πως αν και υπάρχει έντονο πρόβλημα και στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, τη Θεσσαλονίκη, είναι δύσκολη μία τέτοια σύγκριση, ακριβώς διότι η Αθήνα έχει 4 εκατ. κατοίκους, επομένως καταλαβαίνουμε πως τα μεγέθη είναι πολύ διαφορετικά.

«Από δεδομένα κίνησης κυρίως στην Αθήνα αλλά και τη Θεσσαλονίκη, είδαμε πως η συμπρωτεύουσα έχει κίνηση και προβλήματα κυρίως τις ώρες αιχμής, που οι δρόμοι είναι πιο «κοκκινισμένοι». Ωστόσο δεν έχει το ίδιο πρόβλημα με την Αθήνα, μιας και τα πράγματα φαίνονται με βάση τα δεδομένα μας πολύ πιο ομαλά», ανέφερε ο Oρφέας Καρούντζος.

«Θα μπορούσαμε φυσικά να πούμε ότι η λύση θα μπορούσε να είναι κάποιες μέρες ή και όλες τις ημέρες να μην υπάρχουν οχήματα στο κέντρο της πόλης, αλλά πρέπει να υπάρχει ένας συνολικός σχεδιασμός για να δούμε πώς αυτά τα οχήματα που διέρχονται από το κέντρο θα μπορούσαν να πάνε αλλιώς στις μετακινήσεις τους», ισχυρίζεται ο ίδιος ως μια πρόταση λύσης στο πρόβλημα.

Δείτε το σχετικό απόσπασμα από τη συνέντευξη του κ. Καρούντζου στο Newsbomb.gr:

Στη συνέχεια, ο Oρφέας Καρούντζος δεν παρέλειψε να αναφερθεί σε εκείνους που ενδεχομένως ευθύνονται για την κίνηση στους δρόμους της πόλης, μιλώντας τόσο για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό από την πλευρά της πολιτείας, όσο και για τη νοοτροπία των πολιτών, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο.

Δείτε την απάντηση του κ. Καρούντζου:

Πού οδηγούμε πιο αργά και πότε;

Όλοι μας έχει χρειαστεί να οδηγήσουμε για ουρές χιλιομέτρων σε χαμηλές ταχύτητες, ειδικά τις ώρες αιχμής που κατά κύριο λόγο είναι το πρωί γύρω στις 07:45 και τις 08:45, το μεσημέρι λίγο πριν από τις 15:00 και το απόγευμα, γύρω στις 17:45. Σύμφωνα λοιπόν, με συνολικά στοιχεία για το έτος 2022, «κολλημένοι» στην πρώτη, με περίπου 15 km/h κατά μ.ο. κινούνται οι οδηγοί στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας προς την Πατησίων, από τη Λεωφόρο Συγγρού με ροή κίνησης μέσω κέντρου προς την Πατησίων και στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας προς την Πανεπιστημίου στις 08:45, 14:45 και 17:45, ενώ με έως 20 km/h κατά μ.ο. κινούνται οι οδηγοί στη Λ. Κηφισίας στο ρεύμα προς το κέντρο, τόσο στις 08:45 όσο και στις 17:45.

Πολύ αργά κινείται και η Λεωφόρος Βουλιαγμένης προς το κέντρο, με ταχύτητες που στο σύνολο της ημέρας δεν ξεπερνούν κατά μ.ο. τα 25 km/h. Η πιο «αργή» ώρα για την Αθήνα είναι πάντα πρωινή και συγκεκριμένα στις 08:45, όπου οι κατά μ.ο. ταχύτητες κίνησης σε κανέναν από τους κύριους οδικούς άξονες δεν ξεπερνούν τα 30 km/h, ενώ κατά μ.ο. η Αθήνα συνολικά κινείται με 22 km/h περίπου.

Στο ερώτημα σε ποιον μήνα και ώρα της ημέρας σημειώθηκαν οι περισσότερες καθυστερήσεις το έτος που μας πέρασε, η απάντηση βρίσκεται στον Μάιο του 2022 και συγκεκριμένα στις 08:45 στους κυριότερους οδικούς άξονες, που είχαμε ρεκόρ καθυστερήσεων με συνολικές καθυστερήσεις περίπου 212 λεπτών κατά μ.ο. καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα (περίπου +3.5 ώρες συνολικά κάθε μέρα στις 08:45 συγκριτικά με συνθήκες ελεύθερης ροής). Αξίζει να σημειωθεί πως τις υπόλοιπες ώρες ήταν σχετικά καλύτερη η κατάσταση.

Τρίτη στην Ευρώπη στην καθημερινή χρήση Ι.Χ. η Ελλάδα

Πανευρωπαϊκή έρευνα της YouGov σε 19 χώρες έφερε την Ελλάδα στην τρίτη θέση στην καθημερινή χρήση αυτοκινήτου μετά την Πορτογαλία και την Κροατία. Ωστόσο, παρά την «προσκόλληση» των Ελλήνων να χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους «για τα πάντα», Πανελλαδική Έρευνα της Focus Bari | YouGov που διεξήχθη τον Ιούλιο του 2022, δείχνει ότι:

• Πάνω από τους μισούς Έλληνες - οδηγούς αυτοκινήτου προτίθενται να μειώσουν τη χρήση του Ι.Χ. τους το επόμενο εξάμηνο, ενώ ένας στους πέντε το είχε ήδη κάνει
• Ο βασικός λόγος που θέλουν να χρησιμοποιούν λιγότερο το αυτοκίνητο είναι το υψηλό κόστος συντήρησης και το κόστος των καυσίμων
• Η προστασία του περιβάλλοντος από τους ρύπους και την κλιματική αλλαγή εκφράζεται σε σχετικά περιορισμένο βαθμό
• Οι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης είναι να πηγαίνουν σε κοντινές διαδρομές με τα πόδια, ή/και να χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
• Τα δίκυκλα οχήματα, ηλεκτρικά και μη, θα χρησιμοποιηθούν σε χαμηλότερο βαθμό για κοντινές διαδρομές, αναψυχή ή/και σωματική εξάσκηση
• Παρά το ακριβό κόστος καυσίμων, ένας στους τέσσερις Έλληνες οδηγούς δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να μειώσει τη χρήση του Ι.Χ. του, είτε γιατί οι διαδρομές και οι ρυθμοί της καθημερινότητας δεν το επιτρέπουν, είτε γιατί δεν θα αλλάξει συνήθειες

Οδηγός ταξί: Ο χρόνος είναι ο μόνος «εχθρός» μας σε αυτή τη δουλειά

Για την κίνηση που παρατηρείται στους δρόμους της Αττικής το τελευταίο διάστημα, αλλά και κατά πόσο ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας του επαγγέλματος ενός οδηγού ταξί, μίλησε στο Data Project και το Newsbomb.gr, ο Γρηγόρης Πρίφτης, οδηγός ταξί στο λεκανοπέδιο Αττικής.

«Βασικός παράγοντας στη δουλειά μας είναι ο χρόνος και είναι και ο μόνος εχθρός μας. Προτεραιότητά μας είναι να διεκπεραιώσουμε μία διαδρομή όσο το δυνατόν πιο γρήγορα για να πάμε στην επόμενη. Σαν αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης είναι οι οδηγοί ταξί να έχουν περισσότερο άγχος, το οποίο προκαλεί νευρικότητα, πράγμα το οποίο δεν το θέλουμε στη δουλειά μας για πολλούς λόγους», ανέφερε ο ίδιος.

Σχετικά με το πόσο δυσκολεύει το επάγγελμα του οδηγού ταξί, η δύσκολη κατάσταση στους δρόμους της πόλης και ποιες είναι οι «τεχνικές» αντιμετώπισής της στην καθημερινότητα μας, ο κ. Πρίφτης τόνισε ότι «το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να κοιτάμε ανά πάσα στιγμή την κίνηση στους δρόμους της Αθήνας και πάντα η επιλογή των διαδρομών μας να είναι από δρόμους και λεωφόρους που μπορούμε να συναντήσουμε τη λιγότερο δυνατή κίνηση».

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη:

Παπαντωνίου: Οι λύσεις βρίσκονται στα ΜΜΜ και στη διαχείριση της κυκλοφορίας

Για τις κύριες αιτίες που οδήγησαν στην αυξημένη κίνηση στους δρόμους της πόλης, παρά τις αυξημένες τιμές της βενζίνης το προηγούμενο κυρίως διάστημα, μίλησε ο Παναγιώτης Παπαντωνίου, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων. Ο κ. Παπαντωνίου στέκεται στην κίνηση που καταγράφεται καθημερινά στον Κηφισό και δημιουργεί προβλήματα σε όλον τον κυκλοφοριακό ιστό της πόλης, τονίζοντας πως είναι ένας οδικός άξονας που καθημερινά εξυπηρετεί μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να καταγράφεται το κυκλοφοριακό κομφούζιο που δημιουργείται.

Σχετικά με τις λύσεις και τις παρεμβάσεις που χρειάζονται για να αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αττικής, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, έθιξε και το ζήτημα της παιδείας γύρω από το κυκλοφοριακό ζήτημα.

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη:

Τα θετικά και τα αρνητικά των εναλλακτικών μέσων μεταφοράς

Τα κυκλοφοριακά προβλήματα στο Λεκανοπέδιο της Αττικής είναι σημαντικά, με πολλούς παράγοντες να επιβαρύνουν το πρόβλημα και να καθιστούν τις μετακινήσεις πραγματικό «πονοκέφαλο», ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής. Οι παράμετροι που επηρεάζουν την επιλογή του μέσου μετακίνησης περιλαμβάνουν τον χρόνο, το κόστος και την άνεση και δεδομένου ότι ο χρόνος και η άνεση των ΜΜΜ δεν μπορούν να αλλάξουν ριζικά, μια σημαντική αλλαγή στο κόστος μπορεί να προκαλέσει ένα ισχυρό θετικό σοκ.

«Πιο συγκεκριμένα, μια μηνιαία κάρτα ΜΜΜ σε πολύ χαμηλή τιμή, η οποία θα επιδοτεί τις μετακινήσεις σαν το fuel pass, αλλά θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά επιδοτώντας μετακινούμενους των ΜΜΜ, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της χρήσης ΜΜΜ οδηγώντας σε πολλαπλά οφέλη τόσο στους μετακινούμενους όσο και στην κοινωνία, σε επίπεδα οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, κυκλοφοριακού καθώς και περιβαλλοντικού προβλήματος. Η επερχόμενη ενεργειακή κρίση ίσως αποτελέσει μια ευκαιρία εφαρμογής παρεμβάσεων, η οποία δεν πρέπει να χαθεί», σημειώνει ο κ. Παπαντωνίου.

Τα μέσα μικροκινητικότητας, όπως αποκαλούνται τα ποδήλατα, τα πατίνια και οι παρεμφερείς τρόποι μετακίνησης, κερδίζουν έδαφος σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες απέναντι στις συνθήκες της ενεργειακής κρίσης αλλά και απέναντι στην αυξημένη κυκλοφορία. Στην Ελλάδα έχουν κάνει πιο έντονη την παρουσία τους στους δρόμους το τελευταίο διάστημα και η αύξηση της χρήσης τους θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος της λύσης, αλλά αυτό θα πρέπει να γίνει μέσα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας για τους χρήστες και συνδυαστικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς καθώς οι αποστάσεις που μπορούν να καλύψουν δεν είναι πολύ μεγάλες. Άλλωστε, είναι ξεκάθαρο ότι τόσο τα μέσα μικροκινητικότητας όπως τα ηλεκτρικά πατίνια όσο και το ποδήλατο αποτελούν μέσα μετακίνησης τα οποία παρουσιάζουν πολλαπλά οφέλη στην κυκλοφορία, στο περιβάλλον και στους ίδιους τους μετακινούμενους. Επομένως, πρέπει να αποτελούν βασική προτεραιότητα σε κάθε πόλη. Για να ενσωματωθούν ωστόσο, στο συγκοινωνιακό σύστημα μιας πόλης, δεδομένου ότι αποτελούν μέσα που μπορούν να καλύψουν αυτόνομα μικρές σχετικά αποστάσεις, είναι σημαντικό να συνδυαστούν με άλλα μέσα, είτε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είτε Ι.Χ.

Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, είναι ένα συνολικό σχέδιο ενθάρρυνσης που θα δίνει ξεκάθαρα κίνητρα (οικονομικά και άλλα) για τη χρήση τους σε μετακινήσεις για την εργασία, θα δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας στο οδικό δίκτυο με βελτίωση της υποδομής και παρεμβάσεις σε επικίνδυνα σημεία, αστυνόμευση για την ασφαλή κυκλοφορία τους στο οδικό δίκτυο και ανάδειξη της ωφέλειας που προκαλούν μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης. Άλλωστε, ο περιορισμός της χρήσης του αυτοκινήτου για τις μετακινήσεις μπορεί να ωφελήσει το περιβάλλον, το πορτοφόλι αλλά και την υγεία.

Όπως έχει αναφέρει ο γενικός οικογενειακός γιατρός και αναπληρωτής αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Ευάγγελος Φραγκούλης, η μετακίνηση με ποδήλατο σε σύγκριση με την οδήγηση ή τη χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου — ακόμη και πρόωρου θανάτου από όλες τις αιτίες. Συγκεκριμένα, μελέτες δείχνουν πως η ποδηλασία μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία έως και κατά 41%, τον θάνατο από καρδιαγγειακές παθήσεις κατά 52% και τον θάνατο από καρκίνο κατά 40%.

Φραγκούλης: Τελικά, τα οφέλη από την ενεργητική μετακίνηση υπερτερούν των όποιων κινδύνων;

Για το κατά πόσο ο περιορισμός της χρήσης του αυτοκινήτου για τις μετακινήσεις μπορεί να ωφελήσει το περιβάλλον, το πορτοφόλι αλλά και την υγεία μίλησε ο γενικός οικογενειακός γιατρός και αναπληρωτής αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Ευάγγελος Φραγκούλης στο Data Project και το Newsbomb.gr. Τελικά, η εισπνοή των αναθυμιάσεων της κυκλοφορίας μπορεί να ακυρώσει τα οφέλη της άσκησης για την υγεία;

«Οι μειώσεις κινδύνου που σχετίζονται με την ενεργητική μετακίνηση είναι πιθανό να απορρέουν από την αύξηση της καθημερινής φυσικής δραστηριότητας και ενδεχομένως της βελτίωσης της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας, για τις οποίες οι συσχετίσεις με χαμηλότερη θνησιμότητα και επίπτωσης καρδιαγγειακής νόσου και καρκίνου είναι καλά τεκμηριωμένες», ανέφερε ο ίδιος.

Διαβάστε ολόκληρη η συνέντευξη του Ευάγγελου Φραγκούλη στο Data Project, ΕΔΩ

Αναζητώντας τα αίτια, τις ευθύνες, αλλά και τις πιθανές διεξόδους από τον «εφιάλτη» της κίνησης στην Αττική, θα οδηγηθούμε αναπόδραστα στο συμπέρασμα πως πρόκειται για ένα ζήτημα πολύπλευρο. Μόνο έτσι θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους της πόλης, ούτως ώστε να υπάρξει μία σταδιακή και μακροπρόθεσμη λύση. Στο ερώτημα λοιπόν «Ποια είναι τα αίτια και η ερμηνεία, τα οποία αν εξεταστούν και αναλυθούν μπορούν να οδηγήσουν σε πιθανά διέξοδα και λύσεις», η απάντηση θα δοθεί μέσα από τις καθημερινές επιλογές του καθενός μας, οι οποίες θα βρουν αντίκρισμα σε έναν συνολικό σχεδιασμό της πολιτείας, που θα στοχεύει στην αντιμετώπιση του προβλήματος.