Πορτογαλία: Τα ευρωπαϊκά κονδύλια, το χαμένο στοίχημα του Σοσιαλιστή Κόστα και η επόμενη ημέρα

Στις κάλπες θα προσέλθουν οι Πορτογάλοι για δεύτερη φορά τα τελευταία δύο χρόνια μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα, εν μέσω έρευνας για διαφθορά. Σε ομιλία του αργά την Πέμπτη (9.11), ο πρόεδρος Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα είπε ότι θα διαλύσει το κοινοβούλιο, όπου το Σοσιαλιστικό κόμμα έχει την πλειοψηφία των εδρών, μόνο μετά την τελική ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό του 2024, που αναμένεται στις 29 Νοεμβρίου. Το Σώμα ενέκρινε το νομοσχέδιο σε πρώτη ανάγνωση στις 31 Οκτωβρίου.

Ο Πορτογάλος πρόεδρος δημοσιοποίησε την απόφασή του κατά τη διάρκεια μιας εθνικής τηλεοπτικής ομιλίας, αφού συναντήθηκε με το Συμβούλιο της Επικρατείας της χώρας, ένα συμβουλευτικό όργανο που αποτελείται από πρώην πολιτικούς και άλλα δημόσια πρόσωπα. Αυτό έγινε μετά από συνάντηση που είχε με τους αρχηγούς των κομμάτων στο κοινοβούλιο την Τετάρτη.

Ο Ρεμπέλο ντε Σόουζα είπε ότι το να επιτραπεί στους νομοθέτες να εγκρίνουν τον προϋπολογισμό θα επιτρέψει στην κυβέρνηση «να ανταποκριθεί στις προσδοκίες πολλών Πορτογάλων» και να χρησιμοποιήσει κονδύλια της ΕΕ για την ανάκαμψη σε έργα. Είπε ότι η κυβέρνηση θα παραμείνει στην εξουσία προς το παρόν, αλλά ότι οι εκλογές ήταν απαραίτητες για να παράσχουν «σαφήνεια και κατεύθυνση για να ξεπεραστεί ένα απροσδόκητο κενό που εξέπληξε και ενόχλησε τους Πορτογάλους».

Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές για τη μεσαία τάξη, κοινωνικά επιδόματα που επικεντρώνονται στους φτωχότερους και άλμα κατά 24% στις δημόσιες επενδύσεις για να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με το νόμο, οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν εντός 60 ημερών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος για τη διάλυση του κοινοβουλίου.

Ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, ηγείται της Πορτογαλίας από το 2015 και κέρδισε συντριπτικές εκλογές μόλις πέρυσι. Ωστόσο, παραιτήθηκε στις αρχές της εβδομάδας, αφού οι εισαγγελείς συνέλαβαν τον επιτελάρχη του στο πλαίσιο έρευνας για εικαζόμενες παρανομίες στον χειρισμό έργων λιθίου και υδρογόνου από την κυβέρνησή του. Οι εισαγγελείς είπαν ότι ο Κόστα ήταν επίσης στόχος σχετικής έρευνας. Ο ίδιος αρνήθηκε ότι έκανε αδίκημα.

Μερικοί από τους κρατούμενους στην έρευνα εμφανίστηκαν ενώπιον δικαστηρίου της Λισαβόνας την Πέμπτη. Είναι ύποπτοι για εγκλήματα διαφθοράς και άσκησης επιρροής, ανέφεραν οι εισαγγελείς. Από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το 2015 μετά την κρίση χρέους και τη διεθνή διάσωση, ο Κόστα προήδρευσε σε μια περίοδο ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης κατά την οποία οι διαδοχικές κυβερνήσεις του διέλυσαν το δημοσιονομικό έλλειμμα και μείωσαν το βάρος του χρέους, κερδίζοντας επαίνους στην Ευρώπη για υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές.

Οι πορτογαλικές επενδύσεις πράσινης ενέργειας που απαιτούν κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ιδιωτικοποίηση της αεροπορικής εταιρείας TAP είναι μεταξύ των έργων που κινδυνεύουν να εκτροχιαστούν μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Κόστα, λένε ειδικοί.

Η κυβέρνηση Κόστα προέβλεψε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - από το υδρογόνο μέχρι την υπεράκτια αιολική ενέργεια - θα μπορούσαν να προσελκύσουν επενδύσεις ύψους 60 δισεκατομμυρίων ευρώ, ή το 25% του ΑΕΠ της χώρας, μεγάλο μέρος αυτών από ξένους επενδυτές.

Η Πορτογαλία έχει ήδη λάβει 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ από τα ταμεία ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία, αλλά πρέπει να επιταχύνει την έγκριση έργων που πληρούν τις προϋποθέσεις για τη βοήθεια, εάν θέλει να χρησιμοποιήσει τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ που προσφέρονται μέχρι την προθεσμία του 2026.

Μόνο το 12% των κεφαλαίων έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής. Η απορρόφηση των κονδυλίων ανάκαμψης της ΕΕ πιθανότατα θα καθυστερήσει και εάν η διαδικασία είναι ήδη αργεί θα επιβραδυνθεί ακόμη περισσότερο, λένε αναλυτές