Τα Βαλκάνια το 2024: O φόβος ανάφλεξης στο Κόσοβο, η Αλβανία και ο ρόλος της Ελλάδας

Με ενεργά το μέτωπα στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, η διεθνής κοινότητα έχει στραμμένη την προσοχή της και στα Βαλκάνια καθώς το 2004 αναμένεται να είναι έτος σοβαρών εξελίξεων κυρίως στο Κόσοβο που μαίνονται οι εθνοτικές συγκρούσεις με τη Σερβία αλλά και σε διπλωματικό επίπεδο με την Αλβανία, όπου ο Έντι Ράμα είναι απρόβλεπτος.

Στη Σερβία ο Αλεξάντερ Βούτσις εδραίωσε την κυριαρχία του στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, με την αντιπολίτευση να μιλά για νοθεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να προειδοποιεί για καθυστερήσεις στην προενταξιακή διαδικασία. Η Σερβία θα συνεχίσει να δέχεται εξωτερικές πιέσεις για έναρξη της υλοποίησης της Συμφωνίας της Οχρίδας. Ο Σέρβος πρόεδρος θα συνεχίσει να επιδιώκει να υποχωρήσει στα λιγότερα επώδυνα σημεία της συμφωνίας προσπαθώντας παράλληλα να αποκτήσει διπλωματικό πλεονέκτημα.

Στις Βρυξέλλες ανησυχούν ότι ο Βούτσις είναι ενταγμένος στο στρατόπεδο του Βλαντιμίρ Πούτιν και δεν είναι τυχαίο ότι το Κρεμλίνο έσπευσε από την πρώτη στιγμή να τον συγχαρεί για την επιτυχία του κόμματός του. Η μεγαλύτερη όμως πληγή της περιοχής που θα τη βρούμε μπροστά μας και το 2024 είναι το Κοσσυφοπέδιο αφού η αλβανική πλειονότητα στην Πρίστινα δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης.

Το Κόσσοβο, το οποίο θέλει να επεκταθεί de facto και ο πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι να ελέγχει το κατοικούμενο από Σέρβους βόρειο Κόσοβο- εξακολουθεί να βρίσκεται σε ένταση με τη Σερβία. Είναι ακόμη νωπό το βίαιο επεισόδιο στο μοναστήρι Μπάνσκα τον περασμένο Σεπτέμβριο μεταξύ Σέρβων παραστρατιωτικών και αστυνομικών του Κοσόβου που άφησε πίσω του τέσσερις νεκρούς. Το γεγονός αυτό έβγαλε την κυβέρνηση του Κοσόβου από τη δύσκολη διπλωματική θέση και έστρεψε εκ νέου τη διεθνή προσοχή στο Βελιγράδι και τη μυστική δραστηριότητα των σερβικών μυστικών υπηρεσιών ασφαλείας που δραστηριοποιούνται στο βόρειο Κόσοβο. Μέσα στο 2024 ο Κούρτι αναμένεται να συνεχίσει την ίδια στρατηγική ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει να προχωρήσει στη συγκρότηση της Ένωσης Σερβικών Δήμων που είναι μείζον θέμα ενώ δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς σοβαρές παραχωρήσεις από το Βελιγράδι προς την κατεύθυνση της de facto αναγνώρισης του Κοσόβου.

Τα Σκόπια ετοιμάζονται για χρονιά διπλών εκλογών, όπου είναι πιθανό να επανέλθει στην εξουσία το δεξιό VMRO-DPMNE, κόμμα που αντιτίθεται στις συμφωνίες με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Το κεντροαριστερό κόμμα SDSM μπορεί να υποστεί συντριπτική ήττα ενώ το αλβανικό DUI σχεδόν μόνιμος κυβερνητικός εταίρος θα επιχειρήσει να εκλέξει αρκετούς βουλευτές ώστε να διατηρήσει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της κυβέρνησης. Η Αλβανία βρίσκεται μεν στο προθάλαμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις εν όψει του ανοίγματος των πρώτων διαπραγματευτικών κεφαλαίων, όμως το θέμα Μπελέρη εξακολουθεί να είναι «αγκάθι».

Μένει να δούμε αν η Ελλάδα θα επιμείνει και το 2024 στην πολιτική του «βέτο». Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, η διεύρυνση μοιάζει αβέβαιη καθώς υπάρχει ακόμη εσωτερική πολιτική αστάθεια και έλλειψη ασφάλειας ακριβώς στη γειτονιά μας.