ΕΕ: Έρχονται «σούπερ καλλιέργειες» - Γενετικά μεταλλαγμένες σοδειές «στην πόρτα» μας

Οι Βρυξέλλες ολοκληρώνουν νόμο για τη νομιμοποίηση νέων τεχνολογιών γονιδιακής επεξεργασίας για καλλιέργειες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα (5/7) τις συγκεκριμένες αυτές προτάσεις που θα χαλαρώσουν τους περιορισμούς στις γενετικά μεταλλαγμένες σοδειές, με στόχο ορισμένες από αυτές να θεωρούνται «συμβατές» με τη διατροφική αλυσίδα της ΕΕ.

Ο εξαιρετικά περιοριστικός κανονισμός για τους Γενετικώς Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ) της ΕΕ, ο οποίος προηγείται των νεότερων τεχνολογιών, θέτει εξαιρετικά υψηλά εμπόδια για την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών και επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να τις απαγορεύσουν ακόμη και αφού αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείς.

Ο νέος νόμος στοχεύει να μειώσει τη γραφειοκρατία και να επιτρέψει την ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά για τα φυτά που καλλιεργούνται με «νέες γονιδιωματικές τεχνικές» (NGTs), όπως το CRISPR-Cas9, που στοχεύουν συγκεκριμένα γονίδια χωρίς απαραίτητα να εισάγουν γενετικό υλικό έξω από τη γονιδιακή δεξαμενή των κτηνοτρόφων.

Οι κανόνες προωθούνται από πολυεθνικές που μαζί ελέγχουν τη μερίδα του λέοντος στον τομέα της αναπαραγωγής φυτών, καθώς και από μια σειρά από μικρότερες εταιρείες, επιστήμονες και ομάδες αγροτών. Υποστηρίζουν ότι η ΕΕ κινδυνεύει να μείνει πίσω από τον υπόλοιπο κόσμο στη χρήση νέων καλλιεργειών με ειδικά χαρακτηριστικά που μπορούν να τις κάνουν πιο θρεπτικές, αποτελεσματικές και καλύτερα προσαρμοσμένες σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.

Οι υποστηρικτές της τεχνολογίας επικαλούνται μεταξύ άλλων την κλιματική αλλαγή. Η ξηρασία λένε έπληξε τις σοδειές της Ευρώπης πέρυσι, από τις ελιές στην Ισπανία μέχρι τις καλλιέργειες καλαμποκιού και ηλίανθου της Ουγγαρίας και την παραγωγή γάλακτος στη Γαλλία.

Απέναντί τους βρίσκονται οι «πράσινοι» νομοθέτες, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι μικροκαλλιεργητές και οι καλλιεργητές βιολογικών προϊόντων αλλά και περισσότεροι από 400.000 πολίτες της ΕΕ που έχουν υπογράψει μια αναφορά κατά της απορρύθμισης των «νέους ΓΤΟ».

Αυτές οι ομάδες λένε ότι οι κανόνες θα ενισχύσουν περισσότερο τον έλεγχο των ελάχιστων πολυεθνικών, επιτρέποντάς τους να διεκδικήσουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας για καλλιέργειες που θα μπορούσαν να είχαν αποκτηθεί μέσω συμβατικών μεθόδων αναπαραγωγής, ενώ απειλεί τη μη γενετικά τροποποιημένη και βιολογική παραγωγή. Υποστηρίζουν επίσης ότι επειδή οι «νέες γονιδιωματικές τεχνικές» υπάρχουν μόνο εδώ και μία δεκαετία, τα ερωτήματα για την ασφάλειά τους παραμένουν.

Σύμφωνα με ένα προσχέδιο που διέρρευσε, οι χώρες της ΕΕ δεν θα μπορούν πλέον να απαγορεύουν την καλλιέργεια NGT. Ο νόμος απλοποιεί ακόμη περισσότερο τους κανόνες για μια υποομάδα καλλιεργειών NGT που θεωρούνται ισοδύναμες με καλλιέργειες που λαμβάνονται με παραδοσιακές τεχνικές αναπαραγωγής. Η υποχρέωση επισήμανσης των τροφίμων ως «ΓΤΟ» δεν θα ισχύει πλέον για αυτά τα «συμβατικά» φυτά και δεν θα υπόκεινται σε αξιολόγηση κινδύνου από τις ρυθμιστικές αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων.

Ένα προηγούμενο προσχέδιο νόμου περιελάμβανε μια ρύθμιση για καλλιέργειες κατασκευασμένες ώστε να ανέχονται τα ζιζανιοκτόνα - τα οποία θα εξακολουθούσαν να υπόκεινται στους αυστηρότερους κανόνες ΓΤΟ. Ωστόσο, το νεότερο προσχέδιο δεν κάνει πλέον τέτοια διάκριση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκαλύπτει τον προτεινόμενο νόμο για τις γενετικά επεξεργασμένες καλλιέργειες στο πλαίσιο του τελευταίου πακέτου μέτρων της ατζέντας της για την «Πράσινη Συμφωνία» για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα. Αυτό θα περιλαμβάνει έναν νέο νόμο για την υγεία του εδάφους, αναθεωρήσεις των πτυχών των απορριμμάτων τροφίμων και των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα απόβλητα, αλλά και νομοθεσία για τους σπόρους και το άλλο φυτικό και δασικό αναπαραγωγικό υλικό.