Πίνοντας έναν espresso στη Ρώμη με τον Θεόδωρο Ανδρεάδη Συγγελάκη
Πώς ο δημοσιογράφος ενώνει δύο λαούς από τη δημοσιογραφική του πορεία και εκπέμποντας Πολιτισμό - Τι λέει για την χαρακτηριστική αποφώνησή του - Οι βάσεις από την οικογένεια του αποτέλεσαν την πυξίδα στην καριέρα του
Εδώ και 30 χρόνια η φωνή του είναι μέρος της καθημερινότητας όλων μας και την έχουμε ταυτίσει με το τι συμβαίνει στην Ιταλία.
Ο Θεόδωρος Ανδρεάδης Συγγελάκης δεν είναι ένας απλός ρεπόρτερ αλλά με τη δουλειά που φέρει πρόσημο θετικό προς την Ελλάδα είναι ένα ζωντανό κύτταρο του ελληνικού πολιτισμού στην γείτονα χώρα. Μια γέφυρα ανάμεσα σε δύο λαούς που με τα ρεπορτάζ του, τους έχει φέρει κοντά. Γεγονός αναμφισβήτητο καθώς οι Έλληνες «ταξιδεύουμε» μέσω της φωνής του δίπλα ενώ αντίστοιχα οι Ιταλοί μαθαίνουν για τη χώρα μας με αντικειμενικότητα και έχουν σχηματίσει πολύ θετική άποψη.
Βρεθήκαμε στη Ρώμη και του τηλεφωνήσαμε για να βρεθούμε για μια συνέντευξη. Δεν ήταν κανονισμένο, ήταν έμπνευση της στιγμής. Δέχθηκε αμέσως και το ραντεβού κλείστηκε την επόμενη ημέρα στη Via Giuseppe Ferrari.
Συνεπής στο ραντεβού του. Με λόγο βαθιά πολιτισμικό αντιλαμβάνεται κανείς πως αυτός ο άνθρωπος υπηρετεί ταυτόχρονα την δημοσιογραφία που αγαπά αλλά και τον πολιτισμό της Ελλάδας.
Μιλήσαμε, πίνοντας έναν espresso, για την 30χρονη πορεία του, για τους σταθμούς του, για τις στιγμές που έμειναν ανεξίτηλες στην μνήμη του, για το διεθνές βραβείο δημοσιογραφίας που του απονεμήθηκε το Μaria Grazia Cutuli το 2017.
Μας είπε και για μια αξιέπαινη προσπάθεια του με την σύνταξη του περιοδικού Foroellenico το οποίο παρουσίαζε την ελληνική πολιτιστική και κοινωνική πραγματικότητα στο ιταλικό αναγνωστικό κοινό. Βέβαια αναφερθήκαμε και στην κοινή πολιτική γραμμή, στα δημοσιονομικά μέτρα. Ο ίδιος δηλώνει ευγνώμων στον Alpha που του έδωσε το πεδίο δράσης να κάνει αυτό που αγαπά.
Ένας άνθρωπος έντονος μα και ταυτόχρονα ήρεμος, βαθιά γνώστης της ιστορίας και της γλώσσας της Ελλάδας και ταυτόχρονα ευγενής και χαμηλών τόνων.
Και όλα ξεκινούν από την ανατροφή που παίρνει κανείς από το σπίτι του. Ο Θεόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης παρά την μακρόχρονη και γεμάτη επιτυχίες πορεία του, μιλάει με πολύ αγάπη για τους γονείς του που του έδωσαν πνευματικά και ηθικά εφόδια.
Μητέρα του είναι η Αθανασία Συγγελάκη, επίσης δημοσιογράφος (ανταποκρίτρια της ΕΡΤ) και ηθοποιός του Θεάτρου Τεχνης και πατέρας του ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας Γιάγκος Ανδρεάδης. Μάλιστα στην συνέντευξη που μας παραχώρησε αναφέρεται στο γεγονός ότι η μητέρα του τον έπαιρνε μαζί του σε ρεπορτάζ όταν εκείνος ήταν ακόμη παιδί. Από την άλλη ο πατέρας του δίδαξε και συνεχίζει να διδάσκει δημοσιογραφία και πολιτισμό στο Πάντειο. Μια οικογένεια που εξέπεμπε φως και Πολιτισμό και ο Θεόδωρος είναι ο «κληρονόμος» αυτής της οικογενειακής παράδοσης.
30 χρόνια ανταποκριτής από τη Ρώμη,μιλάμε για μια ζωή. Θυμάσαι την πρώτη σου ανταπόκριση; Ποιες σου έχουν μείνει στο μυαλό;
«Ξεκίνησα 19 ετών, μόλις τελείωσα το Λύκειο. Και η μητέρα μου έκανε αυτή τη δουλειά για την ΕΡΤ από την Ρώμη. Σε ιταλικό σχολείο πήγα αλλά σε εκείνη οφείλω τα ελληνικά μου, μετά σπούδασα ελληνική φιλολογία εδώ στο Πανεπιστήμιο. Κάποιες φορές δεν πήγαινα στο σχολείο για να πηγαίνω με την μητέρα μου σε ρεπορτάζ και να παρακολουθώ».
Σου είχε μπει για τα καλά το μικρόβιο της δημοσιογραφίας
«Ναι, σε ένα βαθμό. Με αγάπη για την ελληνική γλώσσα, με αγάπη για τον πολιτισμό. Σπούδασα φιλολογία στη Ρώμη. Με τον πατέρα μου καθηγητή δημιουργικής γραφής και μέσων μαζικής ενημέρωσης στο Πάντειο, έχουμε μια κοινή προσέγγιση και “φιλοσοφία” σε πάρα πολλά θεματα. Η αδελφή μου, επίσης, Ιόλη Ανδρεάδη, είναι ταλαντούχα σκηνοθέτης και λατρεύει την δουλειά της. Οικογενειακή προσήλωση στην ενημέρωση και στον Πολιτισμό.
Θεωρώ πως έχω μια πιο σφαιρική προσέγγιση.
Τώρα ποια είναι τα θέματα που μου έχουν μείνει… Εγώ ξεκίνησα να συνεργάζομαι το Σεπτέμβριο του 1992 σε ένα ραδιόφωνο που είχε φτιάξει ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος και λεγότανε Ωχ Fm. Ήταν η Μένια Παπαδοπούλου στην αρχή, ήταν ο Δημήτρης Κωνσταντάρας. Οπότε ήταν μια όμορφη αρχή, ζεστή αρχή με το ραδιόφωνο που αγαπώ πολύ.
Έχω ξεχωρίσει αρκετά θέματα αυτά τα χρόνια. Μπορώ να σου αναφέρω 4-5 ενδεικτικά. Πολύ έντονα θυμάμαι την Γένοβα το 2001, έντονα το 2004 τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ισπανία όταν εξελέγη ο Θαπατέρο που με είχε στείλει αποστολή ο Alpha.
Την επίσκεψη το 2001 του Πάπα του Ιωάννη Παύλου του Β΄ στην Ελλάδα που ήταν η πρώτη επίσκεψη και είχε δημιουργήσει αντιδράσεις αλλά τελικά είχε θετική έκβαση. Αρκετές αποστολές στη Γαλλία με τις Μπανλιέ και με τις διεκδικήσεις των φοιτητών. Γενικότερα για την Ιταλία αυτό που μου άρεσε και που μου αρέσει είναι να δίνεις μια πιο σφαιρική εικόνα, μια εικόνα που άπτεται και της καθημερινότητας και κάποια στοιχεία που ενδεχομένως να μη τα γνωρίζουν οι άνθρωποι από ανταποκρίσεις μεγάλων πρακτορείων, από μία γρήγορη είδηση ή από αυτή τη ροή που υπάρχει που ορισμένες φορές δεν στέκεται στην λεπτομέρεια».
Έχεις κάνει μέσα από την δική σου την δουλειά, τον Έλληνα τηλεθεατή ή ακροατή να θέλει να μαθαίνει τι συμβαίνει στην γείτονα χώρα και ποια είναι η άποψη του Ιταλού για τον Έλληνα, είναι κάτι το οποίο το έχεις κατορθώσει με μια δουλειά 30 ετών… Είναι ένα επίτευγμα αυτό;
«Εμείς έχουμε ως λαός μεγάλη συμπάθεια στους Ιταλούς, υπάρχουν πάρα πολλές ομοιότητες και εκείνοι μας δείχνουν. Εμείς γνωρίζουμε περισσότερα για τους Ιταλούς από ότι οι Ιταλοί για εμάς. Μπόρεσα να λειτουργήσω με κάποιο τρόπο ως γέφυρα. Επί 10 χρόνια εργαζόμουν σε ένα πολιτιστικό περιοδικό που έβγαζε η πρεσβεία μας εδώ και λεγόταν Foroellenico που ήταν το μοναδικό του είδους του. Μάλιστα είχε τρομερή απήχηση σε δημοσιογραφικούς κύκλους πολιτισμού εδώ στην Ιταλία. Ήταν πετυχημένο πείραμα, δεν το ξεκίνησα εγώ άρα μπορώ να το πω, το είχε ξεκινήσει ο Βασίλης Παπαδημητρίου ο Διευθυντής εδώ του Γραφείου Τύπου και μου έδωσε μια άλλη διάσταση μεγαλύτερης εμβάθυνσης με πολλές συνεντεύξεις από αρχαιολόγους μέχρι ηθοποιούς, με λογοτέχνες που έγραφαν κομμάτια για μάς και λειτούργησε ως γέφυρα της Ελλάδας προς την Ιταλία. Εκεί διαπίστωσα πως υπάρχει ενδιαφέρον των Ιταλών για την σύγχρονη Ελλάδα. Οπότε σε αυτό βασίστηκα. Είμαι πολύ ευχαριστημένος γιατί έχω εισπράξει συμπάθεια, αγάπη, εκτίμηση ίσως και πέρα από τις προσδοκίες που θα μπορούσε να είχε κανείς».
Έχει πολλά κοινά σημεία ο ελληνικός Πολιτισμός με τον ιταλικό;
«Έχουμε σίγουρα πολλά κοινά σημεία, εκείνοι στέκονται στο ότι εμείς αποτελούμε μαζί με τον ρωμαϊκό Πολιτισμό μια από τις πιο ουσιαστικές βάσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Θα ήθελαν να γνωρίζουν περισσότερα από την τουριστική εικόνα που έχουν αλλά αυτό σε ένα βαθμό δυσκολεύεται ότι εμείς φέρουμε μια πολύ σημαντική και “βαριά” πολιτιστική κληρονομιά. Οπότε δεν είναι πάντα εύκολο να προβάλουμε την σύγχρονη Ελλάδα όπως θα έπρεπε. Ελπίζω βγαίνοντας από μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ζήσαμε επί δέκα χρόνια, κάποια ιδρύματα ελληνικού πολιτισμού να μπορέσουν να πολλαπλασιαστούν και να λειτουργήσουν σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς. Δεν έχει σημασία να γίνονται εκδηλώσεις στο εξωτερικό για Έλληνες, έχει σημασία να γίνονται εκδηλώσεις στο εξωτερικό για να προβάλλεται η Ελλάδα στην κάθε χώρα».
Ποια είναι η γνώμη που έχουν τελικά οι Ιταλοί για τους Έλληνες και για την Ελλάδα του σήμερα;
«Στην κρίση οι Ιταλοί μας στήριξαν. Ο Ματέο Ρέντσι θα μπορούσε να μας έχει στηρίξει περισσότερο αλλά ως λαός μας στήριξαν. Είχα πάει και εγώ σε πολλές εκπομπές όπου «συναντούσα» μια θετική προσέγγιση ακόμη και όταν κάποιοι Γερμανοί συνάδελφοι τους έλεγαν ότι «τα λεφτά που δίνετε θα τα χάσετε στην Ελλάδα δεν πρόκειται να τα ξαναπάρετε πίσω ποτέ». Από τους Ιταλούς όμως υπήρξε μια στάση αλληλεγγύης. Υπάρχει ένας θαυμασμός για το πώς μπόρεσε η Ελλάδα να ξεπεράσει αυτή την κρίση και αυτό στο λέω και εγώ ζώντας εδώ, δεν ξέρω αν οι Ιταλοί με όλη την αγάπη θα είχαν την ίδια αντοχή ψυχής να ξεπεράσουν με αυτόν τον τρόπο αυτή την κρίση ή να βγουν τις πιο δύσκολες στιγμές με αυτόν τον τρόπο. Από εκεί και πέρα πολλοί διερωτώνται επειδή είχαμε τα δύο χρόνια κορονοϊού και τώρα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του πολέμου, «τι γίνεται στην Ελλάδα», υπάρχει μια γενικότερη εικόνα ότι η Ελλάδα, μετά από μια δεκαετία πολύ δύσκολων στιγμών, πηγαίνει καλύτερα προσπαθώντας να βρει τον βηματισμό της σε μια Ευρώπη που έχει τόσες δυσκολίες. Άλλωστε ο κορωνοϊός πρώτα και ο πόλεμος τώρα δείχνουν ότι η δημοσιονομική πειθαρχία που είχε εφαρμοστεί στην Ευρώπη τόσο σκληρά δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οπότε σε έναν βαθμό αυτό διευκολύνει και την πορεία μας σε μία καθημερινότητα χωρίς αυτό το τεράστιο άγχος των δημοσιονομικών μέτρων».
Ο Μάριο Ντράγκι είναι ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, πριν είχε τα κλειδιά της ΕΚΤ. Είναι από τους λίγους ανθρώπους στην Ευρώπη που γνωρίζουν την δημοσιονομική εικόνα της Ελλάδας. Εκτιμάς ότι βοήθησε, στήριξε τη χώρα μας σε μια δύσκολη στιγμή;
«Ξέρω ότι στήριξε ο Μάριο Ντράγκι ως ένα βαθμό. Ξέρω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν διιστάμενες απόψεις ως προς το πρόσωπο του Ντράγκι. Για να στηρίξει περισσότερο θα χρειαζόταν μια μεγάλη υπέρβαση. Δηλαδή να πει ο αρμόδιος για την τήρηση των κανόνων, ότι οι κανόνες αυτοί είναι αναποτελεσματικοί ή έστω βρισκόμαστε σε μια περίοδο έκτακτης ανάγκης δεν τους εφαρμόζουμε. Δεν το έκανε αυτό, δεν ήταν εύκολο. Δεν ήταν κατά της Ελλάδας όμως, λόγω προκατάληψης . Από την άλλη εμείς εκείνη την στιγμή βρεθήκαμε σε δύσκολη θέση. Αυτό είναι σαφές. Αυτή την στιγμή η σχέση με την Ελλάδα είναι καλή και με τις προηγούμενες ιταλικές κυβερνήσεις ήταν καλή και όλοι αναγνωρίζουν ότι έπρεπε να εφαρμοστούν με διαφορετικό τρόπο τα δημοσιονομικά για την Ελλάδα».
Έχεις αποσπάσει ένα διεθνές βραβείο, το Μaria Grazia Cutuli. Ήταν μια αναγνώριση των προσπαθειών σου και των κόπων σου όλα αυτά τα χρόνια;
«Χάρηκα πάρα πολύ, ή Μαρία Γκράτσια Κοτούλη ήταν συνάδελφος της Corriere della Sera, η οποία έχασε την ζωή της στο Αφγανιστάν. Είναι ένα σημαντικό βραβείο. Πιστεύω ότι η δημοσιογραφία είναι κάτι το ιδιαίτερο γιατί είναι πολύ εφήμερο και δεν ξέρεις ποτέ αν έχουν αναγνωριστεί οι προσπάθειες σου και πόσο αξίζουν οι προσπάθειες αυτές. Με την πάροδο των ετών η τέχνη πχ σε πάει σε πιο βαθιά μονοπάτια και υψηλά επίπεδα συγχρόνως και μπορείς να αγγίξεις πιο εύκολα τους ανθρώπους. Με αυτή τη δουλειά που έκανα και κάνω αγαπώ το ραδιόφωνο, την τηλεόραση –είμαι ευγνώμων στον Alpha διότι μου έδωσε μια τεράστια αναγνωρισιμότητα και την δυνατότητα να δουλέψω χωρίς περιορισμούς - νομίζω ότι κατάφερα να επικοινωνήσω, έστω και εξ αποστάσεως, με τους ανθρώπους και σ’ αυτό οφείλεται αυτή η αγάπη, η ζεστασιά και αυτή η εκτίμηση που νομίζω ότι υπάρχει στην Ελλάδα. Είμαι ευχαριστημένος».
Έχεις αφήσει το αποτύπωμα σου, ο επίλογος σου που είναι η υπογραφή σου…
«Μου έλεγαν πριν λίγο καιρό και στο control του Alpha όταν υπάρχει ανταπόκριση και έχει αποφώνηση μετά το λένε όλοι μαζί οι συνάδελφοι. Τώρα που η ενημέρωση είναι πιο γρήγορη και κάνουμε ζωντανές συνδέσεις πολλές φορές δεν έχουμε αποφώνηση. Αλλά βλέπω πως αυτή η ζεστή επαφή έχει παραμείνει και σίγουρα με ευχαριστεί. Δεν σου κρύβω ότι θα ήθελα να κάνω και κάτι άλλο στην ενημέρωση, στην δημοσιογραφία. Παραμένω στον Alpha και δεν αποκλείεται, στο μέλλον, να διευρύνουμε το πεδίο της συνεργασίας μας».
