Στα πρόθυρα σύρραξης Ινδία - Πακιστάν: Το διαφιλονικούμενο Κασμίρ και ο «πόλεμος για το νερό»
Ο ΟΗΕ κάλεσε την Ινδία και το Πακιστάν να επιδείξουν «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» μετά από δύο ημέρες έντασης μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, με απελάσεις διπλωματών, αναστολές βίζας και κλείσιμο συνόρων, ενδεχόμενο πρελούδιο μιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης, όπως φοβούνται οι ειδικοί. Μετά την επίθεση της Τρίτης (22/4) στο ινδικό Κασμίρ, που κόστισε τη ζωή σε 26 πολίτες, το Νέο Δελχί κατηγορεί το Ισλαμαμπάντ ότι στηρίζει και υποθάλπει Ισλαμιστές αντάρτες, με το Πακιστάν να απορρίπτει τις «παράλογες» κατηγορίες.
Οι δύο γειτονικές χώρες, που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και έχουν ήδη εμπλακεί τρεις φορές σε πόλεμο από το 1947, έχουν αρχίσει να υιοθετούν σειρά τιμωρητικών μέτρων η μία εναντίον της άλλης. «Καλούμε τις δύο κυβερνήσεις (…) να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να διασφαλίσουν ότι η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί», δήλωσε χθες στους δημοσιογράφους ο Στεφάν Ντιζαρίκ εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.
Η Ινδία και το Πακιστάν ελέγχουν και οι δύο τμήματα του Κασμίρ, αλλά το διεκδικούν πλήρως και έχουν εμπλακεί σε πολέμους για την ορεινή περιοχή. Το 2019, ινδικά αεροσκάφη βομβάρδισαν στόχους εντός του Πακιστάν, μετά από μια διασυνοριακή επίθεση μαχητών που σκότωσε τουλάχιστον 40 Ινδούς παραστρατιωτικούς στο δικό της τμήμα του Κασμίρ.
Όλοι εκτός από έναν από τους 26 τουρίστες που σφαγιάστηκαν στην επίθεση της Τρίτης ήταν Ινδοί πολίτες. Το Νέο Δελχί κατηγόρησε άμεσα το Πακιστάν, υποβάθμισε τις σχέσεις και ανέστειλε τη συμμετοχή του σε μια κρίσιμη συνθήκη για την κατανομή του νερού. Το Πακιστάν αρνήθηκε την εμπλοκή του και δήλωσε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια διακοπής ή εκτροπής του νερού που ανήκει στο Πακιστάν θα θεωρούνταν casus belli. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι την Πέμπτη δεσμεύτηκε να καταδιώξει τους επιτιθέμενους «μέχρι την άκρη του κόσμου»
Τι συνέβη στο Παχαλγκάμ;
Ένοπλοι άνοιξαν πυρ την Τρίτη εναντίον περιηγητών σε έναν δημοφιλή ταξιδιωτικό προορισμό στον ορεινό προορισμό Παχαλγκάμ στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ. Τουλάχιστον 25 Ινδοί πολίτες και ένας Νεπαλέζος υπήκοος σκοτώθηκαν στην επίθεση, η οποία εκτυλίχθηκε σε μια κοιλάδα προσβάσιμη μόνο με τα πόδια ή με άλογο.
Διαδηλώσεις για την επίθεση στο Κασμίρ
Associated PressΑυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν σκηνές φρίκης καθώς οι ένοπλοι πλησίαζαν, ανοίγοντας πυρ εναντίον τουριστών από κοντινή απόσταση. Κάποιοι περιέγραψαν πώς οι άνδρες της ομάδας ξεχώριζαν και πυροβολούσαν τα θύματά τους. Άλλοι επιζώντες μιλώντας σε τοπικά μέσα ενημέρωσης δήλωσαν ότι οι ένοπλοι κατηγόρησαν ορισμένα από τα θύματα ότι υποστήριζαν τον πρωθυπουργό Μόντι.
Η ινδουιστική-εθνικιστική κυβέρνηση του Μόντι ανακάλεσε τη συνταγματική αυτονομία του Κασμίρ, το οποίο αποτελεί μουσουλμανική πλειοψηφία, το 2019, θέτοντάς το υπό τον άμεσο έλεγχο του Νέου Δελχί, πυροδοτώντας εκτεταμένες διαμαρτυρίες.
Τι συμβαίνει με το Κασμίρ;
Το Κασμίρ αποτελεί σημείο ανάφλεξης στις σχέσεις Ινδίας-Πακιστάν από τότε που και οι δύο χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία το 1947. Τα δύο έθνη που αναδύθηκαν από την αιματηρή διχοτόμηση της «βρετανικής Ινδίας» - η Ινδία με πλειοψηφία Ινδουιστών και το Πακιστάν με πλειοψηφία Μουσουλμάνων - διεκδικούν εξίσου το Κασμίρ στο σύνολό του και, μήνες μετά την ανεξαρτησία τους, πολέμησαν τον πρώτο από τους τρεις πολέμους τους για την περιοχή.
Η διαιρεμένη περιοχή είναι πλέον ένα από τα πιο στρατιωτικοποιημένα μέρη στον κόσμο. Για δεκαετίες, αρκετές εγχώριες ένοπλες ομάδες, που απαιτούν είτε την ανεξαρτησία του Κασμίρ είτε την ένταξη της περιοχής στο Πακιστάν, μάχονται κατά των ινδικών δυνάμεων ασφαλείας, σε ένα συνεχιζόμενο κύμα βίας που έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες. Η Ινδία λέει ότι αυτές οι ομάδες υποστηρίζονται από το Πακιστάν, κάτι που αρνείται το Ισλαμαμπάντ.
Η κυβέρνηση Μόντι έχει δηλώσει ότι η ένοπλη δράση έχει μειωθεί μετά την ανάκληση της αυτονομίας του Κασμίρ το 2019. Οι αναλυτές λένε ότι η σφαγή της Τρίτης έχει διαψεύσει αυτό το μήνυμα.
Ποιος ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση;
Η «Αντίσταση του Κασμίρ», γνωστή και ως «Μέτωπο Αντίστασης» (TRF), ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στο Παχαλγκάμ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκφράζοντας δυσαρέσκεια για τους «ξένους» που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και προκάλεσαν «δημογραφική αλλαγή». Δεν παρείχε αποδεικτικά στοιχεία και το CNN δεν μπορεί να επαληθεύσει ανεξάρτητα τον ισχυρισμό. Η TRF είναι μια σχετικά νέα μαχητική οργάνωση για την οποία λίγα είναι γνωστά.
Η ομάδα «γεννήθηκε» το 2019 μέσω της εφαρμογής κρυπτογραφημένων μηνυμάτων Telegram, αφού ανέλαβε την ευθύνη για μια επίθεση με χειροβομβίδα στη Σριναγκάρ, τη μεγαλύτερη πόλη του Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία, σύμφωνα με έρευνα του think tank Observer Research Foundation (ORF) με έδρα το Νέο Δελχί.
Η Ινδία έχει χαρακτηρίσει την TRF ως «τρομοκρατική οργάνωση» και τη συνέδεσε με την παράνομη ισλαμιστική ομάδα «Λασκάρ-ε-Ταίμπα», η οποία βρισκόταν πίσω από τις θανατηφόρες επιθέσεις στη Βομβάη το 2008 και έχει πολύ πιο ισχυρό προφίλ.
Η αστυνομία του Κασμίρ δημοσίευσε την Πέμπτη ανακοινώσεις με τις οποίες κατονομάζει τρεις υπόπτους που φέρονται να εμπλέκονται στην επίθεση. Δύο από τους τρεις είναι Πακιστανοί υπήκοοι.
Τι σημαίνει η αναστολή της Συνθήκης για τα Ύδατα του Ινδού;
Η Ινδία δικαιολόγησε τα αντίποινά της ως απάντηση στην υποτιθέμενη «υποστήριξη της διασυνοριακής τρομοκρατίας» από το Πακιστάν. Το Νέο Δελχί έκλεισε ένα βασικό συνοριακό πέρασμα και περιόρισε περαιτέρω τις ήδη περιορισμένες βίζες για τους Πακιστανούς πολίτες. Επίσης, απέλασε στρατιωτικούς, ναυτικούς και αεροπορικούς συμβούλους από την Πακιστανική Ύπατη Αρμοστεία στο Νέο Δελχί.
Ανέστειλε επίσης τον ρόλο της στη «Συνθήκη για τα Ύδατα του Ινδού», μια σημαντική συμφωνία κατανομής νερού μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν που ισχύει από το 1960 και θεωρείται μια σπάνια ιστορία διπλωματικής επιτυχίας μεταξύ των δύο διχασμένων γειτόνων.
Το τεράστιο σύστημα του ποταμού Ινδού, το οποίο υποστηρίζει εκατοντάδες εκατομμύρια μέσα διαβίωσης σε όλο το Πακιστάν και τη βόρεια Ινδία, πηγάζει από το Θιβέτ, διασχίζοντας την Κίνα και το Κασμίρ που ελέγχεται από την Ινδία πριν φτάσει στο Πακιστάν. Ο τεράστιος όγκος νερού είναι ένας ζωτικός πόρος και για τις δύο χώρες και η συνθήκη διέπει τον τρόπο κατανομής του.
Μια δήλωση της πακιστανικής κυβέρνησης ανέφερε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια διακοπής ή εκτροπής νερού που ανήκει στο Πακιστάν θα θεωρούνταν πράξη πολέμου. Μετά την κίνηση της Ινδίας, την Πέμπτη το Πακιστάν δήλωσε ότι αναστέλλει το εμπόριο με την Ινδία, κλείνει τον εναέριο χώρο του και απελαύνει Ινδούς διπλωμάτες, χαρακτηρίζοντας τα μέτρα της Ινδίας «μονομερή, άδικα, πολιτικά υποκινούμενα, εξαιρετικά ανεύθυνα και στερούμενα νομικής βάσης».
«Η Ινδία έχει παίξει ξανά και ξανά το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών και εάν υπάρχουν αποδείξεις για την εμπλοκή του Πακιστάν (στο Παχαλγκάμ), παρακαλούμε μοιραστείτε τα μαζί μας και με τον κόσμο», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ισάκ Νταρ.
Πώς είναι η κατάσταση στο Κασμίρ;
Οι εντάσεις κλιμακώνονται στο Κασμίρ, καθώς οι ινδικές δυνάμεις ασφαλείας συνεχίζουν να αναζητούν τους υπόπτους για την επίθεση της Τρίτης. Οι ινδικές δυνάμεις «ενεπλάκησαν σε ανταλλαγή πυροβολισμών με μαχητές» στην περιοχή Μπαντιπόρα, βόρεια της Σριναγκάρ, κατά τη διάρκεια της έρευνας, ανέφερε το ινδικό σώμα στρατού στο Κασμίρ στο X.
Εν τω μεταξύ, ο αρχηγός του ινδικού στρατού, στρατηγός Ουπέντρα Ντουιβέντι, αναμένεται να επισκεφθεί το Κασμίρ σήμερα Παρασκευή (25/4) για να «αξιολογήσει την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή», σύμφωνα με τον ινδικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα DD News.
Ο Αρσάντ Νατζάμ, 48 ετών, δάσκαλος που ζει στο υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ, κοντά στη γραμμή που χωρίζει την περιοχή, δήλωσε πολύ ανήσυχος. «Καθαρίσαμε το καταφύγιό μας», δήλωσε στο CNN. «Υπάρχει φόβος μεταξύ των ανθρώπων... οτιδήποτε μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή».
Ένταση σε κηδεία θύματος από την επίθεση στο ινδικό Κασμίρ
Associated PressΧιλιάδες έχουν συγκεντρωθεί στους δρόμους τις τελευταίες ημέρες για να καταδικάσουν τις θανατηφόρες επιθέσεις, καθώς οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων εκφράζουν ανησυχίες για τον αντίκτυπο που έχουν ήδη στον δημοφιλή τουριστικό προορισμό κατά την περίοδο αιχμής.
«Δεν μπορούσαμε όλοι απλώς να καθόμαστε και να παρακολουθούμε. Βγήκαμε έξω για να δείξουμε συγκίνηση, αλληλεγγύη και να καταδικάσουμε τις δολοφονίες», δήλωσε ο κάτοικος της περιοχής Ουμάρ Ναζίρ Τιμπετμπαγκάν «Οι διαμαρτυρίες μας ήταν ένα μήνυμα προς όλους ότι όλοι οι κάτοικοι του Κασμίρ στέκονται στο πλευρό της χώρας σε αυτή την ώρα πένθους». Εν τω μεταξύ, διαμαρτυρίες κατά του Πακιστάν έχουν ξεσπάσει στο Δελχί, και σε αρκετές άλλες πόλεις, εγείροντας φόβους για τροφοδότηση αντιμουσουλμανικών αισθημάτων.
Τι θα συμβεί στη συνέχεια;
Όλα τα βλέμματα είναι τώρα στραμμένα στο πώς θα αντιδράσουν το Νέο Δελχί και το Ισλαμαμπάντ, με τους αναλυτές να φοβούνται την πιθανότητα στρατιωτικής κλιμάκωσης. «Ο Μόντι θα έχει μια πολύ ισχυρή, αν όχι ακαταμάχητη, πολιτική παρόρμηση να αντιδράσει με βία», δήλωσε ο Αρζάν Ταραπόρε, ερευνητής από το Κέντρο Διεθνούς Ασφάλειας και Συνεργασίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.
«Δεν γνωρίζουμε πώς θα μοιάζει αυτό και είναι κάπως άνευ νοήματος να κάνουμε εικασίες σε αυτό το σημείο, αλλά νομίζω ότι η κρίση του Μπαλακότ του 2019 παρέχει κάποιες ενδείξεις για το τι πρέπει να προσέξουμε στην απάντηση της Ινδίας», δήλωσε ο Ταραπόρε, αναφερόμενος στην απάντηση του Νέου Δελχί στην επίθεση εναντίον ινδικών στρατευμάτων που σκότωσε τουλάχιστον 40 παραστρατιωτικούς στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ.
Το Νέο Δελχί ανταπέδωσε εξαπολύοντας αεροπορικές επιδρομές στο Πακιστάν, την πρώτη τέτοια εισβολή στο έδαφός του από τον πόλεμο του 1971 μεταξύ των δύο. «Το βασικό ερώτημα θα είναι αν θα επιδιώξουν να επιβάλουν πιο ουσιαστικό, απτό κόστος στις τρομοκρατικές ομάδες, μεταξύ άλλων στοχεύοντας την ηγεσία ή τις εγκαταστάσεις των κεντρικών γραφείων τους; Ή μήπως η Ινδία θα προχωρήσει ακόμη περισσότερο, ξεπερνώντας το όριο για να επιτεθεί στον πακιστανικό στρατό;» αναρωτιούνται οι αναλυτές.