Τα πιθανά ονόματα του νέου Πάπα που θα προεξοφλήσουν την πορεία του
Η ανακοίνωση «Habemus Papam» -«Έχουμε Πάπα»- από το μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου ακολουθείται πρώτα από την αποκάλυψη του βαπτιστικού ονόματος του νέου Ποντίφικα, στα λατινικά, ακολουθούμενου από το γεμάτο νόημα παπικό του όνομα.
Ένας Πάπας Φραγκίσκος Β' λόγου χάρη, θα σήμαινε συνέχεια στην ποιμαντική κληρονομιά του εκλιπόντος Ποντίφικα, ο οποίος έδινε έμφαση στους απόκληρους, τις μειονότητες και τους ανθρώπους του περιθωρίου. Ο ίδιος ο Φραγκίσκος αστειεύτηκε ότι ο διάδοχός του θα ήταν ο Ιωάννης ΚΔ', μετά τον προοδευτικό Πάπα της εποχής της Β' Συνόδου του Βατικανού. Το πιο δημοφιλές παπικό όνομα του 20ού αιώνα, ο Πίος, θα ήταν ένα σαφές μήνυμα ότι ένας παραδοσιακός καρδινάλιος θα καθίσει στον θρόνο του Αγίου Πέτρου.
«Στα βάθη του μυαλού τους, όταν ξεκινήσουν το κονκλάβιο, όλοι μπαίνουν στην αίθουσα με ένα όνομα στο κεφάλι τους», δήλωσε η δρ Ναταλία Ιμπερατόρι-Λι, πρόεδρος θρησκευτικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μανχάταν.
Ιστορία των παπικών ονομάτων
Για το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης χιλιετίας της Καθολικής Εκκλησίας, οι πάπες χρησιμοποιούσαν τα δικά τους ονόματα. Η πρώτη εξαίρεση ήταν ο Ρωμαίος Μερκούριος του 6ου αιώνα, ο οποίος είχε ονομαστεί από έναν παγανιστικό θεό και επέλεξε το πιο κατάλληλο όνομα: Ιωάννης Β'.
Η πρακτική της υιοθέτησης ενός νέου ονόματος καθιερώθηκε κατά τον 11ο αιώνα, μια περίοδο κατά την οποία οι Γερμανοί Πάπες επέλεγαν ονόματα επισκόπων της πρώιμης εκκλησίας από «επιθυμία να δηλώσουν συνέχεια», δήλωσε ο αιδεσιμότατος Ρομπέρτο Ρεγκόλι, ιστορικός στο Παπικό Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης.
Για πολλούς αιώνες, οι νέοι Πάπες έτειναν να επιλέγουν το όνομα του Πάπα που τους είχε αναδείξει σε καρδινάλιο. Ο Ιωάννης ήταν ο πιο δημοφιλής, επιλεγμένος από 23 Πάπες, ακολουθούμενος από τον Βενέδικτο και τον Γρηγόριο, ο καθένας με 16.
Μόνο από τα μέσα του 20ού αιώνα άρχισαν οι νέοι πάπες να επιλέγουν ονόματα που σηματοδοτούσαν τον στόχο της παποσύνης τους, είπε ο Ρεγκόλι. «Ακόμα και τώρα, καθώς περιμένουμε τον νέο πάπα, το όνομα με το οποίο θα παρουσιαστεί θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον ορίζοντα προς τον οποίο θέλει να προχωρήσει», είπε ο Ρεγκόλι.
Ορισμένα ονόματα έχουν τεθεί εκτός χρήσης εδώ και αιώνες, όπως το Ουρβανός ή το Ινοκέντιος. «Δεν νομίζω ότι κάποιος θα επιλέξει το Iνοκέντιος», είπε η δρ Iμπερατόρι-Λι. Και αυτό λόγω της σεξουαλικής κακοποίησης και των άλλων σκανδάλων που έχουν συγκλονίσει την εκκλησία. «Δεν νομίζω ότι αυτή θα ήταν η σωστή επιλογή».
Πρόσφατα ονόματα
Φραγκίσκος: Ο Πάπας Φραγκίσκος, που εξελέγη το 2013, πήρε το όνομα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, γνωστού για την ταπεινότητά του, τη φτωχή ζωή του και την αγάπη του για όλα τα πλάσματα. Με αυτό, ο Φραγκίσκος σηματοδότησε μια παπική θητεία επικεντρωμένη σε όσους συχνά θεωρούνται ως αποξενωμένοι, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, των κρατουμένων και των μειονοτήτων, προωθώντας παράλληλα την ειρήνη, την αδελφοσύνη και τη φροντίδα του περιβάλλοντος.
Βενέδικτος: Τελευταία φορά που επιλέχθηκε από τον Γερμανό Καρδινάλιο Γιόζεφ Ράτσινγκερ, εξελέγη το 2005. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ δήλωσε ότι ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής στον Βενέδικτο ΙΣΤ΄, ο οποίος ηγήθηκε της εκκλησίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αφιερώθηκε στην επούλωση των τραυμάτων του πολέμου, και στον Άγιο Βενέδικτο του 6ου αιώνα, ιδρυτή του δυτικού μοναχισμού, ο οποίος βοήθησε στη διάδοση του Χριστιανισμού σε όλη την Ευρώπη. Μία από τις προτεραιότητες του Βενέδικτου ΙΣΤ΄ ήταν η προσπάθεια αναβίωσης της πίστης στην Ευρώπη. «Αν αποκτήσουμε έναν Βενέδικτο, τότε θα γνωρίζουμε ότι οι καρδινάλιοι επέλεξαν να δουν τον Φραγκίσκο ως ανωμαλία», δήλωσε η Iμπερατόρι-Λι.
Ιωάννης Παύλος: Το πρώτο σύνθετο όνομα του παπισμού επιλέχθηκε από τον Καρδινάλιο Αλμπίνο Λουτσιάνι το 1978 προς τιμήν του Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄, ο οποίος άνοιξε τη διαδικασία της Β΄ Συνόδου του Βατικανού που αναμόρφωσε την Καθολική Εκκλησία, και του Παύλου ΣΤ΄, ο οποίος την έκλεισε. Το όνομα σηματοδότησε μια δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραγκώνισης της λατινικής λειτουργίας υπέρ των τοπικών γλωσσών και του ανοίγματος σε άλλες θρησκείες, με πιο σημαντική τον Ιουδαϊσμό. Η παπική θητεία του Ιωάννη Παύλου Α΄ διήρκεσε μόλις 33 ημέρες. Ο Πολωνός καρδινάλιος Κάρολ Βοϊτίλα, ο οποίος τον διαδέχθηκε, επέλεξε το όνομα Ιωάννης Παύλος Β'.
Ιωάννης: Επιλέχθηκε 23 φορές από πάπες, πιο πρόσφατα το 1958 από τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄. Ο Ιωάννης μπορεί να αναφέρεται στον Ιωάννη, έναν από τους 12 αποστόλους του Ιησού και τον συγγραφέα ενός εκ των Ευαγγελίων ή στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, τον προφήτη που βάπτισε τον Ιησού. «Ο Ιωάννης ο ΚΓ΄ ήταν ένας πάπας από τον οποίο κανείς δεν περίμενε πολλά, αλλά είχε κολοσσιαίο αντίκτυπο στην εκκλησία», είπε η Nατάλια Iμπερατόρι-Λι. «Αυτό θα μπορούσε λοιπόν να είναι ένα σημάδι του πώς θέλουν να είναι το ποντιφικάτο τους».
Παύλος: Επιλέχθηκε έξι φορές, πιο πρόσφατα το 1963 από τον Παύλο ΣΤ΄. Ο Άγιος Απόστολος Παύλος διέδωσε τις διδασκαλίες του Ιησού τον 1ο αιώνα.
Πίος: Συνδέεται με πάπες γνωστούς για την παραδοσιακή, αντιμεταρρυθμιστική τους τάση. Ο Πίος Θ΄ διέταξε την απαγωγή του Εβραίου αγοριού Εντγκάρντο Μορτάρα το 1858 και τον μεγάλωσε ως Καθολικό στο Βατικανό, αφού έμαθε ότι είχε βαπτιστεί κρυφά από μια οικονόμο.
Ο Πίος Ι΄ ήταν ο αντιμοντερνιστής των αρχών του 20ού αιώνα που ενέπνευσε την σχισματική ομάδα κατά του Βατικανού, την Εταιρεία του Αγίου Πίου Ι΄. Ο Πίος ΙΒ΄ ήταν ο πάπας της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που επικρίθηκε επειδή δεν μίλησε επαρκώς για το Ολοκαύτωμα. «Είναι πλέον ένα όνομα που παραπέμπει σε καθολικές ομάδες που μπορούν να θεωρηθούν παραδοσιακές», είπε ο Ρεγκόλι.
Νέες κατευθύνσεις
Ένας νέος πάπας είναι ελεύθερος να επιλέξει ένα όνομα που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν, όπως έκανε ο Φραγκίσκος. «Αυτό θα άνοιγε μια νέα περίοδο και θα μπορούσε να σημαίνει ότι το πρόγραμμά του δεν ευθυγραμμίζεται με κανέναν από τους προκατόχους του, άρα θα έδειχνε ένα ακόμη πιο εξατομικευμένο πρόγραμμα», είπε ο Ρεγκόλι.
Η Ναταλία Ιμπερατόρι-Λι πρότεινε ένα άλλο όνομα που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη συνέχεια της κληρονομιάς του Φραγκίσκου: Ιγνάτιος, για τον ιδρυτή του τάγματος των Ιησουιτών του Φραγκίσκου. «Θα ήταν ενδιαφέρον», είπε. «Δεν είχαμε ποτέ ένα τέτοιο».