Νέα πρόκληση από την Τουρκία: Σχεδιάζει να χαρτογραφήσει τα δικά της θαλάσσια πάρκα
Αφού η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει δύο θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο πέλαγος, η Τουρκία ξεκίνησε τη δική της πρωτοβουλία για τη χαρτογράφηση παρόμοιων πάρκων σε μία κίνηση «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Σύμφωνα με Τούρκο αξιωματούχο, ο οποίος διατήρησε την ανωνυμία του, το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών της Τουρκίας θα σχεδιάσει να χαρτογραφήσει τα δικά του θαλάσσια πάρκα στην περιοχή.
Η Ελλάδα θα δημιουργήσει τα πάρκα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, δήλωσε τον Απρίλιο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας της χώρας. Αυτή η ανακοίνωση επικρίθηκε σκληρά από τη γειτονική Τουρκία, η οποία κατηγόρησε την Αθήνα ότι εκμεταλλεύεται περιβαλλοντικά ζητήματα για να προωθήσει μια γεωπολιτική ατζέντα.
Το πάρκο στο Αιγαίο θα έχει στον κέντρο του μια σειρά από βραχονησίδες, που θα καλύπτουν περισσότερα από 8.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (3.088 τετραγωνικά μίλια) ή λίγο περισσότερο από το 6,6% των χωρικών υδάτων της Ελλάδας. Το δεύτερο πάρκο στο Ιόνιο πέλαγος στη δυτική Ελλάδα θα εκτείνεται σε πάνω από 14.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (πάνω από 5.400 τετραγωνικά μίλια) από τα βόρεια του νησιού της Κεφαλονιάς έως τα Αντικύθηρα στα νότια, καλύπτοντας το 11% των ελληνικών χωρικών υδάτων. Τα πάρκα θα παρακολουθούνται με χρήση drones, δορυφόρων και τεχνητής νοημοσύνης μετά το 2026. Η περιοχή επίσης θα προορίζεται για επιστημονική έρευνα.
Το τελευταίο περιστατικό διαμάχης με φόντο τα θαλάσσια πάρκα δείχνει ένα άλλο παράδειγμα αδυναμίας ή απροθυμίας των δύο χωρών να συνεργαστούν σε κρίσιμα ζητήματα και απειλεί να διαταράξει την τρέχουσα θετική ατμόσφαιρα στις διμερείς σχέσεις, αναφέρει η τουρκική Σαμπάχ. Προσθέτει πως η Τουρκία και η Ελλάδα αντιμετωπίζουν ήδη διαφωνίες δεκαετιών για νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στο Αιγαίο Πέλαγος, συμπεριλαμβανομένων διαφωνιών για τα χωρικά ύδατα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου καθώς και αντικρουόμενων αξιώσεων για μικρές βραχονησίδες. Η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε μια τέτοια αμφισβητούμενη περιοχή θα επιδεινώσει τα πράγματα εάν δεν βρεθεί μια φόρμουλα συνεργασίας.
Η μονομερής κίνηση της Ελλάδας χωρίς διαβούλευση με την Τουρκία μεταφράζεται σε εδαφικοποίηση μέσω οριοθέτησης και ρύθμισης της χρήσης των πόρων εντός αυτής της γεωγραφικά καθορισμένης περιοχής.
Τα θαλάσσια πάρκα που παραμερίζουν μια συγκεκριμένη περιοχή για την επίτευξη οικολογικής βιωσιμότητας και τη δυνατότητα θαλάσσιων ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων, μπορούν να αποτελέσουν χώρο συνεργασίας ή αμφισβήτησης, ακόμη και περιφερειακών συγκρούσεων. Το θέμα είναι ευαίσθητο καθώς το διεθνές δίκαιο δεν παρέχει σαφείς οδηγίες για τη διασυνοριακή θαλάσσια διατήρηση.
Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες τα κράτη έχουν χρησιμοποιήσει θαλάσσια πάρκα για να αποκτήσουν δικαιώματα επί των αμφισβητούμενων θαλάσσιων πόρων, να περιορίσουν την ελευθερία των άλλων και να θεσπίσουν κυριαρχία στον θαλάσσιο χώρο. Ωστόσο, πετυχημένα παραδείγματα υπάρχουν και σε επίπεδο συνεργασίας. Ένα παράδειγμα είναι η συνεργασία μεταξύ της Μαλαισίας και των Φιλιππίνων το 1996 για την πρώτη θαλάσσια διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή στην Ασία. Στο πλαίσιο αυτό, έγινε μνημόνιο συμφωνιών μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), περίπου το ένα τρίτο όλων των χερσαίων τοποθεσιών υψηλής βιοποικιλότητας διασχίζουν τα εθνικά χερσαία σύνορα.
Επομένως, η συνεργασία είναι αναπόφευκτη. Μια φόρμουλα κοινής διακυβέρνησης για τις προστατευόμενες περιοχές μπορεί να επιτευχθεί έπειτα από μια διαδικασία διαβούλευσης και ανταλλαγής πληροφοριών, μετά την οποία μπορούν να δημιουργηθούν κοινές επιτροπές διαχείρισης και παρακολούθησης. Νομικά μέσα, όπως η σύνταξη διμερών συνθηκών ή μνημονίων συνεννόησης, μπορούν να ενισχύσουν τη διαδικασία.
Όταν η Τουρκία χαρακτήρισε την κίνηση ως «τετελεσμένο γεγονός», η Ελλάδα απάντησε ότι η Άγκυρα «πολιτικοποιεί ένα ξεκάθαρα περιβαλλοντικό ζήτημα», αν και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε ότι «η Τουρκία είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο Πέλαγος». Το τουρκικό μέσο αναφέρει πως αντί για αμοιβαίες κατηγορίες, οι δύο χώρες πρέπει να βρουν μια λύση για να ξεπεράσουν αυτήν την τελευταία πρόκληση που τίθεται από τις μονομερείς δηλώσεις θαλάσσιων πάρκων. Η Αθήνα πρέπει να αναγνωρίσει την προσφορά συνεργασίας της Άγκυρας και να σταματήσει τη δημιουργία των πάρκων μέχρι να επιτευχθεί συντονισμός σε επίσημο επίπεδο μεταξύ των αρμόδιων θεσμών. Τα θαλάσσια πάρκα και οι διασυνοριακές προσπάθειες διατήρησης, γενικά, είναι ένας ιδανικός τρόπος για τη διατήρηση της φύσης, ενώ παράλληλα τροφοδοτούν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών και των λαών τους. Για άλλη μια φορά, ο διάλογος είναι απαραίτητος.
*Με πληροφορίες από dailysabah
.jpg)
