Υψηλότερα επιτόκια, ακριβότερα ακίνητα, μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα

Ακριβότερη όμως γίνεται και η αγορά, καθώς οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν σημαντικά μέσα στο 2023. Ετσι ο επίδοξος αγοραστής θα πρέπει να καταβάλει περισσότερα χρήματα για την αγορά και υψηλότερες δόσεις για την αποπληρωμή του δανείου σε μια περίοδο που το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται. Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση της ιδιοκατοίκησης, το ποσοστό της οποίας από 84,6% το 2005 έχει περιορισθεί σε 73,3% το 2021.

Αντιμέτωπα με τη μέγγενη της ανόδου των επιτοκίων και της ανόδου των τιμών στα ακίνητα βρίσκονται νοικοκυριά που θέλουν να αποκτήσουν κατοικία μέσω τραπεζικού δανεισμού, καθιστώντας δύσκολη την απόφαση για τη λήψη στεγαστικού δανείου.

Τα επιτόκια σήμερα βρίσκονται κοντά στο 4,7%, όμως εάν στο euribor 3μήνου, που σήμερα διαμορφώνεται στο 2,081%, προστεθεί ένα μέσο περιθώριο (spread) 2,7%, αναμένεται να φθάσουν κοντά στο 6% τον επόμενο χρόνο, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για την αγορά κατοικίας.

Η τάση αυτή ενισχύεται λόγω της προοπτικής ανόδου του euribor 3μήνου πάνω από 3% το προσεχές 12μηνο, γεγονός που συμπαρασύρει όχι μόνο τα κυμαινόμενα επιτόκια, αλλά και τα επιτόκια σταθερής διάρκειας που έχουν αποτελέσει ασφαλές καταφύγιο τον τελευταίο χρόνο, μετά τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ για να αναχαιτίσει τον υψηλό πληθωρισμό.

Έτσι, με δεδομένο ότι οι τράπεζες χρηματοδοτούν έως το 70% της αξίας ενός ακινήτου μέσω στεγαστικού δανείου, ένα δάνειο 100.000 ευρώ αντιπροσωπεύει αξία ακινήτου 143.000 ευρώ περίπου. Το ίδιο ακίνητο είναι κατά μέσον όρο 9%-10% ακριβότερο εφέτος και άρα το δάνειο που απαιτείται με βάση το ποσοστό χρηματοδότησης που εφαρμόζουν οι τράπεζες διαμορφώνεται κοντά στις 110.000 ευρώ.

Το δάνειο αυτό επιβαρύνεται εφέτος με πολύ υψηλότερο επιτόκιο και άρα η αγορά κατοικίας επιβαρύνεται διπλά –και από το κόστος του δανείου και από τις αυξημένες τιμές κατοικιών–, δυσχεραίνοντας τις αποφάσεις των νοικοκυριών.