Μονεμβασιά: «Ποιος χέστηκε για την πολιτιστική κληρονομιά» σχολιάζει η Ερη Ρίτσου για το τελεφερίκ

Δριμεία επίθεση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το υπουργείο Πολιτισμού κάνει η Ερη Ρίτσου, κόρη του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, για την απόφαση του πρώτου να εγκρίνει τις οριστικές μελέτες για την εγκατάσταση του αναβατορίου στο Κάστρο της Μονεμβασιάς. Το αναβατόριο θα διευκολύνει την πρόσβαση των ατόμων με κινητικές δυσκολίες στην Ανω Πόλη του Κάστρου.

Η Ερη Ρίτσου, σε ανάρτησή της στο facebook, χρησιμοποιεί βαριές εκφράσεις και καταλήγοντας σημειώνει: «Λεφτά να φέρνει ο τουρισμός κι ας πάει και το παλιάμπελο».

Η ανάρτησή της έχει ως εξής:

«Ποιός χέστηκε για την πολιτιστική κληρονομιά...

Σίγουρα όχι το ΚΑΣ, σίγουρα όχι το Υπουργείο Πολιτισμού, σίγουρα όχι ο Δήμος Μονεμβασίας.

Χθες το βράδυ το ΚΑΣ αποφάσισε ομόφωνα (!!!) την τοποθέτηση τελεφερίκ στο Κάστρο της Μονεμβασιάς.

Τελεφερίκ στα 150 μέτρα από την Πύλη του Κάστρου, με δυο καμπίνες, που η κάθε μια θα μεταφέρει 15 άτομα! Το λες και διακριτική κατασκευή!

Εννοείται πως το ΚΑΣ έγραψε στα παπάρια του τις παρεμβάσεις μέσω επιστολών που έκαναν:

-ο Σύλλογος Φίλων Μονεμβασίας ζητώντας αναβολή του θέματος επειδή δεν είχαν γνώση της αρχιτεκτονικής μελέτης,

-ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων που επισήμανε ότι το θέμα το οποίο « βρίσκεται ήδη εκτός χρονοδιαγραμμάτων!»- εισάγεται προς συζήτηση εσπευσμένα, παρά «τις αντιδράσεις των πολιτών και της επιστημονικής κοινότητας»,

- η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, που μεταξύ άλλων έκανε λόγο για «απειλή υποτίμησης της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας του συνολικού χώρου» λόγω του τελεφερίκ.

καθώς επίσης

-την διαμαρτυρία της Europa Nostra, η οποία, λόγω του τελεφερίκ, έχει κατατάξει το Κάστρο της Μονεμβασιάς στα 7 πλέον απειλούμενα μνημεία πολιτισμού

-το γεγονός ότι η υπόθεση εκκρεμεί στο ΣτΕ.

ΛΕΦΤΑ ΝΑ ΦΕΡΝΕΙ Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΙ ΑΣ ΠΑΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΛΙΑΜΠΕΛΟ! Σιγά μη μας ενδιαφέρει το μνημείο όταν η τουριστική επιχείρηση "Μονεμβασιά" είναι τέτοια μπίζνα...».

Την αντίδρασή του στα σχέδια του υπουργείου Πολιτισμού και στην τοποθέτηση του τελεφερίκ στη Μονεμβασιά εκφράζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Με ανάρτηση του στο facebook υπενθυμίζει τα εξής:

«Παρά τις αντιδράσεις των πολιτών και της επιστημονικής κοινότητας, παρά την διαμαρτυρία της Europa Nostra, παρά το ότι η υπόθεση εκκρεμεί στο ΣτΕ, εισάγεται σήμερα εσπευσμένα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η μελέτη για το τελεφερίκ της Μονεμβασίας.

Με απόφασή της, η Europa Nostra, αφού μελέτησε τα δεδομένα περιέλαβε το Κάστρο της Μονεμβασίας στα 7 πλέον απειλούμενα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2025, λόγω της επιμονής του ΥΠΠΟ και του Δήμου Μονεμβασίας να κατασκευάσουν το τελεφερίκ που θα αλλοιώσει και θα υποβαθμίσει τόσο την ίδια την περιβαλλοντική και μνημειακή αξία της καστροπολιτείας της Μονεμβασίας, όσο και την βιωματική εμπειρία των επισκεπτών, απειλώντας την ακεραιότητα του μοναδικού αυτού μνημειακού συνόλου. Παρότι υπάρχουν όλες αυτές οι διαμαρτυρίες πολιτών και επιστημόνων, το ΥΠΠΟ επιλέγει να φέρει τη μελέτη εσπευσμένα μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα στο ΚΑΣ, χωρίς καν να την δημοσιοποιήσει ώστε να λάβουν γνώση όλοι οι ενδιαφερόμενοι.

Η βιωματική επαφή με μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων, πολλώ δε μάλλον ειδικών ομάδων κοινού (ΑμεΑ και εμποδιζόμενων ατόμων). Ωστόσο, αυτό δεν είναι, δυστυχώς, πάντα εφικτό, λόγω του φυσικά δυσπρόσιτου ή του οχυρού χαρακτήρα αρκετών μνημείων στη χώρα μας, γεγονός που έχει γίνει αποδεκτό τόσο από διεθνείς Οργανισμούς όσο και από τις διεθνείς αρχές και συμβάσεις που διέπουν τις επεμβάσεις επί των μνημείων, σύμφωνα με τις οποίες οι εργασίες οφείλουν να σέβονται τον χαρακτήρα του κάθε μνημείου, να είναι συμβατές με αυτό και να μην αλλοιώνουν τη φύση του.

Το πολιτιστικό και το φυσικό περιβάλλον, συνθέτουν την αισθητική και ιστορική αξία κάθε μνημείου ως μια ενιαία οντότητα, καθιστώντας το μοναδικό, ακριβώς εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών του. Η οχυρή θέση του βράχου της Μονεμβασίας, που έδωσε άλλωστε στη «Μονοβασιά» το όνομά της, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του για πολλούς αιώνες. Το ιστορικό φορτίο χώρων όπως αυτός της Άνω Πόλης απαιτεί ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή στο κατά πόσον είναι τόσο απαραίτητος ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση μιας τόσο μεγάλης παρέμβασης στο πολιτιστικό και φυσικό τοπίο, όσο αυτή του τελεφερίκ που σχεδιάζεται να εγκατασταθεί στα ριζά του βράχου, με χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σημειώνεται, επίσης, ότι η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει πως σύγχρονες κατασκευές και τεχνικά έργα αυτού του είδους και μεγέθους, εκτεθειμένα στις περιβαλλοντικές συνθήκες (πχ ισχυρούς ανέμους), συχνά τίθενται εκτός λειτουργίας και το έντονο αποτύπωμά τους στα μνημεία δεν ισοσταθμίζεται με τη χρήση τους. Επιπλέον, η χωρητικότητα του τελεφερίκ (με δύο καμπίνες 15 ατόμων) και η άνοδός του στην Άνω Πόλη (όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα περιήγησης σε ΑμεΑ) δεικνύουν ότι, για άλλη μια φορά τα εμποδιζόμενα άτομα χρησιμοποιούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού ως πρόσχημα για παρεμβάσεις που αφορούν τον μαζικό τουρισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν εξετάστηκε καμία άλλη λύση ή εναλλακτική, πιο ήπια, για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ στην Κάτω Πόλη της Μονεμβασίας, όπου βρίσκονται και τα περισσότερα επισκέψιμα μνημεία.

Ευρύτερος δημόσιος διάλογος

Ο ΣΕΑ υποστηρίζει πως για τις περιπτώσεις μεγάλης έκτασης τεχνικών έργων στα μνημεία απαιτείται ευρύτερος δημόσιος διάλογος, ώστε να σταθμιστούν όλες οι απαιτήσεις. Δυστυχώς η αντιμετώπιση της προσβασιμότητας των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της χώρας είναι συγκυριακή και σημειακή και η πολιτική του Υπουργείου στο θέμα αυτό στερείται επιτελικού σχεδιασμού και ιεράρχησης, αλλά και σχεδιασμού που θα αφορά τα ίδια τα μνημεία και τα πολιτιστικά κτίρια. Περισσότερο φαίνεται να ενδιαφέρεται το Υπουργείο για την ανάθεση μεγάλων εργολαβιών, με διαδικασίες μάλιστα που απέρριψε η ΕΕΑΔΗΣΥ.

Ο Σύλλογος προτείνει την ανάπτυξη ενός γόνιμου διαλόγου με τους Φορείς των ΑμεΑ και των εμποδιζόμενων ατόμων, από τον οποίο θα προκύψει ιεράρχηση, βάσει κριτηρίων, των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που προκρίνονται για την εξασφάλιση πλήρους προσβασιμότητας σε αυτούς.

Στο σημείο που βρισκόμαστε, θα πρέπει να προστεθεί και κάτι ακόμη: το έργο SUB 1.2.2 Προμήθεια και Εγκατάσταση Αναβατορίου ατόμων για το Κάστρο της Μονεμβασιάς, που υλοποιείται με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ως προς το υποέργο που αφορά το τελεφερίκ και υλοποιείται από τον Δήμο Μονεμβασίας, βρίσκεται ήδη εκτός χρονοδιαγραμμάτων! Ο αρχικός διαγωνισμός προχώρησε χωρίς καν εγκεκριμένη οριστική μελέτη (αφού αυτή εισάγεται σήμερα για έγκριση) και εντέλει από την ΕΕΑΔΗΣΥ. Το Ταμείο Ανάκαμψης ολοκληρώνεται το αργότερο τον Ιούνιο 2026, ενώ ως αρχικό προγραμματισμό το υποέργο του τελεφερίκ είχε χρόνο υλοποίησης 29 μήνες (έναρξη: 28/7/2023, λήξη: 31/12/2025).

Είναι προφανές ότι η εγκατάσταση τελεφερίκ σε ένα μνημείο όπως αυτό της Μονεμβασίας, με την εποπτεία που απαιτεί, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρόνο. Είτε το έργο θα εκτελεστεί πρόχειρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μνημείο και την ασφάλεια όσων θα χρησιμοποιούν το αναβατόριο, είτε το έργο θα μείνει ημιτελές μέχρι τη λήξη του ΤΑΑ, με κίνδυνο η χώρα να χρειαστεί να επιστρέψει τα χρήματα! Δεν μπορούν να εκτελούνται τέτοιας κλίμακας τεχνικά έργα σε μείζονος σημασίας αρχαιολογικούς χώρους με προχειρότητα και βιασύνη. Η πραγματική λύση είναι να απενταχθεί το υποέργο του τελεφερίκ και να προχωρήσει το ΥΠΠΟ, μαζί με τους πολίτες, τους επιστήμονες και τους φορείς των ΑΜΕΑ σε διάλογο για την βέλτιστη λύση της προσβασιμότητας χωρίς την φθορά του μνημείου».

Ανακοίνωση για την γνωμοδότηση του ΚΑΣ εξέδωσε και ο Σύλλογος Φίλων Μονεμβάσιας στην οποία υπογραμμίζεται ότι «η υπόθεση είναι σε εξέλιξη και εκκρεμούν κρίσιμα στάδια».

«Ο Σύλλογος πληροφορήθηκε χωρίς να εκπλαγεί την ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου - συμβουλευτικού και όχι εκτελεστικού οργάνου, για εγκατάσταση τελεφερίκ στη Μονεμβασιά.

Πρόκειται άλλωστε για το ίδιο όργανο που υπερψήφισε τη σκανδαλώδη προμελέτη, τα αίσχη της οποία η μελέτη προσπαθεί να μπαλώσει.

Είναι επίσης το ίδιο όργανο από το οποίο απομακρύνονται όσοι δεν υιοθετούν την άποψη της ηγεσίας, όπως έχει αναδείξει ο τύπος.

Για την ουσία, δηλαδή τη μελέτη που πέρασε, δεν μπορούμε να τοποθετηθούμε. Αυτή έφτασε στις αρμόδιες υπηρεσίες το μεσημέρι της Δευτέρας και εργάστηκαν όπως- όπως, εκτός ωραρίου, για να κάνουν εισηγήσεις στη συνέλευση της Τρίτης, προκειμένου να προκύψει η απόφαση που ήθελε η ηγεσία και να μην υπάρξει εμπεριστατωμένος αντίλογος από όσους έχουν αντίθετη άποψη, στους οποίους περιλαμβάνονται όχι μόνο ο Σύλλογός μας, αλλά και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

Για τις μεθοδεύσεις αυτές κάποιοι πανηγυρίζουν. Ας πανηγυρίζουν ενθυμούμενοι όμως ότι η υπόθεση είναι σε εξέλιξη και εκκρεμούν κρίσιμα στάδια!».

Διαβάστε επίσης