Νέα εποχή για τις ιατροδικαστικές υπηρεσίες: Ριζική αναμόρφωση μετά από δεκαετίες προβλημάτων
Με σκληρή κριτική για το «χαοτικό» παρελθόν των ιατροδικαστικών υπηρεσιών, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης παρουσίασε το ολοκληρωμένο σχέδιο αναμόρφωσης που αλλάζει εκ βάθρων τη λειτουργία τους. Όπως ανέφερε, το προηγούμενο καθεστώς ήταν τόσο δυσλειτουργικό που ακόμη και δικαστικές αποφάσεις διαπίστωναν ότι συγκεκριμένες ιατροδικαστικές πραγματογνωμοσύνες δεν ανταποκρίνονταν στις απαιτούμενες επιστημονικές προδιαγραφές.
«Μιλάμε για οργάνωση από μηδενική βάση»
Ο κ. Φλωρίδης εξήγησε ότι ο νόμος 5172/2025 θεσμοθετεί για πρώτη φορά ενιαία δομή για όλες τις ιατροδικαστικές υπηρεσίες: δημιουργείται Γενική Διεύθυνση στο υπουργείο, ενώ συγκροτούνται περιφερειακές υπηρεσίες που βάζουν τέλος στη λειτουργία «μεμονωμένων και αποκομμένων» τμημάτων.
Η υπηρεσιακή γραμματέας του υπουργείου, Βίκυ Γιαβή, παρουσίασε εικόνες και δεδομένα που αποτύπωναν τη μέχρι σήμερα πραγματικότητα: υποβαθμισμένοι χώροι, ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμό, αλλά και χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου η έκδοση ιατροδικαστικών εκθέσεων καθυστέρησε έως και πέντε χρόνια.
Τα μεγάλα προβλήματα του παρελθόντος
Για δεκαετίες, οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες λειτουργούσαν χωρίς:
- επιχειρησιακό σχεδιασμό,
- σαφή καθοδήγηση,
- συστηματικό έλεγχο,
- αξιολόγηση προσωπικού,
- επαρκή στελέχωση και σύγχρονο εξοπλισμό.
Αυτές οι ελλείψεις οδήγησαν σε χρονοβόρες διαδικασίες, αμφιλεγόμενες γνωματεύσεις σε υποθέσεις υψηλής δημοσιότητας, υποστελεχωμένα νεκροτομεία, ακόμα και περιπτώσεις όπου σοροί παρέμεναν επί μήνες σε ψυκτικούς θαλάμους.
Ψηφιακό άλμα με τεχνητή νοημοσύνη
Εκτενή παρουσίαση του νέου πληροφοριακού συστήματος έκανε ο Ηλίας Μαγκλόγιαννης, κοσμήτορας της Σχολής Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Πανεπιστημίου Πειραιά. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό δίκτυο ιατροδικαστικών δεδομένων, ενισχυμένο με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο:
- επιταχύνει τις διαδικασίες,
- διασυνδέεται με άλλες κρατικές υπηρεσίες,
- ενισχύει τη διαφάνεια,
- τυποποιεί την παραγωγή ιατροδικαστικών εκθέσεων.
Σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη, το έργο αυτό μπορεί να αποτελέσει ακόμη και διεθνές πρότυπο, καθώς «ψηφιοποιεί και οργανώνει πλήρως μια υπηρεσία που μέχρι σήμερα λειτουργούσε κατακερματισμένα».
Το κόστος και η συζήτηση γύρω από αυτό
Το συνολικό κόστος της προγραμματικής σύμβασης με το Πανεπιστήμιο Πειραιά ανέρχεται σε 751.635 ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ, με πρόσθετη υποχρέωση εγκατάστασης πληροφοριακών συστημάτων ύψους 100.000 ευρώ. Ο υπουργός διευκρίνισε ότι το έργο περιλαμβάνει αμοιβές ερευνητών και ανάπτυξη εφαρμογών που αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου.
Όσον αφορά τις αντιδράσεις για την τριμελή επιτροπή επαναξιολόγησης ιατροδικαστικών εκθέσεων, ο κ. Φλωρίδης υπογράμμισε ότι αποτελεί «ουσιώδες θεσμικό εργαλείο» για την ενίσχυση της ποιότητας και της αξιοπιστίας των γνωματεύσεων.
Το νέο μοντέλο λειτουργίας των υπηρεσιών – Τι αλλάζει από το 2025 και μετά
- Νεκροτομείο Αττικής
- 1.7.2026: Ενοποιείται το νεκροτομείο Αθήνας και Πειραιά.
- Θα στεγαστεί σε ενιαίο σύγχρονο χώρο με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό.
- Η προκήρυξη μίσθωσης χώρου αναμένεται έως το τέλος του μήνα.
- Νέα ιατροδικαστική υπηρεσία Καβάλας
- 1.1.2026: Ξεκινά καθημερινή λειτουργία.
- Θα εξυπηρετεί Καβάλα και Δράμα, υπαγόμενη στο τμήμα Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
- Ιατροδικαστική υπηρεσία Πολυγύρου
- Έναρξη λειτουργίας στις αρχές του 2026.
- Δύο φορές την εβδομάδα τον χειμώνα, καθημερινή λειτουργία το καλοκαίρι.
- Εξυπηρέτηση νομού Χαλκιδικής, υπαγωγή στην υπηρεσία Κεντρικής Μακεδονίας.
- Επιπλέον ιατρείο για κλινικά περιστατικά στα Νέα Μουδανιά.
- Υπηρεσία Χαλκίδας
- Λειτουργεί ήδη από 1.11.2025.
- Εξυπηρετεί Εύβοια και Βοιωτία, με υπαγωγή στη Στερεά Ελλάδα.
- Επιμόρφωση ιατροδικαστών
- 18.12.2025: Ξεκινά ο πρώτος κύκλος επιμόρφωσης μέσω της Heal Academy.
- Θεματολογία: παιδική κακοποίηση, ψυχολογική υποστήριξη πολιτών και σύγχρονες μεθοδολογίες.