«Η δωρεά οργάνων είναι σαν να κάνεις άλλα πέντε παιδιά»
Η μητέρα που δώρισε τα όργανα της 16χρονης κόρης της, Ιωάννα Σαρρή – Μπαλάση μίλησε για την προσωπική της εμπειρία, στην εκδήλωση για την παρουσίαση του προγράμματος Organmeetings και του πρώτου πλήρη οδηγού στην Ελλάδα για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων.
Ένα νέο ενημερωτικό πρόγραμμα, που απευθύνεται σε γκρουπ ενήλικων πολιτών, παρουσιάστηκε την Τετάρτη 23 Νοεμβρίου από το Ίδρυμα Ωνάση. Τα Organmeetings αποτελούν ένα καινοτόμο πρόγραμμα, που δημιουργήθηκε με την επιστημονική καθοδήγηση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και τη συνεργασία του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (ΩΚΚ). Στόχος του είναι να προσφέρει τη σωστή πληροφόρηση γύρω από τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, καταρρίπτοντας παράλληλα μύθους και στερεότυπα του παρελθόντος, που εξακολουθούν να κυριαρχούν στην κοινή γνώμη.
Η μητέρα που δώρισε τα όργανα της 16χρονης κόρης της
«Η δωρεά οργάνων είναι σαν να κάνεις άλλα πέντε παιδιά» λέει η Ιωάννα Σαρρή – Μπαλάση. Η πιο συγκινητική στιγμή κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προήλθε από την παρουσία της κυρίας Ιωάννας Σαρρή-Μπαλάση, της μητέρας που βρήκε το σθένος να δωρίσει τα όργανα της 16χρονης κόρης της, Νεκταρίας.
«Έξι μήνες μπαινοβγαίναμε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου. Νύχτα μέρα ήμουν στο πλευρό της Νεκταρίας. Έκανα να δω τα άλλα μου παιδιά 4 μήνες» διηγείται. «Στα 15 της παρουσιάστηκαν τα πρώτα προβλήματα υγείας. Άρχισε να πονάει το κεφάλι της, να μην έχει τον έλεγχο του σώματός της, να μην μπορεί να περπατήσει. Τον Αύγουστο του 2019 έχασε προσωρινά την όρασή της και τότε ήταν που τρέξαμε στο νοσοκομείο. Τον Φεβρουάριο, ανήμερα των γενεθλίων της, οι γιατροί μας ανακοίνωσαν ότι δεν θα τα καταφέρει. Στις 10 Φεβρουαρίου επιβεβαιώθηκε με όλη τη διαδικασία ότι ήταν εγκεφαλικά νεκρή». Η απόφαση της κυρίας Ιωάννας Σαρρή – Μπαλάση και του συζύγου της, ήταν αυτόματη: «θα δωρίσουμε τα όργανά της».
«Το παιδί μου πια συνεχίζει να ζει μέσα στα σώματα πέντε άλλων ανθρώπων. Πέντε οικογένειες κάνουν μαζί γιορτές, πέντε άνθρωποι θα ζήσουν όσα δεν πρόλαβε η Νεκταρία» λέει, στέλνοντας το μήνυμα της δωρεάς οργάνων μέσα από την προσωπική της εμπειρία.
Ουραγός η Ελλάδα
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση στην Ευρώπη και στις δέκα τελευταίες χώρες του Δυτικού κόσμου στις μεταμοσχεύσεις.
- 150.000 ασθενείς είναι εγγεγραμμένοι πανευρωπαϊκά στη λίστα αναμονής για ένα ή περισσότερα συμπαγή όργανα.
- Τα συμπαγή όργανα που μπορούν να μεταμοσχευθούν είναι οι πνεύμονες, το πάγκρεας, το λεπτό έντερο, οι νεφροί, το ήπαρ, η καρδιά.
- Κάθε μία ώρα 6 νέοι ασθενείς προστίθενται στις εθνικές λίστες υποψήφιων ληπτών οργάνων στην Ευρώπη, ενώ περισσότεροι από 6.500 ασθενείς χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο περιμένοντας το πολυπόθητο μόσχευμα.
- Συνολικά 1.350 ασθενείς αναμένουν στην Ελλάδα για ένα ή περισσότερα όργανα.
- 1.200 ασθενείς βρίσκονται στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού στην Ελλάδα, ενώ οι αιμοκαθερόμενοι είναι 11.500.
- 8,8 χρόνια είναι ο μέσος χρόνος αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού, ενώ στην Ισπανία είναι 6 με 12 μήνες.
- Στο Εθνικό Μητρώο Δωρητών Οργάνων μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021 ήταν εγγεγραμμένοι μόλις 8.000 δωρητές.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι κάρτες δωρητών που είχαν εκδοθεί πριν από το 2019, δεν ισχύουν. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να ακολουθήσουν τη νέα διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει ταυτοποίηση μέσω κωδικών taxis.
«Ξύπνησε από το κώμα, πριν του πάρουν τα όργανα» - Οι αστικοί μύθοι
Παρότι η πλειονότητα της κοινής γνώμης είναι υπέρ της δωρεάς οργάνων, διαδεδομένοι αστικοί μύθοι μπορεί να αποβούν καθοριστικοί για τη ζωή συνανθρώπων μας. Παράλληλα, λανθασμένες αντιλήψεις διαδίδονται μέσα από την ποπ κουλτούρα, που μπορεί να συμβάλλουν στη σύγχυση του κόσμου σχετικά με τη δωρεά οργάνων. Για παράδειγμα, συχνά χρησιμοποιείται ο όρος «κλινικά νεκρός», που όμως δεν αντιστοιχεί σε κάποια ιατρική κατάσταση. Επίσης, η εικόνα αφαίρεσης οργάνων σε δημοφιλείς σειρές και ταινίες απέχει μίλια από την πραγματικότητα.
Τα συμπαγή όργανα έχουν ιδιαίτερα περιορισμένο χρόνο επιβίωσης εκτός του ανθρώπινου οργανισμού. Ο χρόνος αυτός, μεταξύ της αφαίρεσης και της μεταμόσχευσης του οργάνου, αποκαλείται χρόνος ψυχρής ισχαιμίας, γιατί τα όργανα συντηρούνται μέσα σε ειδικά διαλύματα και σε πάγο. Μόλις 4 ώρες για την καρδιά και τους πνεύμονες, 9 ώρες για το ήπαρ και 24 για τους νεφρούς. Σε «τράπεζα» φυλάσσονται οι ιστοί, όπως οι κερατοειδείς και το δέρμα, οι οποίοι μπορούν να συντηρηθούν για μεγαλύτερα διαστήματα.
Για να ξεκινήσει η διαδικασία λήψης συμπαγών οργάνων, θα πρέπει προηγουμένως να έχει διαπιστωθεί ο εγκεφαλικός θάνατος του ατόμου, μετά από μη αναστρέψιμη καταστροφική βλάβη στο εγκεφαλικό στέλεχος. Η μόνιμη απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους συνεπάγεται την ανεπανόρθωτη απώλεια της συνείδησης, σε συνδυασμό με την κατάργηση της αυτόματης αναπνοής. Ο εγκεφαλικός θάνατος ακολουθείται από τον σωματικό θάνατο, δηλαδή την παύση της λειτουργίας όλων των οργάνων του σώματος μέσα σε λίγες ώρες. Αν ο εκλιπών υποστεί εγκεφαλικό θάνατο, τότε μόνο είναι δυνατή η συντήρηση ορισμένων οργάνων του σώματος με τεχνητά μέσα, ώστε αυτά να μπορούν να ληφθούν προς μεταμόσχευση. Τρεις γιατροί (θεράπων, αναισθησιολόγος, νευρολόγος/νευροχειρουργός) υποχρεούνται να προβούν σε ειδικές δοκιμασίες για τη διερεύνηση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Εφόσον από τις δοκιμασίες διαγνωσθεί εγκεφαλικός θάνατος, επαναλαμβάνονται εκ νέου 8 ώρες αργότερα.
Άρα, ουδέποτε στα ιατρικά χρονικά έχει επανέλθει ασθενής, ο οποίος έχει υποστεί καταστροφική βλάβη του εγκεφαλικού στελέχους. Η διαφορά με το κώμα έγκειται στο γεγονός ότι στη φυτική κατάσταση (κώμα), η εγκεφαλική βλάβη εντοπίζεται στον φλοιό ενώ η λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους παραμένει ικανοποιητική και ο εγκέφαλος αιματώνεται ικανοποιητικά. Στην περίπτωση αυτή, ο ασθενής διατηρεί μεν αυτόματη αναπνοή και καρδιακή λειτουργία, στερείται όμως συνείδησης. Σε καμία περίπτωση, οι άνθρωποι σε φυτική κατάσταση, δηλαδή σε κώμα, δεν θεωρούνται νεκροί, άρα ούτε και δυνητικοί δότες οργάνων.
Σεμινάρια για τη δωρεά οργάνων
Ο πρώτος πλήρης οδηγός στην Ελλάδα για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, καθώς και ένα ενημερωτικό πρόγραμμα για γκρουπ ενηλίκων, δημιουργήθηκαν με σκοπό να λύσουν κάθε απορία, να δώσουν απαντήσεις και να συμβάλουν στη σωστή πληροφόρηση των πολιτών. Δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, σύλλογοι με κοινωνική προσφορά, εταιρείες που, μπορούν να γίνουν πρεσβευτές της δωρεάς οργάνων συμμετέχοντας στα Organmeetings.
Τα διαδικτυακά σεμινάρια θα πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους εκπροσώπους και συνεργάτες του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση και του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. Η φόρμα συμμετοχής, η οποία απευθύνεται σε διευθυντικά στελέχη και επικεφαλής φορέων και εταιρειών, βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ωνάση www.onassis.org. Οι εγγραφές έχουν ανοίξει και τα πρώτα σεμινάρια θα πραγματοποιηθούν στις 25 Ιανουαρίου, 22 Μαρτίου και 24 Μαΐου 2023.
Παράλληλα, συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία ο κύκλος των διαδικτυακών παρουσιάσεων του εκπαιδευτικού προγράμματος «Οργανούληδες». «Ποιο είναι το πολυάσχολο όργανο στον οργανισμό μας με περισσότερες από 200 διαφορετικές λειτουργίες; Ποιο μοιάζει με δυνατή αντλία, ωθώντας το αίμα σε όλο το σώμα; Ποιο όργανο "λατρεύει" το νερό και ποιο είναι αυτό που "αγαπά" περισσότερο την τακτική άσκηση; Αλλά και πώς ένας γιατρός μπορεί να αντικαταστήσει ένα όργανο, όταν αυτό δεν λειτουργεί σωστά;» είναι κάποιες από τις ερωτήσεις στις οποίες απαντούν οι Οργανούληδες στους μαθητές.
Στους πέντε πρώτους μήνες των webinars (Ιανουάριος – Μάιος 2022), που πραγματοποιήθηκαν από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, το πρόγραμμα παρακολούθησαν περισσότεροι από 3.700 μαθητές και 300 εκπαιδευτικοί από Δημοτικά Σχολεία όλης της χώρας.
Διαβάστε επίσης:
Η «ανάσταση» που δεν ήρθε για τη Νικόλ – 25χρονη με κυστική ίνωση «έφυγε» ενώ περίμενε μεταμόσχευση
Οι «Οργανούληδες» έρχονται στα ελληνικά σχολεία - «Η Δωρεά Οργάνων είναι θέμα παιδείας»
Ακολουθήστε το Newsbomb και στο κανάλι μας στο YouTube.
