Τουρκία: Ο πληθωρισμός καλπάζει, οι εργαζόμενοι απεργούν - «Θέλουμε να ζήσουμε ανθρώπινα»

Τον Ιανουάριο, μετά από απεργία τουλάχιστον δύο εβδομάδων, οι δημοσιογράφοι στο γραφείο του BBC στην Κωνσταντινούπολη εξασφάλισαν αύξηση μισθού 32% από τη διοίκηση. Οι εργαζόμενοι που πληρώνονταν σε τουρκικές λίρες είχαν απορρίψει προηγουμένως την προσφορά της εταιρείας για αύξηση μισθού κατά 20%.

Την ίδια στιγμή οι οδηγοί στον τουρκικό κολοσσό ηλεκτρονικού εμπορίου Trendyol αρνήθηκαν την πρόταση της διοίκησης για αύξηση των μισθών κατά 11%, προχώρησαν σε απεργία και κέρδισαν αύξηση μισθού 38,8%.

Ενώ η αύξηση της τάξης του 30% φαίνεται εντυπωσιακή σε πολλά μέρη του κόσμου, στην Τουρκία, δεν συμβαδίζει καν με το κόστος ζωής. Το νόμισμα της χώρας έχασε περισσότερο από το 40% της αξίας του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ πέρυσι μετά τις διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας που υποστήριξε ο πρόεδρος Ερντογάν.

Η «συνταγή Ερντογάν» κάνει τους πολίτες να υποφέρουν

Ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει ότι τα χαμηλότερα επιτόκια καταπολεμούν τον πληθωρισμό – μια άποψη που έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη οικονομική θεωρία, η οποία υποστηρίζει ότι η μείωση του κόστους δανεισμού τροφοδοτεί την αύξηση των τιμών.

Οι πιέσεις στις τιμές συνεχίστηκαν και το νέο έτος με τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 48% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με την κυβερνητική στατιστική υπηρεσία. Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών, αλλά ακόμη και αυτό το εντυπωσιακό νούμερο μπορεί να υποτιμά τον πραγματικό ρυθμό αύξησης.

Η αγοραστική δύναμη των Τούρκων έχει αποδεκατιστεί. Η κυβέρνηση λαμβάνει μεν μέτρα για να προσπαθήσει να ελαφρύνει το βάρος, είναι ωστόσο αποσπασματικά και δεν βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ο Ερντογάν ανακοίνωσε οτι ο ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα θα μειωθεί από 8% σε 1%. Αύξησε επίσης τον κατώτατο μισθό στις αρχές του τρέχοντος έτους κατά 50%.

Αλλά αυτό το κέρδος αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση της κυβέρνησης να στραφεί σε ένα κλιμακωτό σύστημα τιμολογίων που αύξησε κατακόρυφα τις τιμές για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια –μια κίνηση που προκάλεσε μαζικές διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα.

«Καθώς ο κρύος καιρός μετακινείται στις πυκνοκατοικημένες δυτικές περιοχές της χώρας, οι τριψήφιες αυξήσεις στις τιμές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας επηρεάζουν μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων», δήλωσε ο Aτίλα Γεσιλάντα, οικονομολόγος και αναλυτής της Global Source Partners.

Φουντώνει η λαϊκή δυσαρέσκεια

Η Τουρκία βιώνει ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό απεργιών φέτος, επειδή οι αυξήσεις στις αμοιβές του ιδιωτικού τομέα δεν συμβαδίζουν με τις αυξήσεις μισθών για δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Τουλάχιστον 56 απεργίες εργαζομένων ξέσπασαν στην Τουρκία μεταξύ 12 Ιανουαρίου και 10 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την Ομάδα Εργατικών Μελετών, μια ανεξάρτητη ερευνητική πρωτοβουλία. Συγκριτικά η χώρα βίωσε 84 απεργίες μεταξύ 2016 και 2020.

Ο Eρκάν Κιντάκ, βοηθός ερευνητής στο Τμήμα Εργατικής Οικονομίας και Βιομηχανικών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Pamukkale της Τουρκίας λέει ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για τους εργαζόμενους να απαιτήσουν καλύτερες συμφωνίες.

«Πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις για να επαναστατήσει η εργατική τάξη στην Τουρκία», είπε στο Al Jazeera. «Το πρώτο από αυτά είναι η πτώση της αγοραστικής δύναμης και το δεύτερο είναι η αποδυνάμωση των αφεντικών και της κυβέρνησης. Καθώς πληρούνται και οι δύο προϋποθέσεις, οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε διαφορετικούς κλάδους σε όλη την Τουρκία έχουν εξεγερθεί».

Οι εργοδότες περνούν στην αντεπίθεση

Στις αρχές του μήνα, οι οδηγοί της διαδικτυακής υπηρεσίας παράδοσης φαγητού Yemeksepeti προχώρησαν σε απεργία αφού απέρριψαν μια αύξηση μισθού που ήταν κάτω από το ποσοστό πληθωρισμού. Η εταιρεία ανήκει στον Delivery Hero της Γερμανίας και έχει επίσης κατηγορηθεί οτι καταπνίγει τη συνδικαλιστική δράση.

Ο Κενάν Οζτούρκ, πρόεδρος του Συνδικάτου Εργαζομένων στις μεταφορές, είπε ότι η Yemeksepeti μετέτρεψε τους οδηγούς της πέρυσι από εργαζόμενους «μεταφορείς» σε εργαζόμενους «γραφείου/εμπορίου» για να αποτρέψει τις προσπάθειες συλλογικών διαπραγματεύσεων και μάλιστα προσέφυγε στα δικαστήρια για να ανατρέψει την εξουσιοδότηση του σωματείου να τους εκπροσωπεί.

«Πιο πρόσφατα άρχισε να πιέζει τους ασφαλισμένους υπαλλήλους της να γίνουν ανεξάρτητοι εργολάβοι», είπε στο Al Jazeera, προσθέτοντας ότι «ο στόχος ήταν να απαλλαγεί εντελώς από το συνδικάτο».

Εν τω μεταξύ, οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να διαδηλώνουν στην Άγκυρα και τη Σμύρνη για το δικαίωμά τους να συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές δραστηριότητες χωρίς παρενόχληση, διεκδικώντας παράλληλα καλύτερους μισθούς. Ορισμένες εταιρείες ωστόσο ανταποκρίνονται στις διεκδικήσεις, απολύοντας υπαλλήλους. Στις 9 Φεβρουαρίου, η Migros, μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ της Τουρκίας, απέλυσε περισσότερους από 250 απεργούς εργάτες στην αποθήκη της στην περιοχή Esenyurt της Κωνσταντινούπολης.

Οι εργαζόμενοι αποχώρησαν από τη δουλειά τους στις 3 Φεβρουαρίου για να απαιτήσουν πρόσθετη αύξηση των αποδοχών κατά τέσσερις τουρκικές λίρες την ώρα. Η Migros κυκλοφόρησε μια δήλωση υπερασπίζοντας τις ενέργειές της, λέγοντας ότι οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν εμποδίζουν όσους ήθελαν να εργαστούν να κάνουν τη δουλειά τους.

Τα νέα για τις απολύσεις στη Migros οδήγησαν σε εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που καλούσε σε μποϊκοτάζ του παντοπωλείου, ενώ ορισμένοι από τους εργάτες που απολύθηκαν συνεχίζουν να συγκεντρώνουν την προσοχή του Τύπου πραγματοποιώντας δημόσιες διαδηλώσεις.

«Θέλουμε να ζήσουμε ανθρώπινα»

Οι οδηγοί της Yemeksepeti, με τα εντυπωσιακά ροζ τζάκετ τους, έχουν αναδειχθεί εν τω μεταξύ ως σύμβολο της απότομης αύξησης των απεργιακών κινητοποιήσεων στην Τουρκία. Στις 10 Φεβρουαρίου, συγκεντρώθηκαν έξω από τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη, φωνάζοντας: «Δεν θέλουμε μισθούς φτώχειας», «Θέλουμε να ζήσουμε ανθρώπινα» και «Θα νικήσουμε αντιστεκόμενοι».

Οι οργανωτές των συνδικάτων λένε ότι όσο οι μισθοί των εργαζομένων μειώνονται πίσω από τον πληθωρισμό, δεν θα υποχωρήσουν. «Υπό αυτές τις συνθήκες, έχει καταστεί αδύνατο για τους ανθρώπους να επιβιώσουν. είναι αφόρητο» λένε αναλυτές. «Αυτός είναι ο βαθύτερος λόγος για αυτό το κύμα [απεργιών] και την επόμενη περίοδο, αυτές οι διαδηλώσεις των εργαζομένων θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο και θα εξαπλωθούν σε άλλους τομείς».

Ορισμένοι θεωρούν ότι όσο οι απεργιακές ενέργειες καταλήγουν σε νίκη των εργαζομένων, τόσο θα εμπνέουν κι άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. «Η επιτυχία του προσωπικού του γραφείου του BBC στην Κωνσταντινούπολη θα ενθαρρύνει ολόκληρο τον τομέα των μέσων ενημέρωσης – όπου η έλλειψη συνδικαλισμού είναι βαθιά – να αναλάβει δράση ενάντια στην επισφαλή απασχόληση, τους χαμηλούς μισθούς και τις κακές συνθήκες εργασίας», δήλωσε ο Ιλκάι Ακάγια, γενικός γραμματέας της Ένωσης Δημοσιογράφων της Τουρκίας, σημειώνοντας ότι ήταν η πρώτη απεργία των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία εδώ και μια δεκαετία.

«Φυσικά, η απεργία είναι η τελευταία μας λύση», είπε στο Al Jazeera. Και λίγοι βλέπουν το εργατικό δυναμικό να υποχωρεί. «Νομίζω ότι το απεργιακό κύμα θα συνεχιστεί το 2022, καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται και η πολιτική αστάθεια εκδηλώνεται», δήλωσε. «Προβλέπω ότι το 2022 θα χαρακτηριστεί ως η χρονιά της απεργίας στην Τουρκία».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Τουρκία: «Ξεχειλίζει» η οργή για την οικονομική κρίση - Καίνε λογαριασμούς ρεύματος στον δρόμο

Συγκλονιστική μαρτυρία στη Τουρκία: «Αυξήθηκε η τιμή σκυλοτροφής διότι καταναλώνεται από ανθρώπους»