Το όραμα του Μακρόν για τη νέα «παράλληλη» Ευρώπη: Η ένταξη της Ουκρανίας ίσως διαρκέσει δεκαετίες

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χρησιμοποίησε την ομιλία του για την Ημέρα της Ευρώπης χθες (9/5) για να διατυπώσει μια πρωτοποριακή πρόταση που επανασχεδιάζει τον πολιτικό χάρτη της γηραιάς ηπείρου.

Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, ο Μακρόν πρότεινε μια νέα «ευρωπαϊκή πολιτική κοινότητα», η οποία θα περιλαμβάνει τόσο μέλη όσο και μη μέλη της ΕΕ, χώρες δηλαδή που φιλοδοξούν να ενταχθούν στο μπλοκ οπως η Ουκρανία αλλά και χώρες που αποχώρησαν και θέλουν να επιστρέψουν, όπως η Βρετανία.

Ο Μακρόν, ο οποίος ορκίστηκε για τη δεύτερη προεδρική του θητεία το Σάββατο, δεν προσέφερε σχεδόν καμία λεπτομέρεια σχετικά με την πρόταση και το Μέγαρο των Ηλυσίων δεν παρείχε ενημερωτικό δελτίο ή άλλες συνοπτικές πληροφορίες όπως είχε κάνει σε προηγούμενες περιπτώσεις όταν ο Γάλλος πρόεδρος διατύπωνε τολμηρές «συνταγές» για την Ευρώπη. Αντίθετα, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος φαινόταν σε μεγάλο βαθμό να αυτοσχεδιάζει, αιφνιδιάζοντας προφανώς ακόμη και ορισμένους από τους συμβούλους του.

Ο Γάλλος ηγέτης φαινόταν να εμψυχώνεται από την επιθυμία να βρεθεί μια λύση για την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία, η οποία έχει ζητήσει επανειλημμένα τη γρήγορη ένταξή της στην ΕΕ, μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας.

Τι προτείνει για την Ουκρανία

Ο Μακρόν είπε ότι η «νόμιμη φιλοδοξία» του λαού της Ουκρανίας, «όπως και της Μολδαβίας και της Γεωργίας, για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μας καλεί να ξανασκεφτούμε τη γεωγραφία μας και την οργάνωση της ηπείρου μας. Η Ουκρανία, μέσω της μάχης και του θάρρους της, είναι ήδη σήμερα μέλος της καρδιάς της Ευρώπης μας, της οικογένειάς μας, της ένωσής μας», δήλωσε.

Όμως, παρά τη συγκινησιακά φορτισμένη του ομιλία για την Ουκρανία, η οποία ελπίζει να λάβει επίσημα το καθεστώς υποψήφιας χώρας στην ΕΕ στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο, ο Γάλλος ηγέτης φάνηκε ταυτόχρονα να διαψεύδει τις ελπίδες του Κιέβου.

«Ακόμα κι αν αύριο τους χορηγούσαμε το καθεστώς της υποψήφιας για ένταξη χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση… όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η διαδικασία που θα τους επιτρέψει να ενταχθούν θα διαρκέσει αρκετά χρόνια στην πραγματικότητα, πιθανώς αρκετές δεκαετίες. Και είναι αλήθεια να το λέμε αυτό, εκτός κι αν αποφασίσουμε να χαμηλώσουμε τα πρότυπα αυτής της ιδιότητας μέλους και επομένως να ξανασκεφτούμε πλήρως την ενότητα της Ευρώπης μας».

Ο οργανισμός που περιέγραψε ο Μακρόν μοιάζει πολύ με την ΕΕ, ωστόσο θα ήταν ανοιχτός σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που έχουν αποχωρήσει από το μπλοκ. «Αυτός ο νέος ευρωπαϊκός οργανισμός θα επιτρέψει στα δημοκρατικά ευρωπαϊκά έθνη που τηρούν τις αξίες μας να βρουν ένα νέο χώρο για πολιτική συνεργασία, ασφάλεια, συνεργασία στην ενέργεια, τις μεταφορές, τις επενδύσεις, τις υποδομές και την κυκλοφορία των ανθρώπων, ιδιαίτερα της νεολαίας μας», είπε ο Μακρόν.

«Η ένταξη σε αυτήν δεν θα προδικάσει τη μελλοντική ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγκαστικά, όπως δεν θα ήταν κλειστή για όσους έχουν αποχωρήσει». Μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο βίωσε το πρόσφατο «διαζύγιο» με την ΕΕ και η Γροιλανδία ταιριάζουν με την περιγραφή «αυτών που έφυγαν».

Ο Μακρόν δεν εξήγησε πώς οποιοδήποτε από τα προνόμια της ιδιότητας μέλους θα εξισορροπηθεί έναντι των υποχρεώσεων. Ούτε έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με το πώς τα βασικά μέλη της ΕΕ θα παρείχαν ασφάλεια σε νεότερους «εταίρους» που μπορεί να είναι ευάλωτοι σε επιθέσεις, πόσο μάλλον για την Ουκρανία που βρίσκεται ήδη σε πόλεμο, σημειώνει το Politico.

Ο Μακρόν δεν ήταν ο πρώτος που κατέθεσε σχέδιο για την ενίσχυση των δεσμών της ΕΕ με χώρες-εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, πριν ξεκινήσει η επίσημη διαδικασία. Τον περασμένο μήνα, ο Eνρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος της χώρας, πρότεινε μια «Ευρωπαϊκή συνομοσπονδία» με τις επίδοξες χώρες μέλη, που θα ξεκινούσε με έναν κοινό «οικονομικό χώρο», προσθέτοντας σταδιακά δεσμεύσεις και τελικά περιλαμβάνοντας μια κοινή αμυντική ρήτρα.

Τις παραδοσιακές συνόδους κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα ακολουθούν αμέσως οι Σύνοδοι Κορυφής της «συνομοσπονδίας», εξήγησε ο Λέτα, σε ένα σημείωμα όπου περιέγραφε το σχέδιό του.

Αποστολή στο Βερολίνο

Ο Μακρόν προώθησε αργότερα το νέο του σχέδιο σε μια επίσκεψη στο Βερολίνο για συνομιλίες με τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς - το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά την επανεκλογή του.

Προσπάθησε να μιλήσει για τα πλεονεκτήματα της πρότασής του, λέγοντας ότι «θα χρειαστούν αρκετά χρόνια, δεκαετίες» για να ενταχθεί η Ουκρανία στην ΕΕ μέσω της τακτικής διαδικασίας διεύρυνσης.

«Αυτό θέλουμε; Παίρνουμε το ρίσκο να απελπιστούν, να τα παρατήσουν. Επειδή υπάρχει αυτή η γεωγραφική εγγύτητα, έχουν τις ίδιες βασικές αξίες, θα ήθελα να το τονίσω για άλλη μια φορά, επειδή η Ουκρανία σήμερα παλεύει γι' αυτό ακριβώς και αναλαμβάνει όλους τους κινδύνους για αυτό ακριβώς… πρέπει να οικοδομήσουμε μια νέα πολιτική μορφή , και όχι απλώς μια νομική μορφή».

Ο Σολτς φάνηκε να καλωσορίζει την ιδέα του Mακρόν ένα ευγενικό αλλά μη δεσμευτικό καλωσόρισμα. Την περιέγραψε ως «μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση με φόντο τη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε». Είπε ότι είναι «απολύτως απαραίτητο να βρεθούν τρόποι» για περισσότερες χώρες να ευθυγραμμιστούν στενά με την ΕΕ. «Γι’ αυτό είμαι πολύ χαρούμενος για την πρόταση που θα συζητήσουμε εδώ τώρα», είπε.

Ωστόσο, ο Γερμανός καγκελάριος πρόσφερε μια κωδικοποιημένη προειδοποίηση ότι το σχέδιο του Μακρόν δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να απωθήσει χώρες που ήδη εργάζονται εδώ και πολλά χρόνια προς την ένταξη στην ΕΕ, με ελάχιστο ενθουσιασμό από τη Γαλλία.

«Είναι σαφές ότι αυτό πρέπει και δεν θα μας αποτρέψει από τις ενταξιακές διαδικασίες στις οποίες εργαζόμαστε ήδη για τόσο καιρό», δήλωσε ο Σολτς, προσθέτοντας ότι το «θάρρος» που είχαν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να ανταμειφθεί με το άνοιγμα ή την προώθηση της διεύρυνσης.

Διαβάστε επίσης:

Μακρόν: «Στόχος είναι να τελειώσει άμεσα ο πόλεμος - Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας»