Τι σημαίνουν για το παγκόσμιο εμπόριο οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα

Μια σειρά από πυραυλικές επιθέσεις σε πλοία που ταξιδεύουν στην Ερυθρά Θάλασσα έχει διαταράξει έναν από τους πιο πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους στον κόσμο και οδήγησε τις τιμές της ενέργειας σε υψηλότερα επίπαδα.

Οι επιθέσεις πραγματοποιούνται από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης που υποστηρίζονται από το Ιράν, οι οποίοι λένε ότι στοχεύουν οποιοδήποτε σκάφος που συνδέεται με το Ισραήλ για να διαμαρτυρηθούν για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα. Οι δυτικές κυβερνήσεις εμφανίζονται ανήσυχες για την πιθανή οικονομική ζημιά που θα προκληθεί, εάν οι Χούθι καταφέρουν να καταστήσουν απαγορευμένη περιοχή. Το Bloomberg παραθέτει 7 κρίσιμες ερωτο-απαντήσεις για το τι σημαίνουν για το παγκόσμιο εμπόριο οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.

1. Πόσο άσχημη είναι η κατάσταση;
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία που περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα, ποτέ δεν έχουν στοχεύσει δεξαμενόπλοια και φορτηγά πλοία τόσο συχνά. Οι αντάρτες έχουν εκτοξεύσει πυραύλους και προσπάθησαν να επιβιβαστούν και να πάρουν τον έλεγχο ορισμένων από τα πλοία, σε μεγάλο βαθμό χωρίς επιτυχία. Ορισμένες έχουν υποστεί ζημιές, αλλά κανένα δεν έχει βυθιστεί ακόμη και δεν υπάρχουν αναφορές για σοβαρούς τραυματισμούς προς το παρόν. Πολλές από τις επιθέσεις εξαπολύονται κοντά στο στενό Bab al-Mandab από το οποίο περνούν τα πλοία για να εισέλθουν στην Ερυθρά Θάλασσα από τον Ινδικό Ωκεανό. Οι Χούθι κατάφεραν να συλλάβουν έναν ισραηλινό αερομεταφορέα που ονομάζεται Galaxy Leader τον Νοέμβριο και έχει γίνει αξιοθέατο στο λιμάνι της Χοντέιντα της Υεμένης.

2. Γιατί το κάνουν αυτό οι Χούθι;
Οι ηγέτες των Χούθι λένε ότι έχουν οργανώσει τις επιθέσεις για να στηρίξουν τους Παλαιστινίους. Άρχισαν να εκτοξεύουν drones και πυραύλους προς το Ισραήλ αμέσως μετά την έναρξη της σύγκρουσης στη Γάζα στις αρχές Οκτωβρίου και στη συνέχεια προχώρησαν στη στόχευση πλοίων με ισραηλινή ιδιοκτησία ή εκείνων που κατευθύνονται προς τη χώρα. Ωστόσο, ορισμένοι από αυτούς που δέχθηκαν επίθεση τις τελευταίες ημέρες δεν έχουν προφανείς δεσμούς με το Ισραήλ και οι εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων και δεξαμενόπλοιων ανησυχούν ότι όλα τα πλοία είναι πλέον ευάλωτα. Οι Χούθι έχουν πει ότι δεν θα υποχωρήσουν έως ότου το Ισραήλ τερματίσει τη στρατιωτική του επίθεση.

3. Ποιος είναι ο άμεσος αντίκτυπος;
Εταιρείες συμπεριλαμβανομένου του γίγαντα ναυτιλίας εμπορευματοκιβωτίων A.P. Moller-Maersk A/S σταμάτησαν να χρησιμοποιούν το δρομολόγιο της Ερυθράς Θάλασσας και έστειλαν τα πλοία τους σε επίπονες παρακάμψεις γύρω από τις ακτές της Αφρικής, προσθέτοντας εβδομάδες στους χρόνους ταξιδιού. Όταν η μεγάλη εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου BP Plc ανακοίνωσε την προσωρινή διακοπή της διέλευσης από την Ερυθρά Θάλασσα στις 18 Δεκεμβρίου, η ονομαστική τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκε έως και 13%, πριν υποχωρήσει την επόμενη μέρα. Η άνοδος ξύπνησε φόβους ότι οι ροές ενέργειας θα μπορούσαν να διαταραχθούν, σε μια εποχή που η Ευρώπη εξαρτάται όλο και περισσότερο από το αέριο που μεταφέρεται από δεξαμενόπλοια για να αντικαταστήσει το άλλοτε κρίσιμο αέριο του ρωσικού αγωγού. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα έξοδα αποστολής και το κόστος ασφάλισης είναι επίσης σε άνοδο.

4. Ποια είναι η επίδραση στις τιμές του πετρελαίου;
Το κέρδος του πετρελαίου ήταν λιγότερο έντονο σε σχέση με το φυσικό αέριο. Οι δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία έχουν μετατρέψει την Ερυθρά Θάλασσα σε μέρος μιας ζωτικής σημασίας εμπορικής αρτηρίας για τις συναλλαγές αργού και καυσίμων, καθώς η Μόσχα πουλά τώρα τη μερίδα του λέοντος του πετρελαίου της στην Ασία. Οι αποστολές πετρελαίου που διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα έχουν υπερδιπλασιαστεί από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.

5. Γιατί η Ερυθρά Θάλασσα είναι τόσο σημαντική για το εμπόριο;
Είναι η μόνη διαδρομή προς τη Διώρυγα του Σουέζ, που συνδέει μερικούς από τους μεγαλύτερους καταναλωτές εμπορεύσιμων αγαθών στον κόσμο στην Ευρώπη με μεγάλους προμηθευτές στην Ασία. Περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από το συγκεκριμένο κανάλι, αντιπροσωπεύοντας το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων και αγαθών αξίας άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Περίπου 80 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών διέρχονται από το κανάλι κάθε χρόνο, με περισσότερο από το ένα τρίτο αυτών να προορίζονται για την Κίνα, σύμφωνα με τον αναλυτή της Kpler, Ishan Bhanu. Περίπου 7 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα διέρχονται από το Bab al-Mandab, σύμφωνα με την Goldman Sachs.

6. Ποιος διασφαλίζει την ασφάλεια για τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα και με ποιο τρόπο;
Μερικά πλοία έχουν τους δικούς τους ένοπλους φρουρούς ασφαλείας, οι οποίοι μπορούν να πυροβολούν εναντίον πλοίων που πλησιάζουν εάν φαίνονται εχθρικά. Υπάρχει επίσης ένας συνασπισμός για την προστασία της θάλασσας για την περιοχή. Ονομάζεται Combined Maritime Forces, περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σαουδική Αραβία. Οι ΗΠΑ, που διατηρούν τον Πέμπτο Στόλο τους έξω από το Μπαχρέιν, ανακοίνωσαν μια νέα δύναμη στις 18 Δεκεμβρίου που θα υπαγόταν στο CMF, αλλά ελάχιστες λεπτομέρειες έχουν γίνει γνωστές. Αμερικανικά και άλλα δυτικά πολεμικά πλοία ανταποκρίθηκαν σε πολλαπλές κλήσεις κινδύνου από εμπορικά πλοία μέσα ή κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα, βοηθώντας τα να αποκρούσουν τις επιθέσεις των Χούθι. Αυτές οι χώρες και οι Σαουδάραβες έχουν επίσης καταρρίψει μερικούς πυραύλους Χούθι. Ωστόσο, υπάρχουν διχασμοί σχετικά με το αν πρέπει να αναληφθεί στρατιωτική δράση κατά των Χούθι ή να χρησιμοποιηθούν διπλωματικά μέσα για να προσπαθήσουν να τους πείσουν να σταματήσουν.

7. Θα μπορούσε αυτό να προκαλέσει κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα;
Ενώ υπάρχει κάποια χαλάρωση στις παγκόσμιες γραμμές ανεφοδιασμού για την εξομάλυνση των επιπτώσεων της διακοπής της κυκλοφορία στην Ερυθρά Θάλασσα, η πανδημία Covid-19 έδειξε πόσο εύθραυστα είναι τα δίκτυα όταν οι σημαντικοί σύνδεσμοι διασπώνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όταν το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Ever Given κόλλησε στη Διώρυγα του Σουέζ το 2021, διέκοψε την κυκλοφορία για λιγότερο από μια εβδομάδα, αλλά χρειάστηκαν αρκετοί μήνες για να λειτουργήσουν ξανά ομαλά οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού. Και δεν υπάρχει άμεση προοπτική τερματισμού των επιθέσεων των Χούτι.