Το τελικό αντίο της NASA σε όχημά της στον Άρη - Γιατί το εγκατέλειψαν

Το Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA κατέγραψε πρόσφατα ένα νέο στιγμιότυπο του αποσυρθέντος σκάφους InSight στον Άρη, το οποίο δείχνει πόση σκόνη έχει συσσωρευτεί στα ηλιακά πάνελ του.

Στην πιο πρόσφατη εικόνα, η οποία τραβήχτηκε στις 23 Οκτωβρίου από την κάμερα HiRISE (High-Resolution Imaging Science Experiment) του MRO, τα κάποτε λαμπερά πάνελ του InSight αναμείχθηκαν με τον ίδιο τον Άρη, έχοντας πλέον την ίδια κοκκινωπή-καφέ απόχρωση με το περιβάλλον τοπίο.

Από την προσεδάφιση του τον Νοέμβριο του 2018, το InSight έγραψε ιστορία ως η πρώτη αποστολή που εντόπισε σεισμούς στον Άρη, δίνοντας στους επιστήμονες μια βαθύτερη κατανόηση του φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του Κόκκινου Πλανήτη.

Κατά τη διάρκεια της τετραετούς αποστολής του, οι μηχανικοί του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης (JPL) της NASA στη Νότια Καλιφόρνια, το οποίο επέβλεψε το έργο, παρακολουθούσαν στενά την κατάσταση της προσεδάφισης.

Χρησιμοποιώντας εικόνες τόσο από τις ενσωματωμένες κάμερες του InSight όσο και από το HiRISE του MRO, παρακολούθησαν πώς η συσσώρευση σκόνης επηρέαζε σταδιακά τους ηλιακούς συλλέκτες του και, τελικά, την ικανότητά του να συνεχίσει να λειτουργεί. Τελικά, δεν ήταν κάποια μηχανική βλάβη που σταμάτησε το InSight - απλά θάφτηκε από την αρειανή σκόνη και έμεινε χωρίς ισχύ.

Ένα αντίο στο InSight

Η NASA απέσυρε επίσημα το InSight τον Δεκέμβριο του 2022, αφού το όχημα έμεινε από ενέργεια και έσβησε κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης αποστολής του.

Ακόμα και μετά τη διακοπή των επικοινωνιών, οι μηχανικοί κρατούσαν τα αυτιά τους ανοιχτά για οποιοδήποτε σημάδι ζωής, ελπίζοντας ότι οι αρειανοί άνεμοι θα μπορούσαν να απομακρύνουν αρκετή σκόνη από τα ηλιακά πάνελ για να το επαναφέρουν σε λειτουργία. Αλλά μετά από δύο χρόνια σιγής, έγινε σαφές ότι το InSight δεν θα έδινε σημάδι ζωής.

Ως τελικό αντίο, οι επιστήμονες ζήτησαν την πιο πρόσφατη εικόνα του από το HiRISE, τόσο για να το αποχαιρετήσουν όσο και για να καταγράψουν την εξέλιξη του χώρου προσεδάφισης με την πάροδο του χρόνου. Παρόλο που το InSight μπορεί να μην συλλέγει πλέον δεδομένα, η θέση ανάπαυσής του στο Elysium Planitia συνεχίζει να προσφέρει πληροφορίες για το πώς η σκόνη διαμορφώνει την επιφάνεια του Άρη.

«Το InSight μπορεί να έχει σωπάσει, αλλά εξακολουθεί να μας δίνει πολύτιμα μαθήματα για τον Άρη», δήλωσε η Ingrid Daubar, μέλος της επιστημονικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο Brown στο Providence του Rhode Island.

«Παρακολουθώντας πώς συσσωρεύεται η σκόνη στην επιφάνεια -και πόση παρασύρεται από τον άνεμο- αποκτούμε πληροφορίες για τα μοτίβα του ανέμου στον πλανήτη, τους κύκλους της σκόνης και άλλες δυνάμεις που διαμορφώνουν το αρειανό τοπίο».

Σκόνη και κρατήρες

Η σκόνη παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της επιφάνειας και της ατμόσφαιρας του Άρη. Η μελέτη της βοηθά τους επιστήμονες να βρουν πώς εξελίσσεται ο πλανήτης με την πάροδο του χρόνου, ενώ παράλληλα δίνει στους μηχανικούς τη γνώση που χρειάζονται για να σχεδιάσουν μελλοντικές αποστολές -ιδιαίτερα εκείνες που βασίζονται στην ηλιακή ενέργεια.

Δεδομένου ότι η σκόνη έχει τον τρόπο να εισχωρεί σε ευαίσθητα μηχανικά μέρη, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο κινείται θα μπορούσε να είναι το κλειδί για να διατηρηθούν τα μελλοντικά διαστημόπλοια.

Όταν το InSight ήταν ακόμα σε λειτουργία, οι επιστήμονες συνέκριναν τις εικόνες του MRO από τα ίχνη της σκόνης στην επιφάνεια του Άρη με τα δεδομένα του αισθητήρα ανέμου από το σκάφος. Ανακάλυψαν ότι αυτές οι «καταιγίδες» σκόνης υποχωρούν το χειμώνα και αναζωπυρώνονται το καλοκαίρι, αποδεικνύοντας ότι ακόμη και στον Άρη υπάρχουν εποχικές καιρικές συνθήκες.

Πώς η σκόνη διαμορφώνει τον Άρη

Οι εικόνες έπαιξαν επίσης καθοριστικό ρόλο στη μελέτη των συγκρούσεων των μετεωριτών.

Στον Άρη, όσο περισσότερους κρατήρες έχει μια περιοχή, τόσο παλαιότερη είναι η επιφάνειά της. Αυτή είναι μια μεγάλη αντίθεση με τη Γη, όπου η τεκτονική δραστηριότητα διαμορφώνει συνεχώς το τοπίο. Με την πάροδο του χρόνου, η σκόνη μαλακώνει σταδιακά τις άκρες των κρατήρων, και μετρώντας τη ταχύτητα με την οποία συμβαίνει αυτό, οι επιστήμονες μπορούν να εκτιμήσουν πόσο παλιά είναι πραγματικά μια περιοχή πρόσκρουσης.

Ένα άλλο κόλπο για να υπολογιστεί πόσο γρήγορα ο Άρης θάβει το παρελθόν του προέρχεται από τα σημάδια προσγείωσης του InSight. Ο δακτύλιος έκρηξης που άφησαν οι προωθητήρες retrorocket του σκάφους ήταν κάποτε σκληρός και σκοτεινός στο αρειανό έδαφος όταν προσγειώθηκε το 2018.

Τώρα, αυτά τα κάποτε εξέχοντα σημάδια ξεθωριάζουν και μετατρέπονται ξανά στο χαρακτηριστικό χρώμα του πλανήτη, προσφέροντας έναν ακόμη τρόπο για να παρακολουθήσουμε πόσο γρήγορα η σκόνη αναδιαμορφώνει το τοπίο.

Διαβάστε επίσης