Εξωδικαστικός μηχανισμός: Ποιοι κερδίζουν από τις νέες αλλαγές και ποιοι αποκλείονται

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός επιτρέπει τη ρύθμιση οφειλών τόσο προς το Δημόσιο όσο και τις τράπεζες ή τα funds και τις εταιρείες διαχείρισης, και αποτελεί μέρος του πτωχευτικού νόμου που τέθηκε σε ισχύ το 2021. Βασίζεται στην πρόταση ρύθμισης που προκύπτει από έναν αλγόριθμο, χωρίς δηλαδή την παρέμβαση των πιστωτών ή του ανθρώπινου παράγοντα και χωρίς να απαιτείται δικαστική επικύρωση.

Αίτηση για να ρυθμίσουν τα χρέη τους μπορούν να υποβάλουν τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως τζίρου ή ύψους οφειλών. Μοναδική προϋπόθεση, το χρέος να είναι άνω των 10.000 ευρώ. Ο όρος ότι για να κάνεις αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν πρέπει να έχεις το 90% των συνολικών οφειλών σε έναν χρηματοδοτικό φορέα, που εξαιρούσε μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος οφειλών από το πεδίο εφαρμογής της εξωδικαστικής διαδικασίας, καταργείται. Ο νόμος απαγορεύει την υποβολή αίτησης για ένταξη στη διαδικασία τρεις μήνες πριν από την ημερομηνία του πλειστηριασμού.

Εκτός από όσους έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές είτε από δάνεια είτε από χρέη προς το Δημόσιο, στον εξωδικαστικό μηχανισμό μπορούν να υποβάλουν αίτηση και οφειλέτες με ενήμερα δάνεια. Προϋπόθεση είναι να έχουν υποστεί αποδεδειγμένα μείωση του εισοδήματός τους τουλάχιστον κατά 20%. Η υποχρέωση αυτή ισχύει μόνο όταν όλες οι οφειλές κάποιου είναι ενήμερες, δηλαδή όταν κάποιος έχει ενήμερο το δάνειό του, αλλά οφείλει στο Δημόσιο, δεν απαιτείται να έχει υποστεί μείωση εισοδήματος 20% για να κάνει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό.

Η αυτοματοποιημένη λύση προκύπτει βάσει ενός αλγορίθμου, που υπολογίζει την ικανότητα αποπληρωμής των χρεών που έχει η επιχείρηση ή το φυσικό πρόσωπο με βάση τα εισοδήματά του και τις υποχρεώσεις του προς το σύνολο των πιστωτών.

Οι ρυθμίσεις που παράγονται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα μπορεί να περιλαμβάνουν: α) Μερική διαγραφή («κούρεμα») οφειλών, η οποία μπορεί να ανέλθει:

• Εως 75% επί της βασικής οφειλής και έως 95% επί των προσαυξήσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο (ΑΑΔΕ, e-ΕΦΚΑ και οφειλές προς δήμους).

• Εως 80% επί της βασικής οφειλής και έως 100% επί των τόκων των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις ή/και β) Μακροχρόνια αποπληρωμή οφειλών:

• Εως 240 δόσεις για το Δημόσιο (ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ).

• Εως 420 δόσεις για τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.

Οι νέες αλλαγές

Οι νέες αλλαγές που επήλθαν αφορούν στα εξής:

1ον. Υποχρεωτικότητα στην αιτιολόγηση της απόρριψης πρότασης ρύθμισης.
Τόσο οι πιστωτές όσο και οι οφειλέτες υποχρεούνται να αναρτούν στην πλατφόρμα τους λόγους της απόρριψης της πρότασης που παράγει αυτόματα ο αλγόριθμος.
Με τον τρόπο αυτό, θα γίνεται συνειδητή διαχείριση των αιτήσεων, ενώ, η τυχόν άρνηση των χρηματοδοτικών φορέων σε πρόταση ρύθμισης θα τεκμηριώνεται από πλήρως αιτιολογημένες συνθήκες που αφορούν στον εκάστοτε οφειλέτη.

2ον. Δυνατότητα ένταξης μοναδικών οφειλών.
Καταργείται ο περιορισμός του ποσοστού 90% ανά πιστωτή, δίνοντας τη δυνατότητα και σε οφειλέτες με μια και μόνη οφειλή άνω των 10.000 ευρώ προς τους χρηματοδοτικούς φορείς, όπως είναι τα νοικοκυριά με ένα στεγαστικό δάνειο, να ρυθμίσουν την οφειλή τους και να διασώσουν την περιουσία τους.

3ον. Δυνατότητα διατήρησης των ενήμερων ή ήδη ρυθμισμένων οφειλών στη πρόταση ρύθμισης που του προτείνεται, εφόσον το επιθυμεί ο οφειλέτης, υπό προϋποθέσεις.

4ον. Δυνατότητα ένταξης και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα (νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα), προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.

5ον. Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών υπέρ τρίτων (όπως είναι οι οφειλές σε δήμους κ.λπ), που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση.

6ον. Συναίνεση των μικροπιστωτών στην πρόταση ρύθμισης, όταν δεν έχουν καμία εξασφάλιση, υπό προϋποθέσεις.

7ον. Τροποποίηση διαδικασίας διαμεσολάβησης με τους χρηματοδοτικούς φορείς προς όφελος του οφειλέτη.

8ον. Διαγραφή σε ποσοστό 100% των τόκων της ρύθμισης που αντιστοιχούν στις μελλοντικές δόσεις για το Δημόσιο, σε περίπτωση προεξόφλησης αυτών. (Σε περίπτωση ολικής προεξόφλησης της ρύθμισης, με καταβολή από τον οφειλέτη ή συμψηφισμό ή από απόδοση κατασχέσεων ή από παρακράτηση, χορηγείται έκπτωση στο σύνολο των ανεξόφλητων τόκων καταβολής που έχουν υπολογιστεί και, σύμφωνα με το υπολογιστικό εργαλείο του άρθρου 71, αντιστοιχούν στις δόσεις της ρύθμισης που προεξοφλούνται.)

9ον. Μείωση του επιτοκίου ρύθμισης οφειλών, και μετατροπή του από κυμαινόμενο σε σταθερό, με Κοινή Υπουργική Απόφαση, της οποίας η υπογραφή έχει δρομολογηθεί, κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου.
Πλέον, το νέο επιτόκιο της ρύθμισης των οφειλών προς το Δημόσιο διαμορφώνεται σε 3% σταθερό, από Euribor συν 5 ποσοστιαίες μονάδες που ήταν μέχρι σήμερα.
Μάλιστα, τόσο η κατάργηση της ποινής προεξόφλησης όσο και η μείωση του επιτοκίου, καταλαμβάνουν για το μέλλον και τις ήδη επιτευχθείσες ρυθμίσεις μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.

10ον. Δυνατότητα λήψης, μέσω της πλατφόρμας, βεβαίωσης οφειλών προς τους χρηματοδοτικούς φορείς και το Δημόσιο για κάθε νόμιμη χρήση. (Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του παρόντος, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δύναται να αιτηθεί τη χορήγηση της βεβαίωσης για τις χρηματικές οφειλές του προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, για κάθε νόμιμη χρήση. Η βεβαίωση εκδίδεται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με την αίτηση παρέχεται από τον αιτούντα άδεια για την άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων του άρθρου 1 του ν.δ. 1059/1971 (Α' 270) και του φορολογικού απορρήτου του άρθρου 17 του ν. 4987/2022)

11ον. Διευκρίνιση, με ξεκάθαρο πλέον τρόπο, τι θεωρείται οριστική υποβολή αιτήματος στον εξωδικαστικό μηχανισμό, που αποτελεί και την απαραίτητη προϋπόθεση για προστασία του οφειλέτη.