ΕΣΔΙ, το «φυτώριο» της Δικαιοσύνης

Οι προτάσεις που παρατίθενται στο παρόν κείμενο είναι το αποτέλεσμα συζητήσεων με εκπροσώπους από κάθε Σειρά της ΕΣΔΙ, αποφοίτους και εκπαιδευτές της Σχολής, υπαλλήλους της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, δικαστικούς λειτουργούς αλλά και με δόκιμους δικαστικούς λειτουργούς, που ως σπουδαστές του μακροβιότερου τμήματος της Σχολής μπορούν να βοηθήσουν ώστε να αντληθούν ιδέες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της ΕΣΔΙ. Σκοπός είναι η ανάπτυξη ενός υγιούς και αποδοτικού διαλόγου, που θα συμβάλει στη βελτίωση του έργου που προσφέρει η Σχολή.

Α' ΜΕΡΟΣ: «ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ» & «ΠΡΑΚΤΙΚΗ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΕΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ [ν. 4798/2021 (Α’ 68) όπως ισχύει], προτείνεται να διδάσκεται:

α) από δικαστικούς υπαλλήλους με εμπειρία σε Γραμματεία Διοικητικού, και συγκεκριμένα τα άρθρα:
1-10 (Γενικές διατάξεις)
90-93 (Υπηρεσιακές Συνελεύσεις)
94-123 (Δικαιώματα-Υποχρεώσεις)
124-129 (Υπηρεσιακή Εκπαίδευση)
130-137 (Αξιολόγηση)

β) από υπαλλήλους με εμπειρία στη Γραμματεία των Υπηρεσιακών Συμβουλίων ή από μέλη των Υπηρεσιακών Συμβουλίων (δικαστικούς λειτουργούς & υπαλλήλους) για τα ακόλουθα άρθρα:

84-89 (Δικαστικά και Υπηρεσιακά Συμβούλια)
159-164 (Διαθεσιμότητα-Αργία)
165-166 (Πειθαρχικά Παραπτώματα-Πειθαρχικές Ποινές)
167-177 (Γενικοί Κανόνες Πειθαρχικής Δίωξης)
178-183 (Πειθαρχικά Όργανα)

γ) από υπαλλήλους Τμημάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης (Προσωπικού ή Μισθοδοσίας Δικαστικών Υπαλλήλων) για τα εξής άρθρα:
12-17 (Πλήρωση θέσεων)
18-22 (Τομείς-Κατηγορίες-βαθμοί)
138-142 (Μονιμοποίηση-Βαθμολογική Εξέλιξη)
147-158 (Κατανομή – Μετακίνηση -Μετάθεση – Απόσπαση – Μετάταξη –Ένταξη)

Η συμβολή των ανωτέρω υπαλλήλων και δικαστικών λειτουργών στην επεξήγηση ειδικών ζητημάτων θα ήταν διαφωτιστική λόγω εργασιακής ή και προσωπικής εμπειρίας.

Με την ίδια λογική θα μπορούσαν να οργανωθούν και σχετικά επιμορφωτικά σεμινάρια επιδιώκοντας τη σύμπραξη Δικαστικών Υπηρεσιών, Υπηρεσιακών Συμβουλίων και Κεντρικής Υπηρεσίας Υπουργείου Δικαιοσύνης και την επεξήγηση των διαδικασιών σε μεγαλύτερο βάθος.

Η παρουσίαση της ολοκληρωμένης εικόνας των διαδικασιών θα διευκόλυνε το έργο και τη συνεργασία του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τις Δικαστικές Υπηρεσίες και τα Υπηρεσιακά Συμβούλια/Πειθαρχικά Όργανα, αλλά και θα συνέβαλλε στην επίλυση διοικητικών υποθέσεων δικαστικών υπαλλήλων, αποφεύγοντας λάθη και καθυστερήσεις.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΗΣ ΕΣΔΙ

Οι εκτός Θεσσαλονίκης υποψήφιοι της ΕΣΔΙ αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά το τρίμηνο της θεωρητικής τους εκπαίδευσης λόγω του αυξημένου κόστους διαμονής και της καθυστέρησης καταβολής του επιδόματος φοίτησης (απαιτείται διάστημα μεταξύ 40 έως 60 ημερών για την πραγματοποίηση της πρώτης πληρωμής). Το σύντομο (τρίμηνης διάρκειας) χρονικό διάστημα φοίτησης περιορίζει και τον αριθμό των διαθέσιμων προς ενοικίαση κατοικιών. Για μικρά διαμερίσματα τα ενοίκια στη Θεσσαλονίκη ανέρχονται σε περίπου 500 ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται οι λογαριασμοί. Το κόστος συγκατοίκησης υπολογίζεται σε 700 – 800 ευρώ, την ώρα που οι μικτές αποδοχές που αντιστοιχούν σε σπουδαστή κατηγορίας ΔΕ είναι 958 ευρώ, ΤΕ 1.137 ευρώ και ΠΕ 1.192 ευρώ μηνιαίως.

Επιπρόσθετα, οι απόφοιτοι της Σχολής καλούνται να αντιμετωπίσουν έξοδα μετακίνησης και διαμονής κατά το τρίμηνο της πρακτικής, καθώς οφείλουν να μεταβούν σε δικαστικές υπηρεσίες της Θεσσαλονίκης, της Αθήνας και του Πειραιά με δικά τους έξοδα. Δεν καλύπτονται οδοιπορικά και έξοδα τοποθέτησης, καθώς δεν θεωρούνται μόνιμοι δικαστικοί υπάλληλοι. Οι οικονομικές επιβαρύνσεις συνεχίζονται και κατά την πρώτη τοποθέτησή τους, ειδικά όταν αυτή αφορά νησί ή παραμεθόριο. [Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν και οι υποψήφιοι Δικαστικοί Λειτουργοί, τόσο ως φοιτητές της ΕΣΔΙ όσο και κατά την πρώτη τους τοποθέτηση].

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω προτείνονται:
ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΕΝΟΙΚΙΟΥ κατά το Α΄ Στάδιο Εκπαίδευσης για τους σπουδαστές της ΕΣΔΙ, δικαστικούς λειτουργούς και υπαλλήλους, που προέρχονται από περιοχές εκτός Θεσσαλονίκης.

ΔΩΡΕΑΝ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ για κατοίκους νησιών και απομακρυσμένων περιοχών, εφόσον οι σπουδαστές της ΕΣΔΙ, τόσο οι δικαστικοί λειτουργοί όσο και οι υπάλληλοι, επιβαρύνονται επιπλέον με τα έξοδα αυτά (κατ’ αναλογία των όσων ισχύουν και για τους εκπαιδευτικούς).

ΥΠΕΡΑΝΑΛΗΨΗ (OVERDRAFT) Ακολουθώντας πρότυπα ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, θα μπορούσε να υπάρξει συνεργασία της ΕΣΔΙ (κατόπιν σύμφωνης γνώμης του ΓΛΚ) με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η δυνατότητα «υπερανάληψης» (overdraft), για παράδειγμα δύο ή τριών μηνιαίων αποδοχών, με σκοπό την ενίσχυση των σπουδαστών της ΕΣΔΙ. Ο μεγάλος αριθμός σπουδαστών (π.χ. 350 άτομα η 3η ΣΕΙΡΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ και 173 άτομα η 31η ΣΕΙΡΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ) σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο να διατηρήσουν στη συγκεκριμένη τράπεζα τον λογαριασμό μισθοδοσίας τους αποτελούν ισχυρά επιχειρήματα διαπραγμάτευσης. Με τον τρόπο αυτό θα απαλλάσσονταν σε μεγάλο βαθμό οι σπουδαστές από το άγχος και την πίεση αναφορικά με οικονομικά ζητήματα, ενώ θα εξασφαλίζονταν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, απρόσκοπτης φοίτησης και πρακτικής άσκησης.

Από την άλλη πλευρά, ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ανοίγει το δρόμο για ΑΜΕΣΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ των εκπαιδευόμενων δικαστικών υπαλλήλων της ΕΣΔΙ στις μελλοντικές τους θέσεις υποδοχής με σκοπό τη ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ άσκηση (ενίοτε εκπαιδεύονται σε υπηρεσίες μη σχετικές με τον τελικό φορέα υποδοχής), ενώ ταυτόχρονα ΕΞΑΛΕΙΦΕΙ ΕΠΑΧΘΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ.

Ο κ. Μπαλαφούτης παραθέτει χαρακτηριστικά: «Η πρακτική εκπαίδευση δύναται να γίνεται στις υπηρεσίες υποδοχής και τοποθέτησης των εκπαιδευόμενων υπαλλήλων, όπως αυτές αναφέρονται στην “Προκήρυξη διαγωνισμού για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών εκπαιδευόμενων που πρόκειται να καταλάβουν θέσεις δικαστικών υπαλλήλων”, λαμβάνοντας υπόψη τις υποβληθείσες δηλώσεις προτίμησής τους και με βάση τον γενικό πίνακα αποφοίτησης και κατάταξης.

Με αυτόν τον τρόπο οι εκπαιδευόμενοι έρχονται σε επαφή με τον πραγματικό κόσμο της υπηρεσίας τοποθέτησης, κατανοώντας την οργάνωση και τον τρόπο λειτουργίας της, με βάση τη θεωρητική κατάρτιση που έχουν αποκτήσει. Έτσι πραγματοποιείται η εξοικείωση των εκπαιδευομένων με το έργο της υπηρεσίας τοποθέτησης, μέσω κυκλικής εναλλαγής στα τμήματα της υπηρεσίας και με το εργασιακό περιβάλλον της. Μετά το πέρας της τρίμηνης πρακτικής εκπαίδευσης οι εκπαιδευόμενοι είναι πλήρως έτοιμοι, με την έκθεση εμφάνισης και την ορκωμοσία, να ανταποκριθούν αμέσως στην εκτέλεση των καθηκόντων που θα τους ανατεθούν από τη Διοίκηση της Δικαστικής Υπηρεσίας υποδοχής. Αποτελεί παράδοξο η τρίμηνη πρακτική εκπαίδευση του εκπαιδευόμενου να γίνει σε μια Δικαστική υπηρεσία της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης (Εισαγγελία, Πρωτοδικείο, Εφετείο) και η τοποθέτηση του σε αντίστοιχη της Διοικητικής Δικαιοσύνης (Διοικητικό Πρωτοδικείο, Διοικητικό Εφετείο) καθώς και το αντίστροφο. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται οι εκπαιδευόμενοι, οι οποίοι δεν κατοικούν στις πόλεις στις οποίες είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τη θεωρητική (Θεσσαλονίκη) και την πρακτική τους εκπαίδευση (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Πειραιά) αλλά ούτε και στην πόλη της έδρας της Δικαστικής Υπηρεσίας τοποθέτησης. Οι εκπαιδευόμενοι αναγκάζονται να αναζητούν προς ενοικίαση καταλύματα για ένα τρίμηνο με ιδιαίτερα επαχθείς όρους».

Σε περίπτωση άμεσης τοποθέτησης των εκπαιδευόμενων στον φορέα υποδοχής τους για πρακτική άσκηση, θα ήταν σε θέση να παράγουν σημαντικό έργο στη Δικαστική Υπηρεσία μέσα στο τρίμηνο και να διεκδικήσουν την προσμέτρηση του συγκεκριμένου διαστήματος στην απαιτούμενη για τη μονιμοποίησή τους διετία.

Με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την κατάργηση βαθμολόγησης της πρακτικής, την σύντμηση του χρόνου που απαιτείται για τη δημοσίευση του ΦΕΚ διορισμού και ακολούθως για την ανάληψη υπηρεσίας από το δικαστικό υπάλληλο, δίδεται η δυνατότητα η δόκιμη περίοδος να υπολογίζεται από την ημερομηνία όρκισης του κατά την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ, κατ’ αναλογία των διατάξεων που ισχύουν για τους απόφοιτους της ΕΣΔΔΑ.

ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΟΙΝΙΚΗ/ΠΟΛΙΤΙΚΗ/ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Κατά την παράδοση του μαθήματος θα ήταν βοηθητική η πραγματοποίηση της εικονικής δίκης σε χώρο δικαστηρίου, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα δοκιμαστικής χρήσης του συστήματος μαγνητοφώνησης και καλύτερης αντίληψης του περιβάλλοντος του δικαστηρίου.

ΧΡΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΕΣΩΝ

Συνδέοντας το laptop με γιγαντοοθόνη ο διδάσκων θα παρουσιάζει σε πραγματικό χρόνο (και όχι σε διαφάνειες) τα βήματα εκπαιδεύοντας τους σπουδαστές γενικά α) στο περιβάλλον του ΟΣΔΥΠΠ (Ολοκληρωμένο πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Διαδικασία), β) στο περιβάλλον του ΟΣΔΔΥ-ΔΔ (Ολοκληρωμένο πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για τη Διοικητική Δικαιοσύνη) και γ) σε όποιο άλλο περιβάλλον ο εκπαιδευτής κρίνει απαραίτητο. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν ένα μάθημα σχετικά με την έκδοση πιστοποιητικών διαθηκών, αποποίησης ή φερεγγυότητας.

Η πιο αποτελεσματική προοπτική θα ήταν να ενταχθεί στο σύστημα ένα εκπαιδευτικό πεδίο για τους νέους χρήστες. Διαφορετικά θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένα παρόμοιο εικονικό περιβάλλον (λύση προς την οποία κατευθύνθηκε ο κ. Ρηγούτσος, εκπαιδευτής/υπάλληλος του Εφετείου Αθηνών), έστω και αν παρουσιάζει ατέλειες ως προς την προσβασιμότητα των φοιτητών σε αυτό.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ

Οι εκπαιδευτές της 1ης ΣΕΙΡΑΣ ΕΣΔΙ δικαστικών υπαλλήλων ανέρχονταν σε 40 (ακαδημαϊκοί, δικαστικοί λειτουργοί, δικηγόροι, δικαστικοί υπάλληλοι), όσες και οι ημέρες εκπαίδευσης – διαφορετικός εκπαιδευτής κάθε ημέρα. Στην αντίστοιχη 2η ΣΕΙΡΑ ΕΣΔΙ οι εκπαιδευτές περιορίστηκαν στους μισούς, ενώ στην 3η ΣΕΙΡΑ συρρικνώθηκαν στους 7.

Οι απόφοιτοι της 1ης ΣΕΙΡΑΣ ΕΣΔΙ δικαστικών υπαλλήλων θεωρούν ότι ο μεγαλύτερος αριθμός εκπαιδευτών εξασφάλιζε αντικειμενικότερη αξιολόγηση και βαθμολόγηση του φοιτητή, ενώ καθιστούσε αδύνατη την προσωπική προσέγγιση του φοιτητή προς τον καθηγητή, λόγω του πλήθους τους. Επομένως, εφόσον έχει προκριθεί μικρός αριθμός διδασκόντων, η τακτική εναλλαγή αυτών θα συνέβαλλε στην αποφυγή δημιουργίας λανθασμένων εντυπώσεων.

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗΣ

Η εξαγωγική διαδικασία μπορεί να έχει μορφή «πολλαπλής επιλογής» (multiple choice) στο σύνολό της ή στο μεγαλύτερο τμήμα της, ώστε το ποσοστό επιτυχίας του φοιτητή να δίδεται εκείνη τη στιγμή από το σύστημα αυτόματα (συνολικά ή αναφορικά με το τμήμα της εξέτασης που έχει αυτή τη μορφή). Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η γραμματεία της σχολής στην έκδοση των αποτελεσμάτων και στη διαμόρφωση της συνολικής κατάταξης των φοιτητών (της «ιεραρχίας»), ενώ οι φοιτητές είναι σε θέση να γνωρίζουν άμεσα την υπηρεσία τοποθέτησής τους.

Δευτερευόντως, η αυτοματοποίηση των εξετάσεων αποφοίτησης αποδεσμεύει μεγαλύτερο αριθμό γραμματέων της Σχολής εγκαίρως, ώστε να συμμετάσχουν ως συνοδοί στα εκπαιδευτικά ταξίδια και να επιτευχθεί η άριστη διοργάνωση αυτών.
Κρίνεται πρακτικά χρήσιμο η εκδρομή να μη διακόπτει το τρίμηνο θεωρητικής κατάρτισης αλλά να έπεται αυτού. Μπορεί λοιπόν να πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την ανακοίνωση της συνολικής βαθμολογίας ή κατά τη διάρκεια του τριμήνου πρακτικής άσκησης, ώστε να μη χαθεί χρόνος μελέτης και οι εκδρομές να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ

Στα εκπαιδευτικά ταξίδια κρίνεται πρόσφορο να συμπεριληφθούν οι επισκέψεις στις κάτωθι αναφερόμενες δικαστικές υπηρεσίες, λόγω της σπουδαιότητάς τους και της περιορισμένης επισκεψιμότητάς τους από δικαστικούς υπαλλήλους :

1. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΕΔΔΑ), Στρασβούργο –Γαλλία
Στόχος μίας τέτοιας εκπαιδευτικής επίσκεψης είναι η αποκόμιση βαθύτερης γνώσης σχετικά με το Δικαστήριο, τη λειτουργία του και τη συναφή νομολογία.

2. ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ (ΔΕΕ), Λουξεμβούργο
Σκοπός της επίσκεψης είναι η εμπεριστατωμένη ενημέρωση σχετικά με τις αρμοδιότητες, την οργάνωση και τη λειτουργία του Δικαστηρίου.

3. EUROPOL – EUROJUST - ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, Χάγη – Κάτω Χώρες
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Eurojust και η οργάνωσή της, καθώς και η κατανόηση των εξουσιών που παρέχονται στα εθνικά μέλη της Eurojust και των μέσων δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις. Επίσης, σημαντική κρίνεται και η επίσκεψη στην Εuropol και στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη.

4. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ (OLAF), Βρυξέλλες – Βέλγιο
Η επίσκεψη προσφέρει στους δικαιούχους μια εικόνα της διαδικασίας νομοθέτησης της ΕΕ, της λειτουργίας και των διαδικασιών του θεσμικού οργάνου υποδοχής, ενώ εξηγεί και το ρόλο της OLAF.

5. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ, Βιέννη –Αυστρία
Επίσκεψη στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC), ώστε να γνωρίσουν οι φοιτητές της ΕΣΔΙ το έργο των εν λόγω θεσμικών οργάνων. (Μεταξύ των θεμάτων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν είναι: ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, η μη διάκριση, ΛΟΑΤΚΙ, η πρόσβαση στη δικαιοσύνη, το άσυλο, η μετανάστευση, τα εγκλήματα μίσους, τα δικαιώματα του παιδιού).

6. ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΧΑΓΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ, Χάγη – Κάτω Χώρες
Η επίσκεψη αυτή αποσκοπεί στο να παρουσιάσει τα κύρια μέσα της Διάσκεψης της Χάγης για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο (συμβάσεις, πρωτόκολλα και αρχές) στον τομέα του οικογενειακού δικαίου. Δύναται να παρουσιαστούν οι συμβάσεις σχετικά με τις αστικές πτυχές της διεθνούς απαγωγής παιδιών, την προστασία των παιδιών και τη διακρατική συνεργασία όσον αφορά την υιοθεσία, τις δικαιοδοσίες και το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση, τη συνεργασία όσον αφορά τη γονική μέριμνα και τα μέτρα προστασίας των παιδιών, τη διεθνή είσπραξη της διατροφής των παιδιών και άλλες μορφές οικογενειακής διατροφής, καθώς και το πρωτόκολλο σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής.

Για τις επισκέψεις στις αίθουσες των δικαστηρίων με σκοπό την παρακολούθηση της δίκης, είτε αυτές συνεχίσουν να πραγματοποιούνται σε χώρες των Βαλκανίων, όπως γίνεται τώρα (π.χ. Τσεχία, Πολωνία, Βουλγαρία) είτε εμπλουτιστούν με νέους προορισμούς (π.χ. Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), όπως προτάθηκε, κρίνεται απαραίτητη η συνδρομή μεταφραστών εξοικειωμένων με τη νομική ορολογία (με χρήση ακουστικών) για την καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας από τους σπουδαστές της ΕΣΔΙ.

Β' ΜΕΡΟΣ: ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Η υπάρχουσα θεματολογία των επιμορφωτικών σεμιναρίων της ΕΣΔΙ θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με δύο ακόμη θεματικές, ακολουθώντας τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της Δικαιοσύνης.

Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ αποτελεί το βασικότερο εργαλείο αποσυμφόρησης των δικαστηρίων. Ενδιαφέρον θα είχε η παρουσίαση των εξής εννοιών:
α) Διαμεσολάβησης,
β) Δικαστικής Διαμεσολάβησης,
γ) Εμπορικής Διαμεσολάβησης (Ειδική Διαμεσολάβηση),
δ) Εξωδικαστικής Επίλυσης Διαφορών Διασυνοριακού Δικαίου (Ειδική Διαμεσολάβηση),
ε) Διαιτησίας.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ – ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΙΝΑΚΙΟ

Παρουσίαση του ηλεκτρονικού φακέλου (ως υποέργο του ΟΣΔΔΥΠΠ, ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης), της τηλεματικής δίκης και του ηλεκτρονικού Πινακίου.

Ηλεκτρονικός φάκελος προβλέπεται για τη διοικητική, ποινική και αστική διαδικασία. Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, που θα τεθεί σε εφαρμογή από το επόμενο δικαστικό έτος, πρόκειται να περιλαμβάνει συγκεκριμένη διάταξη, στην οποία θα αναφέρεται τι θα περιέχει ο ηλεκτρονικός φάκελος. Στον ηλεκτρονικό φάκελο, που θα σχηματίζεται με την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου, θα εισάγονται ηλεκτρονικά όλα τα δικόγραφα, τα αποδεικτικά έγγραφα, καθώς, επίσης, και οι δικαστικές αποφάσεις. Σε περίπτωση άσκησης ενδίκου μέσου, ο ψηφιακός φάκελος θα μεταβιβάζεται ψηφιακά στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο και, σε περίπτωση άσκησης αναίρεσης, στο Δικαστήριο που θα κρίνει το ένδικο μέσο της αναίρεσης. Ο ψηφιακός φάκελος θα εφαρμοστεί πιλοτικά στις κτηματολογικές διαφορές και από εκεί μπορούν να αντληθούν τα πρώτα παραδείγματα του επιμορφωτικού σεμιναρίου.

Τηλεδιασκέψεις/Τηλεματική Δίκη Η εισαγωγή των ψηφιακών εργαλείων στον τομέα της Δικαιοσύνης έφερε νέα δεδομένα στο σύνολο των διαδικασιών (προανάκριση/ανάκριση/κυρίως δίκη) με την απομακρυσμένη εξέταση όλων των συμμετεχόντων σε αυτή, κατηγορουμένων, μαρτύρων, διαδίκων.

Στο σεμινάριο θα μπορούσαν, ενδεικτικά, να παρουσιαστούν αποσπάσματα των βίντεο από:

• την πρώτη διοικητική δίκη που έλαβε χώρα στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πατρών. Πιο αναλυτικά, η πρώτη τηλεματική διοικητική δίκη στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πατρών στις 10.12.2024. Ο Δικαστής συνδέθηκε με το Διοικητικό Πρωτοδικείο στο Αργοστόλι και διεξήχθη κανονικά η δίκη με τον δικαστή να επικοινωνεί με τους διαδίκους και τους δικηγόρους τους (Ιωάννα Μάνδρου, 2025), ή
• την πρώτη τηλεδιάσκεψη ποινικής δίκης, που πραγματοποιήθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 21.3.2025. Συγκεκριμένα, εξετάστηκε μέσω videocall από τον 5ο Ανακριτή Αθηνών κατηγορούμενος που κρατείται στις φυλακές Κορυδαλλού, χωρίς να μεταταχθεί στο γραφείο του Ανακριτή (Νομική Βιβλιοθήκη, NBDaily, 2024) .

Θα ήταν χρήσιμο, επίσης, να εξοικειωθούν οι σπουδαστές με το Ηλεκτρονικό Πινάκιο, καθώς αποτελεί διαδεδομένο, ευρείας χρήσης εργαλείο για την άμεση, σε πραγματικό χρόνο, ενημέρωση δικηγόρων και πολιτών, μέσω διαδικτύου και ειδικών εφαρμογών (Apps) σε ηλεκτρονικές συσκευές (smartphones, tablet και laptops), σχετικά με τον χρόνο εξέτασης της υπόθεσής τους κατά την ημέρα εκδίκασής της. (Κοινό Δελτίο Τύπου των Υπουργείων Δικαιοσύνης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Προστασίας του Πολίτη, 2025) .

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΣΤΑ ΔΙΑ ΖΩΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΣΔΙ

Οι χαμηλοί μισθοί σε σχέση με το υπάρχον κόστος διαβίωσης και τις οικογενειακές υποχρεώσεις των δικαστικών υπαλλήλων τούς εμποδίζουν σε αρκετές περιπτώσεις να συμμετάσχουν στα διά ζώσης σεμινάρια της ΕΣΔΙ.

Ενδεχομένως να χρειάζεται:
α) θέσπιση προκαταβολής στους συμμετέχοντες με υποχρέωση άμεσης επιστροφής ή παρακράτησης από το μισθό σε περίπτωση κωλύματος,
β) διαφορετική αντιμετώπιση σε περιπτώσεις δικαστικών υπαλλήλων που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια εισοδηματικά και οικογενειακής κατάστασης, π.χ. πολυτεκνία, μονογονεϊκή. (Διαμόρφωση ειδικής αίτησης ή σχετικού πεδίου στην πλατφόρμα της σχολής προς συμπλήρωση)
Αξίζει οι αρμόδιοι της Σχολής να λάβουν υπόψη τους την ανωτέρω δυσκολία, καθώς τα δια ζώσης σεμινάρια υπερτερούν για τρεις λόγους:

• Επιτρέπουν μεγαλύτερη διάδραση των συμμετεχόντων με τους διδάσκοντες την ώρα του σεμιναρίου (interaction),
• Συμβάλλουν στη γνωριμία των δικαστικών υπαλλήλων μεταξύ τους, την ανταλλαγή απόψεων, τη συζήτηση πάνω σε ειδικά θέματα που τους απασχολούν, την εξεύρεση της βέλτιστης λύσης και τη διαμόρφωση «κοινής γραμμής» από το σύνολο των δικαστικών υπηρεσιών (brain storming, optimization).
• Το δίκτυο γνωριμιών που αναπτύσσεται με τη φυσική παρουσία στα σεμινάρια επιτυγχάνει την καλύτερη συνεργασία των δικαστικών υπηρεσιών και μετά το πέρας του σεμιναρίου (bonding).

Το ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ θα ήταν χρήσιμο να διατίθεται στην πλατφόρμα 2-3 ημέρες πριν από την πραγματοποίηση του επιμορφωτικού σεμιναρίου, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να είναι σε θέση να ανατρέξουν σε αυτό και να διατυπώσουν στοχευμένες ερωτήσεις, που θα προάγουν τον διάλογο σε ειδικά θέματα, διατηρώντας ένα χρήσιμο corpus σημειώσεων ως εργαλείο για την εργασία τους, σεβόμενοι το αίτημα των διδασκόντων για διορθώσεις τελευταίας στιγμής.

Σε βάθος χρόνου, και εφόσον η ΕΣΔΙ διοργανώνει ή συνδιοργανώνει ειδικά προγράμματα κατάρτισης για τους δικαστικούς υπαλλήλους των ευρωπαϊκών χωρών, συνέδρια, σεμινάρια, διαλέξεις, ημερίδες και εφόσον συνεχίσουν ετησίως να εισέρχονται δικαστικοί υπάλληλοι στον κλάδο (τηρώντας την ευρωπαϊκή αναλογία δικαστικών λειτουργών – δικαστικών υπαλλήλων) θα μπορούσε να μετονομαστεί σε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ Λειτουργών και Υπαλλήλων.