Φραντσέσκα Αλμπανέζε: Η Ιταλίδα που έγινε «κόκκινο πανί» για τον Νετανιάχου

Η πρώτη γυναίκα Ειδική Εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη είναι πλέον και η πρώτη αξιωματούχος του ΟΗΕ στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από ένα κράτος και συγκεκριμένα τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την κυβέρνηση Τραμπ, η Φραντσέσκα Αλμπανέζε αξίζει να στοχοποιηθεί για τη δράση και τις έρευνές της, την ίδια στιγμή που για την ηλεκτρονική ιστοσελίδα υποβολής αιτημάτων Avaaz.org και για πολλούς ακτιβιστές ανά τον πλανήτη, αξίζει να λάβει το Νόμπελ Ειρήνης, για τον ίδιο λόγο.

Όπως και να 'χει η πεισματάρα Ιταλίδα, που έχει γίνει η φωνή για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Ο λόγος; Δεν «μασάει» τα λόγια της από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα και παρά τις πιέσεις δεν έχει εγκαταλείψει τα επιχειρήματά της, καταγγέλλοντας τα εγκλήματα που διαπράττονται στα Παλαιστινιακά εδάφη.

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να βλέπουμε τη Γάζα ως ένα μεμονωμένο γεγονός. Είναι η κορύφωση δεκαετιών συστηματικής καταπίεσης» Αυτά τα λόγια της μεταξύ άλλων, αντηχούν την αποφασιστικότητά της να μιλάει για τις δυσάρεστες αλήθειες, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα έρθει σε αντιπαράθεση με ισχυρούς αντιπάλους. Υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδικάζει με συνέπεια κάθε μορφή βίας εναντίον αμάχων, Ισραηλινών και Παλαιστινίων.

Αυτό που εξόργισε τελικά τους Ισραηλινούς και τους Αμερικανούς ήταν η τελευταία της έκθεση, με τίτλο «Από την Οικονομία της Κατοχής στην Οικονομία της Γενοκτονίας», την οποία παρουσίασε στις 3 Ιουλίου στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, στην οποία καταγγέλλει «τους μηχανισμούς των εταιρειών που υποστηρίζουν το ισραηλινό αποικιακό σχέδιο εκτοπισμού και αντικατάστασης των Παλαιστινίων».

Ισχυρίζεται ότι το εβραϊκό κράτος είναι υπεύθυνο στη Γάζα για «μία από τις πιο σκληρές γενοκτονίες» στη σύγχρονη ιστορία. Στην έκθεσή της, κατονομάζει 60 εταιρείες που, όπως ισχυρίζεται, εμπλέκονται στην υποστήριξη της ισραηλινής κατοχής και των στρατιωτικών ενεργειών στη Γάζα. «Αυτό που καταγγέλλω δεν είναι μια λίστα, είναι ένα σύστημα και πρέπει να αντιμετωπιστεί»

«Δείχνει πώς εταιρείες, ενδεικτικές ενός συστήματος, έχοντας στηρίξει την οικονομία της ισραηλινής κατοχής η οποία έχει αποδυναμώσει εντελώς την πιθανότητα ύπαρξης των Παλαιστινίων -ως λαού σε ένα κράτος ή ως ατόμων με θεμελιώδη δικαιώματα - επωφελούνται τώρα από αυτό που έχει μετατραπεί σε οικονομία γενοκτονίας. Και η ιδέα ότι υπάρχουν εκείνοι που επωφελούνται οικονομικά από αυτό είναι απολύτως αφόρητη», σημειώνει.

Ως εκ τούτου, καλεί τις χώρες να επιβάλουν ένα συνολικό εμπάργκο όπλων, να σταματήσουν όλες τις εμπορικές δραστηριότητες με το Ισραήλ και να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες θα διωχθούν για τη συμμετοχή τους σε παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Το εβραϊκό κράτος αρνείται αυτές τις κατηγορίες και ισχυρίζεται ότι η Φραντσέσκα Αλμπανέζε ηγείται μιας εκστρατείας μίσους εναντίον του. Δεν είναι ουδέτερη και προσπαθεί να αμαυρώσει την εικόνα του Ισραήλ, καταγγέλλουν οι Εβραίοι.

Για τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, οι «παράνομες και επαίσχυντες προσπάθειες της Φραντσέσκα Αλμπανέζε να ενθαρρύνει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να λάβει μέτρα κατά Αμερικανών και Ισραηλινών αξιωματούχων, εταιρειών και ηγετών» δικαιολογούν τις κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον της.

Η φωνή των καταπιεσμένων Παλαιστινίων

Η Φραντσέσκα Πάολα Αλμπανέζε, γεννημένη στις 30 Μαρτίου του 1977, στην μικρή πόλη Αριάνο Ιρπίνο της Καμπανίας, είναι Ιταλίδα δικηγόρος και ακαδημαϊκός με πάνω από δύο δεκαετίες εμπειρίας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από την 1η Μαΐου του 2022, είναι η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε Ειδική Εισηγήτρια των ΗΕ για τα παλαιστινιακά εδάφη, θητεία τριών ετών που ανανεώθηκε .

Η πορεία της, από την απόκτηση πτυχίου Νομικής με άριστα από το Πανεπιστήμιο της Πίζας και μεταπτυχιακού διπλώματος στα ανθρώπινα δικαιώματα από το SOAS του Λονδίνου, μέχρι την τρέχουσα ολοκλήρωση του διδακτορικού της στο Διεθνές Δίκαιο των Προσφύγων από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, καταδεικνύει την ακλόνητη δέσμευσή της στη νομική επιστήμη αλλά και την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών.

Επέλεξε να μην δώσει εξετάσεις στον ιταλικό δικηγορικό σύλλογο, όπως αποκάλυψε η ίδια, καθώς είχε αισθανθεί από νωρίς την ανάγκη να υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, αντί να αγορεύει σε αίθουσες δικαστηρίων για μεμονωμένους πελάτες επί πληρωμή.

Αυτή η επιλογή την οδήγησε σε εκτεταμένη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) και της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA), όπου βελτίωσε τις δεξιότητές της στην αντιμετώπιση σύνθετων ανθρωπιστικών και νομικών προκλήσεων στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.

Η διαμάχη για τη «γενοκτονία» και οι αντιδράσεις

Το 2022, η Φραντσέσκα Αλμπανέζε διορίστηκε Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα παλαιστινιακά εδάφη και έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε αυτή τη θέση. Έκτοτε, οι εκθέσεις της αποτελούν ισχυρό κατηγορητήριο κατά των πολιτικών του Ισραήλ.

Στις 25 Μαρτίου του 2024, κατέθεσε την έκθεσή της με τίτλο «Ανατομία μιας Γενοκτονίας» (Anatomy of a Genocide), στην οποία χωρίς υπεκφυγές και «στρογγυλοποιήσεις» ανέλυσε τη μεθοδικότητα της φρίκης: τους χιλιάδες νεκρούς Παλαιστίνιους, ανάμεσά τους παιδιά. Τους ακρρωτηριασμένους, τα ισοπεδωμένα σπίτια, τους βίαιους εκτοπισμούς, τα σώματα που σαπίζουν κάτω από τα ερείπια και την πείνα. Μία εμπεριστατωμένη νομική καταγραφή που εξετάζει αν πληρούνται τα κριτήρια της Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Και το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο. Υπάρχουν εύλογες ενδείξεις ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία.

Προηγουμένως είχε καταδικάσει απερίφραστα τα εγκλήματα που διέπραξαν η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και είχε ζητήσει την απόδοση ευθυνών και την απελευθέρωση των ομήρων. «Η παρούσα έκθεση δεν εξετάζει αυτά τα γεγονότα, καθώς υπερβαίνουν το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της εντολής μου» σημειώνει.

«Η συντριπτική φύση και η κλίμακα της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα και οι καταστροφικές συνθήκες ζωής που έχει επιβάλει αποκαλύπτουν την πρόθεση να καταστρέψει φυσικά τους Παλαιστίνιους ως ομάδα. Η παρούσα έκθεση διαπιστώνει ότι υπάρχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι έχει επιτευχθεί το όριο που υποδηλώνει την τέλεση των ακόλουθων πράξεων γενοκτονίας κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα: δολοφονία μελών της ομάδας· πρόκληση σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης σε μέλη ομάδων· και σκόπιμη επιβολή στην ομάδα συνθηκών ζωής που έχουν σχεδιαστεί για να επιφέρουν τη φυσική της καταστροφή εν όλω ή εν μέρει. Οι γενοκτονικές πράξεις εγκρίθηκαν και τέθηκαν σε ισχύ μετά από δηλώσεις περί γενοκτονικής πρόθεσης που εκδόθηκαν από ανώτερους στρατιωτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους» καταλήγει μεταξύ άλλων στα συμπεράσματά της.

Αυτές οι δύο εκθέσεις πυροδότησαν θύελλα αντιδράσεων. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και οι Ηνωμένες Πολιτείες επέκριναν σφοδρά την Αλμπανέζε, με την Ουάσιγκτον να της επιβάλλει μάλιστα κυρώσεις τον Ιούλιο του 2025. Πλέον απαγορεύεται στην Αλμπανέζε να ταξιδεύει στις ΗΠΑ και οποιαδήποτε περιουσία ή άλλα περιουσιακά στοιχεία έχει στη χώρα ή στις τράπεζές της ενδέχεται να δεσμευτούν. Οι ίδιες κυρώσεις ενδέχεται να ισχύσουν για τα άμεσα μέλη της οικογένειάς της.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο η Αλμπανέζε μεταξύ άλλων είχε συστήσει «χωρίς νόμιμη βάση» στο ΔΠΔ να εκδώσει εντάλματα σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και του πρώην υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, τους οποίους οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει ως προστατευόμενα πρόσωπα σύμφωνα με το Εκτελεστικό Διάταγμα που εκδόθηκε από τον πρόεδρο Τραμπ τον Φεβρουάριο του 2025.

Ο Ρούμπιο την κατηγόρησε για «πολιτικό και οικονομικό πόλεμο» και αθέμιτη υποκίνηση διώξεων μέσω του ICC . Και η ίδια χαρακτήρισε τις ενέργειες των ΗΠΑ ως «μαφιακού τύπου εκφοβισμό» .Απέρριψε τις αμερικανικές κυρώσεις ως «πρωτοφανείς» και «σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου», καταγγέλλοντας προσπάθεια φίμωσης του έργου της από την Ουάσινγκτον.

Την ίδια ημέρα ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζάρικ δήλωσε ότι η επιβολή κυρώσεων στους ειδικούς εισηγητές του ΟΗΕ είναι «απαράδεκτη» και δημιουργεί «επικίνδυνο προηγούμενο». Ο Βόλκερ Τουρκ, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κάλεσε τις ΗΠΑ να ανακαλέσουν τις κυρώσεις και δήλωσε ότι οι επιθέσεις και οι απειλές κατά της Αλμπανέζε και άλλων μελών του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «πρέπει να σταματήσουν». Οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι υπονομεύει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα και ότι είναι προκατειλημμένη.

Στήριξη και υποψηφιότητα για Νόμπελ

Παρά τις σκληρές επικρίσεις, η Αλμπανέζε έχει λάβει σημαντική υποστήριξη από ένα ευρύ φάσμα ακαδημαϊκών, νομικών και ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υποστηρικτές της, όπως ο Κουβανο-αμερικανός δικηγόρος Άλφρεντ ντε Ζάγιας την επαινούν για το θάρρος της να «αποκαλέσει μια γενοκτονία γενοκτονία». Το έργο της έχει ενισχύσει τις εκκλήσεις για λογοδοσία, προτρέποντας σε μποϊκοτάζ, εκποιήσεις και κυρώσεις ενάντια σε οντότητες που εμπλέκονται στην κατοχή του Ισραήλ.

Η επιρροή της Αλμπανέζε αναγνωρίστηκε με το βραβείο Stefano Chiarini για τη δημοσιογραφία για την Παλαιστίνη το 2023 και την ανακήρυξή της ως Passblue UN Person of the Year το 2024. Το αποκορύφωμα αυτής της αναγνώρισης ήρθε με την πρότασή της για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, μια κίνηση που υπογραμμίζει την σημασία του έργου της και την επιρροή της στον διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Φραντσέσκα Αλμπανέζε έχει γίνει σύμβολο ανθεκτικότητας. Η θητεία της, η οποία παρατάθηκε έως τον Απρίλιο του 2028, διασφαλίζει τη συνεχή επιρροή της, παρά τις προκλήσεις που θέτουν οι κυρώσεις των ΗΠΑ και η άρνηση συνεργασίας του Ισραήλ. Ενώ το έργο της υπογραμμίζει τον ζωτικό ρόλο των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ στην αποκάλυψη παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμη και όταν αναδεικνύει τα πολιτικά όρια τέτοιων εντολών. Το ταξίδι της από μια μικρή ιταλική πόλη στην παγκόσμια σκηνή αντικατοπτρίζει την αφοσίωσή της στα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, προτρέποντας τον κόσμο να αντιμετωπίσει άβολες αλήθειες.

Η ίδια έχει δηλώσει ότι θα συνεχίσει απτόητη — «στην πλευρά της δικαιοσύνης» — και ότι οι κυρώσεις δεν θα την αποτρέψουν. Μεταξύ άλλων, τόνισε ότι «η Ιταλία είναι χώρα με παράδοση έντιμων νομικών και δικαστών» και ότι η ίδια προτίθεται να τιμήσει αυτή την παράδοση .