Iταλία: Τι κρύβει η «ενέδρα» των 5 Αστέρων στον Ντράγκι - Αβεβαιότητα σε Ρώμη και Βρυξέλλες

To χάος αντικατέστησε τη «χρυσή περίοδο» πολιτικής σταθερότητας στην Ιταλία, καθώς ο Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι υπέβαλε την παραίτησή του, απαντώντας στην εξέγερση των λαϊκιστών εντός της κυβέρνησής του ευρείας εθνικής ενότητας. Ο πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα, «δεν αποδέχθηκε την παραίτηση» και αντ' αυτού κάλεσε τον Ντράγκι να μιλήσει στο Κοινοβούλιο τις επόμενες ημέρες για να αντιμετωπίσει «την κατάσταση που έχει προκύψει».

Οι επόμενες πέντε ημέρες μέχρι την ομιλία του στο Κοινοβούλιο θα είναι κρίσιμες. Η κυβερνητική κρίση και οι θεατρικές και παρασκηνιακές μηχανορραφίες κλυδωνίζουν όχι μόνο την Ιταλία αλλά και την Ευρώπη καθώς αναζητά ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στην επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία, αντιμετωπίζει ένα νέο κύμα λοιμώξεων κορονοϊού και μία πρωτοφανή ενεργειακή κρίση.

Η κυβέρνηση της γείτονος κρέμεται από μία κλωστή. Και γι'αυτό δεν ευθύνεται ο πόλεμος και η οικονομική αναταραχή που αποσταθεροποιεί τον πλανήτη, αλλά ο συνήθης ύποπτος στη χώρα, ένα πολιτικό κόμμα που αγωνίζεται για την επιβίωσή του.

Από τότε που κέρδισε το 33% των ψήφων στις τελευταίες εθνικές εκλογές το 2018, το Κίνημα των 5 Αστέρων συμμετείχε σε τρεις κυβερνήσεις, αλλά έχασεε τους μισούς βουλευτές του από αντίπαλα κόμματα και είδε τη λαϊκή υποστήριξή του να μειώνεται κατά περίπου τα δύο τρίτα.

Αργά την Τετάρτη (14/7) ο ηγέτης του Τζουζέπε Κόντε ανακοίνωσε ότι το κόμμα δεν θα συμμετάσχει στην ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία για την κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι, καταστρέφοντας την εύθραυστη ενότητα του ευρύτερου συνασπισμού και θέτοντας σε αμφιβολία το μέλλον της κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι κέρδισε εύκολα την ψήφο εμπιστοσύνης ακόμη και χωρίς τα «5 Αστέρια», αλλά αύξησε το διακύβευμα λέγοντας ότι δεν πρόκειται να κυβερνήσει χωρίς την υποστήριξή των «Πεντάστερων» και ξεκίνησε διαβούλευση με τον αρχηγό του κράτους για το αν θα παραμείνει στην εξουσία.

Οι σχέσεις μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού Κόντε και του διαδόχου του έχουν επιδεινωθεί εδώ και μήνες, αλλά πίσω από την κίνηση κρύβεται ένα μείγμα πολιτικών παραπόνων, πολιτικών υπολογισμών και πιθανώς μια ένδειξη απόγνωσης, λένε πολιτικοί και αναλυτές.

«Θα πρέπει να εξετάσουμε τα κίνητρα του Κόντε από δύο οπτικές γωνίες: την πολιτική και τη στρατηγική», εξηγεί ο Eugenio Pizzimenti, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Πίζας. Σε επίπεδο πολιτικής, ο Κόντε είχε αποφασίσει ότι χρειαζόταν μια «ρήξη» προκειμένου τα «Πέντε Αστέρια» να χαράξουν μια ξεκάθαρη αριστερή ταυτότητα, εγκαταλείποντας την προέλευσή του ως μετα-ιδεολογικό κίνημα διαμαρτυρίας που απέρριπτε τις ταμπέλες αριστεράς και δεξιάς.

Όσον αφορά τη στρατηγική, το κόμμα ένιωσε απομονωμένο καθώς ο Ντράγκι και οι εταίροι του στο συνασπισμό αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό τις θέσεις του για την οικονομική και εξωτερική πολιτική και διέλυσαν, υποβάθμισαν ή επέκριναν δημόσια πολλές από τις εμβληματικές πολιτικές του.

Αυτά περιελάμβαναν επιδοτήσεις για «πράσινες» αναβαθμίσεις κατοικιών, ένα πρόγραμμα για την αποθάρρυνση της χρήσης μετρητών, το πρόγραμμα ανακούφισης της φτώχειας με «μισθούς πολιτών» και, στην εξωτερική πολιτική, τις αποστολές όπλων στην Ουκρανία,στην οποία αντιτίθεται το Κόμμα.

Ο Κόντε αναφέρθηκε σε ορισμένα από αυτά τα ζητήματα στην ομιλία του προς τους βουλευτές των «5 Αστέρων» την Τετάρτη, πυροδοτώντας αντιδράσεις σε πολλούς απο αυτούς. «Για ορισμένα κυβερνώντα κόμματα, ο μόνος στόχος αυτούς τους 18 μήνες ήταν η κατάργηση όλων των μέτρων μας», δήλωσε η Μαρία Καστελόνε, αρχηγός των «5 Αστέρων» στη Γερουσία.

Ο...αποτεφρωτήρας σκουπιδιών

Για τα «5 Αστέρια» το τελευταίο ποτήρι ήταν η απόφαση της κυβέρνησης να συμπεριλάβει μεταξύ των μέτρων στην πρόταση εμπιστοσύνης της Πέμπτης την κατασκευή ενός τεράστιου αποτεφρωτήρα σκουπιδιών στη Ρώμη. Οι «Πεντάστεροι» έχουν μια ισχυρή οικολογική κλίση και πάντα αντιτάσσονταν στους αποτεφρωτήρες, στηρίζοντας την ανακύκλωση.

«Στην περίπτωση του αποτεφρωτηρίου, προσφέραμε έναν συμβιβασμό, αλλά ποτέ δεν το συζήτησαν μαζί μας», δήλωσε ο βουλευτής των 5 Αστέρων, Λούκα Καραμπέτα. Ωστόσο, πολλοί σχολιαστές λένε ότι αυτά τα ζητήματα πολιτικής ήταν απλώς προσχήματα, ή τουλάχιστον δευτερεύοντα σε σχέση με την πεποίθηση του Κόντε ότι η αποποίηση της κυβερνητικής ευθύνης και η μετάβαση στην αντιπολίτευση είναι ο μόνος τρόπος για να αναζωογονηθεί η πολιτική δύναμη των 5 Αστέρων.

«Οι ηγέτες των 5 Αστέρων το σχεδίαζαν αυτό εδώ και μήνες για να βάλουν ένα τέλος στην κυβέρνηση Ντράγκι», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο, πρώην ηγέτης των «5 Αστέρων» που αποχώρησε από το κόμμα τον περασμένο μήνα, παίρνοντας μαζί του περίπου 60 βουλευτές του.

«Ελπίζουν να ξεκινήσουν μια προεκλογική εκστρατεία 9 μηνών για να βελτιώσουν τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις». Η ηγέτης της δεξιάς Τζόρτζια Μελόνι έχει δείξει τα οφέλη της αντιπολίτευσης σε δύσκολες οικονομικές περιόδους. Η υποστήριξη για το κόμμα της «Αδέρφια της Ιταλίας» έχει αυξηθεί από τότε που αρνήθηκε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» του Ντράγκι πριν από 17 μήνες, και τώρα βρίσκεται στην κορυφή των δημοσκοπήσεων.

Αναλυτές λένε ότι ήταν τόσο μεγάλη η πτώση των «5 Αστέρων» από την αντικαθεστωτική ακμή του που «δεν υπάρχει πια στην πραγματικότητα» και αντ' αυτού έγινε το προσωπικό όργανο του Κόντε, ο οποίος διατηρεί υψηλά ποσοστά αποδοχής. Οι Πεντάστεροι είχαν παραλύσει στην κυβέρνηση Ντράγκι και έπρεπε να δώσουν στον εαυτό τους μια νέα ταυτότητα.

Η Ευρώπη και ο «σούπερ Μάριο»

Αν ο πρόεδρος Ματαρέλα ή τα πολιτικά κόμματα που θα ήθελαν να συνεχίσει η κυβέρνηση δεν μπορέσουν να πείσουν τον Ντράγκι να παραμείνει, αυτό θα σήμαινε αστάθεια όχι μόνο για την Ιταλία αλλά για όλη την Ευρώπη και σε μια επισφαλή στιγμή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας ο κ. Ντράγκι είναι ένθερμος υποστηρικτής, αγωνίζεται να διατηρήσει την ενότητά της, ενόψει του πολέμου στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του.

Η παραίτηση Ντράγκι μπορεί να έχει πανευρωπαϊκές επιπτώσεις, καθώς η πολιτική της Ιταλίας σε μια σειρά ζητημάτων ενδέχεται να γίνει πιο απρόβλεπτη. «Εδώ και πάνω από ένα χρόνο είχαμε τη μεγάλη χαρά να συνεργαζόμαστε με μια κυβέρνηση ευρείας πλειοψηφίας στην Ιταλία, υπό την ισχυρή ηγεσία του Μάριο Ντράγκι. Ελπίζω, ειλικρινά, να μπορέσει να συνεχιστεί»,είπε ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι.

Ο Ντράγκι ανέλαβε καθήκοντα στις αρχές του 2021, όταν ο πρόεδρος της Ιταλίας του ζήτησε να επιλύσει μια πολιτική κρίση που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση της κυβέρνησης Κόντε. Έκτοτε κυβέρνησε τη χώρα, στις χειρότερες μέρες της πανδημίας και γέμισε την κυβέρνηση με εμπειρογνώμονες που έβγαλαν την Ιταλία από τα πολιτικά και οικονομικά δεινά της της.

Ο Ντράγκι που συχνά αποκαλείται «σούπέρ Μάριο» για τον ρόλο του στη διάσωση του ευρώ ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενίσχυσε αμέσως τη διεθνή θέση της Ιταλίας και την εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Το επόμενο επεισόδιο του ιταλικού πολιτικού δράματος θα παιχθεί την Τετάρτη, καθώς ενδιαμέσως ο Ντράγκι πρέπει να μεταβεί στην Αλγερία προκειμένου να υπογράψει συμφωνίες για την τροφοδοσία της Ιταλίας με αέριο από τη Βόρεια Αφρική, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να υπογραφούν από υπηρεσιακό πρωθυπουργό.