Να επαναπροσδιορίσουμε την εικόνα της νέας, δημιουργικής Ελλάδας

Ως φανατικός φιλότεχνος δεν είναι λίγες οι φορές που βρέθηκα σε συζητήσεις τους για το πού πάει ο πολιτισμός και η σύγχρονη ελληνική τέχνη. Από όποια σκοπιά και αν μιλούσε ο καθένας τους, όλοι συνέκλιναν στο συμπέρασμα ότι ο ελληνικός πολιτισμός εξακολουθεί να στρέφει εμμονικά το βλέμμα του στο παρελθόν.

Με μια νοσταλγική λατρεία είτε προς την αρχαία κληρονομιά μας, είτε προς τις νεότερες μεγάλες δόξες του θεάτρου, της μουσικής, του σινεμά ή της ζωγραφικής, πέφτουμε άθελά μας στην παγίδα να υποτιμούμε το παρόν και το μέλλον μας.

Συχνά ακούμε ότι «δε θα ξαναϋπάρξει άλλος Μόραλης, μια Κοτοπούλη, μία Κάλλας, ένας Λογοθετίδης ή μια άλλη Μπέλλου». Έτσι είναι. Όμως θα υπάρξουν νέες γενιές εξίσου άξιων καλλιτεχνών. Και η πίστη μας σ’αυτές θα τις κάνει να ανθίσουν.

Είναι γεγονός πως η τέχνη είναι όσμωση του παρελθόντος με το παρόν. Είναι μια σκυταλοδρομία με συνέχεια στον χρόνο. Οι προηγούμενοι παραδίδουν το πολύτιμο φορτίο τής προσφοράς τους στους νεότερους για να πορευτούν μπροστά.

Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, τη στιγμή αυτή γίνονται μικρά θαύματα. Στο θέατρο, τη μουσική, τα εικαστικά, τον χορό, το σινεμά και το βιβλίο. Αν επιμείνουμε να κοιτάμε μόνο πίσω, θα χάσουμε αυτό που συμβαίνει τώρα.

Είναι αλήθεια πως τις τελευταίες δεκαετίες ζήσαμε αρκετές αλλαγές και δυσκολίες ως κοινωνία. Η κρίση, οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, τα ακατάσχετα μεταναστευτικά κύματα και η συνακόλουθη κοινωνική απορρύθμιση έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην πολιτιστική μας ταυτότητα.

Σήμερα, με την εμπειρία του παρελθόντος και με την ανάσα που καταφέραμε να πάρουμε τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να βάλουμε πάλι μπρος.

Πιστεύω πως η δράση και η συνεργασία των Υπουργείων Πολιτισμού και Παιδείας θα πρέπει να ενταθεί. Για το μεν πρώτο, χρειάζεται σαφές σχέδιο και πρόγραμμα, αλλά πάνω απ’όλα όραμα. Ο Πολιτισμός δεν μπορεί να στηρίζεται σε ευκαιριακές τακτικές ή λύσεις, αλλά να έχει μια ενιαία χάρτα πάνω στην οποία θα βασίζει τη δράση της η εκάστοτε ηγεσία. Το Υπουργείο οφείλει να περιφρουρήσει τον ανεξάρτητο και οικουμενικό χαρακτήρα της τέχνης, με έντιμες και αντικειμενικές επιλογές.

Από την άλλη πλευρά, το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να στηρίξει έμπρακτα ένα τέτοιο σχέδιο. Ο ελληνικός πολιτισμός δεν μπορεί να έχει μέλλον εάν δεν στηριχτεί η εκπαίδευση και οι γενιές που πλάθονται μέσα σε αυτήν. Η αγάπη για τη ζωγραφική, το θέατρο, τον κινηματογράφο ή τη μουσική πρέπει να καλλιεργείται μέσα από διαρκείς εμπειρίες τέχνης και όχι από ευκαιριακά ερεθίσματα. Παράλληλα με το σχολείο, καθοριστικό ρόλο θα έχει και η ίδρυση της ανώτατης Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών, που έχει δρομολογηθεί να ανοίξει τις πόρτες της το 2025.

Στην Ελλάδα του 2023 ο πολιτισμός αναβλύζει από μια αστείρευτη πηγή δημιουργικότητας. Κι αυτό γιατί έχουμε το κατάλληλο ανθρώπινο κεφάλαιο που παράγει πολιτιστικό απόθεμα. Με σεβασμό στο παρελθόν και λαχτάρα για το μέλλον, μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την εικόνα της νέας, δημιουργικής Ελλάδας. Αυτήν έχουμε ανάγκη.

Γιατί, όπως έχει γράψει ο Μαλρώ, «το ζήτημα δεν είναι να βρούμε καταφύγιο στο παρελθόν μας, αλλά να εφεύρουμε το μέλλον που το παρελθόν απαιτεί από εμάς».