Γλυπτά Παρθενώνα: Οι πρωτοβουλίες για την επιστροφή τους στην Ελλάδα

Ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού των Συντηρητικών θα προεδρεύσει ενός νέου φορέα με στόχο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, όπως αποκαλύπτει το BBC. Ο λόρδος Βέιζι, υφυπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας από το 2010 έως το 2016, λέει ότι είναι βέβαιος ότι «μια συμφωνία είναι εφικτή».

Σήμερα (13/10), η Βουλή των Λόρδων θα συζητήσει μια πράξη που απαγορεύει σε ορισμένα πολιτιστικά ιδρύματα της Βρετανίας, όπως το Βρετανικό Μουσείο, να αφαιρούν αντικείμενα από τις συλλογές τους. Η κυβέρνηση είπε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να αλλάξει το νόμο.

Το Υπουργείο Ψηφιακών Μέσων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (DCMS) δήλωσε: «Το Βρετανικό Μουσείο εμποδίζεται από το νόμο να αφαιρέσει αντικείμενα από τις συλλογές του, εκτός από ορισμένες έκτακτες περιστάσεις. Η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να αλλάξει αυτήν την πράξη» Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στεγάζονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Σε ανακοίνωσή του, το μουσείο ανέφερε: «Θα δανείσουμε τα Γλυπτά, όπως κάνουμε με πολλά άλλα αντικείμενα, σε όσους θέλουν να τα εκθέσουν στο κοινό σε όλο τον κόσμο, υπό την προϋπόθεση ότι θα τα φροντίσουν και θα τα επιστρέψουν.

«Η εμβάθυνση της πρόσβασης και της κατανόησης του κοινού, η δημιουργία νέων τρόπων και ευκαιριών για κοινή χρήση και κατανόηση των συλλογών σε ολόκληρο τον κόσμο και η δημιουργία συνδέσμων μεταξύ του παρόντος και του παρελθόντος, παραμένουν στον πυρήνα αυτού που επιδιώκει να επιτύχει το Βρετανικό Μουσείο», προσθέτει.

Ερωτηθείσα πρόσφατα για μια πιθανή συμφωνία που θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιστροφή των γλυπτών στην Αθήνα, η πρωθυπουργός Λιζ Τρας είπε: «Δεν το υποστηρίζω». Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα είναι τα πιο εμβληματικά γλυπτά στη συζήτηση σχετικά με το εάν τα μουσεία πρέπει να επιστρέψουν αντικείμενα από τις συλλογές τους στις χώρες προέλευσής τους.

Η πλειοψηφία των Βρετανών υποστηρίζει τον επαναπατρισμό των Γλυπτών

Για χρόνια, η Ελλάδα ασκεί πιέσεις για τον επαναπατρισμό των γλυπτών. Απομακρύνθηκαν από τον ναό του Παρθενώνα στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Βρετανό διπλωμάτη, Λόρδο Έλγιν. Το Βρετανικό Μουσείο έλεγε πάντα ότι μόνο η κυβέρνηση μπορεί να αποφασίσει για τη μοίρα τους, αν και η κυβέρνηση λέει ότι «οι συλλογές είναι θέμα των διαχειριστών».

Τώρα ένα συμβουλευτικό όργανο σχεδιάζει να κάνει εκστρατεία για μια συμφωνία «win-win» καθώς μια δημοσκόπηση που κοινοποιήθηκε αποκλειστικά στο BBC φαίνεται να δείχνει ότι η πλειοψηφία των Βρετανών υποστηρίζει την αποστολή των μαρμάρων στην Ελλάδα.

Ο λόρδος Βέιζι συνοδεύεται από άλλα ιδρυτικά μέλη στο διοικητικό συμβούλιο του Parthenon Project, ενός οργανισμού που ιδρύθηκε από τον Έλληνα επιχειρηματία Τζον Λέφας. Το διοικητικό συμβούλιο περιλαμβάνει επίσης δύο άλλους επιφανείς Βρετανούς, τον διάσημο συγγραφέα Λόρδο Ντόμπς και τη βαρόνη Μέγιερ. Στο ίδιο μήκος κύματος τάσσονται ο Βρετανός ηθοποιός Στίβεν Φράι και η δημοσιογράφος Σάρα Μπάξτερ.

Ο πρώην υπουργός Οικονομίας των Συντηρητικών, Τζορτζ Όσμπορν, τώρα πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι «η συμφωνία πρέπει να γίνει» αν και η σημερινή κυβέρνηση των Συντηρητικών εμφανίζεται λιγότερο πρόθυμη.

Μια δημοσκόπηση σχεδόν 2.000 ατόμων, που ανατέθηκε από το Parthenon Project, δείχνει ότι ενώ το 16% του βρετανικού κοινού πιστεύει ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να παραμείνουν στη Βρετανία, το 54% πιστεύει ότι πρέπει να επιστραφούν. Ο ισχυρότερος λόγος για την υποστήριξη της επιστροφής είναι γιατί «ανήκουν δικαιωματικά στην Ελλάδα».

Το Parthenon Project

Ο Λόρδος Βέιζι νέος πρόεδρος του Parthenon Project, δήλωσε: «Είμαι βέβαιος ότι μια συμφωνία είναι εφικτή. Η υποστήριξη για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα από το κοινό, και ειδικότερα από τους ψηφοφόρους των Συντηρητικών είναι ξεκάθαρη» Πρόσθεσε ότι θα ήταν «προς το συμφέρον του Βρετανικού Μουσείου και της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου να ξεκινήσει ουσιαστική δέσμευση για αυτό το θέμα».

Καθώς αυξάνονται οι εκκλήσεις από ορισμένες πλευρές για την επιστροφή των εκθεμάτων που βρίσκονται σε βρετανικές συλλογές στις αρχικές χώρες προέλευσής τους, ορισμένα μουσεία, συμπεριλαμβανομένου του Μουσείου Βικτωρίας και Αλβέρτου στο Λονδίνο , υπό την προεδρία του Tρίστραμ Χαντ, έχουν ζητήσει την τροποποίηση ή την αντικατάσταση του νόμου.

Το Βρετανικό Μουσείο λέει ότι απαγορεύεται να επιστρέψει αντικείμενα από τη συλλογή του, συμπεριλαμβανομένων των «Χάλκινων του Μπενίν» από τη Νιγηρία, από μια άλλη πράξη, τον νόμο του Βρετανικού Μουσείου του 1963. Έχει παρόμοιους όρους με τον νόμο περί κληρονομιάς.

Άλλα μικρότερα μουσεία δεν δεσμεύονται από τους ίδιους περιορισμούς. Το μουσείο Χόρνιμαν του Λονδίνου ανακοίνωσε πρόσφατα ότι επιστρέφει τη συλλογή του με μπρούντζινα του Μπενίν. Αυτά τα αντικείμενα λεηλατήθηκαν από τις βρετανικές δυνάμεις στα τέλη του 19ου αιώνα. Τα Μουσεία της Γλασκώβης συμφώνησαν επίσης να επιστρέψουν επτά κλεμμένα αντικείμενα στην Ινδία.

Το Parthenon Project πιστεύει ότι μια πολιτιστική ανταλλαγή είναι μια λύση στο αδιέξοδο σχετικά με τα Μάρμαρα. Ο Φράι είπε ότι είναι «ευχαριστημένος» που υποστηρίζει το έργο του Παρθενώνα, προσθέτοντας: «Πιστεύω ακράδαντα ότι τώρα έχουμε μια πραγματική ευκαιρία να βρούμε μια λύση που να ωφελεί τόσο τη Βρετανία όσο και την Ελλάδα. Είναι καιρός να στρέψουμε τις ενέργειές μας σε μια ανταλλαγή που θα αφορά μία συλλογή από αντικείμενα που εκθέτονται στην γκαλερί Duveen στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ τα γλυπτά θα επιστραφούν στην Ελλάδα».

Προηγουμένως, το Βρετανικό Μουσείο είχε υποστηρίξει ότι τα γλυπτά της συλλογής του θα πρέπει «να παραμείνουν στο Λονδίνο γιατί δεν υπάρχει χώρος για να τα στεγάσει η Ελλάδα και ότι οι ελληνικές αρχές δεν μπορούν να τα φροντίσουν».