Η βρετανική οικονομία οδεύει προς τον γκρεμό: Εφιάλτης επιστροφής στο ΔΝΤ;

Μετά τη Γαλλία, άλλη μια χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρά μακροοικονομικά προβλήματα είναι η Μεγάλη Βρετανία 

Διαδηλωτές κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας στο Όρπινγκτον, κοντά στο Λονδίνο, την Παρασκευή 22 Αυγούστου 2025

AP
5'

Η εκτίναξη του χρέους και του κόστους δανεισμού πλησιάζει τα επίπεδα που κάποτε ανάγκασαν το Λονδίνο να ζητήσει την ταπεινωτική διάσωση από το ΔΝΤ. Η βρετανική οικονομία έχει πάρει επικίνδυνη τροπή, με την λίρα να κατακρημνίζεται και το κόστος δανεισμού να εκτοξεύεται, επισημαίνεται σε δημοσίευμα του Modern Diplomacy.

Η κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ βιώνει παρόμοιο κίνδυνο - μια έρευνα του Αυγούστου διαπίστωσε ότι μόλις το 13% του κοινού δήλωσε ότι εγκρίνει τα πεπραγμένα της κυβέρνησης από τότε που επέστρεψε στην εξουσία το περασμένο καλοκαίρι - περίπου το 68% τα αποδοκιμάζει.

Το βρετανικό εκλογικό σώμα είχε 3 πρωθυπουργούς τα τελευταία 5 χρόνια- κάθε υπουργός υπηρετεί για όσο διάστημα η Βουλή των Κοινοτήτων -και ο λαός- του έχει εμπιστοσύνη. Θα υπάρξει τέταρτος;

Η Βρετανία αντιμετωπίζει μια πραγματική απειλή - την προοπτική να επαναλάβει το καταστροφικό οικονομικό κραχ του 1976, καθώς η κλιμάκωση του χρέους και του κόστους δανεισμού προκαλεί αμφιβολίες για τις δημοσιονομικές πολιτικές του πρωθυπουργού.

Η κρίση πριν από σχεδόν πενήντα χρόνια ανάγκασε την την τότε κυβέρνηση των Εργατικών να ζητήσει δάνειο έκτακτης ανάγκης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), αφού τα ελλείμματα και ο πληθωρισμός ξέφυγαν από τον έλεγχο. Έγινε μια από τις χειρότερες μεταπολεμικές κρίσεις της Βρετανίας, με το πρόγραμμα διάσωσης να επιφέρει βαθιές περικοπές δαπανών και τους Εργατικούς να χάνουν την αξιοπιστία και στη συνέχεια την εξουσία λίγο αργότερα.

Σήμερα, αντιμετωπίζει παρόμοιες προειδοποιήσεις, με τις προβλέψεις να δείχνουν ένα κενό 50 δισεκατομμυρίων λιρών (68 δισεκατομμυρίων δολαρίων) στα δημόσια οικονομικά και τους τόκους του χρέους να ξεπερνούν τα 111 δισεκατομμύρια λίρες. Το χρέος υπερβαίνει σήμερα το 96% του ΑΕΠ. Με περίπου 2,7 τρισεκατομμύρια λίρες, είναι ένα από τα βαρύτερα βάρη στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η ομάδα οικονομικών συμβούλων Global Firepower παρακολουθεί το "εξωτερικό χρέος" κάθε χώρας στην ετήσια αμυντική της επισκόπηση. Αυτή η μέτρηση -ως μέτρο της οικονομικής σταθερότητας μιας χώρας- ορίζεται ως το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος που οφείλονται σε εξωτερικά μέρη -συγκεκριμένα στη διεθνή κοινότητα. Η Βρετανία κατατάσσεται ως ο δεύτερος μεγαλύτερος φορέας εξωτερικού χρέους (9,6 τρισεκατομμύρια δολάρια)- πίσω από τις ΗΠΑ με 22,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, αλλά 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τη Γαλλία (με συγκρίσιμο πληθυσμό) και 3 τρισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τη Γερμανία με 20 εκατομμύρια περισσότερο πληθυσμό.

Ο Jagjit Chadha, πρώην επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών, δήλωσε στην Telegraph ότι οι προοπτικές ήταν "τόσο επικίνδυνες όσο και η περίοδος που προηγήθηκε του δανείου του ΔΝΤ το 1976", προειδοποιώντας ότι η Βρετανία θα μπορούσε να δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στις συντάξεις και τις πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας.

Ταυτόχρονα, το Λονδίνο έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες στο 2,5% του ΑΕΠ έως το 2027, ευθυγραμμιζόμενο με τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ. Η Βρετανία παραμένει ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας, παρέχοντας δισεκατομμύρια σε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια - συμπιέζοντας περαιτέρω τα ήδη πιεσμένα δημόσια οικονομικά.

Και περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο τα πράγματα, περίπου το 69% του βρετανικού κοινού δηλώνει δυσαρεστημένο με τον τρόπο που η σημερινή κυβέρνηση αντιμετωπίζει τη μετανάστευση. Το εκτιμώμενο κόστος της παράνομης μετανάστευσης για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σημαντικό, με το Υπουργείο Εσωτερικών να αντιμετωπίζει περίπου 6,4 δισεκατομμύρια λίρες (8,6 δισεκατομμύρια δολάρια) σε πιέσεις που σχετίζονται με το άσυλο και την παράνομη μετανάστευση για το οικονομικό έτος 2024-25. Επιπλέον, θα μπορούσε να κοστίσει περίπου 169.000 λίρες (227.408 δολάρια) η μετεγκατάσταση ενός μεμονωμένου μετανάστη σε μια ασφαλή χώρα, ποσό που είναι μεγαλύτερο από τις εκτιμώμενες 106.000 λίρες (142.634 δολάρια) που δαπανάται για τη στεγαστική υποστήριξη, εάν παρέμενε στο Ηνωμένο Βασίλειο,

Ο αριθμός των μεταναστών που ζουν σήμερα σε περίπου 200 ξενοδοχεία χρηματοδοτούμενα από τους φορολογούμενους από τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους είναι 32.059. Πρόκειται για αύξηση 8% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου που γεννήθηκε στο εξωτερικό αυξήθηκε μεταξύ 2004 και 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, ανήλθε σε 10,7 εκατομμύρια - περίπου το 16% του βρετανικού πληθυσμού.

Ο κρατικός δανεισμός εκτινάχθηκε φέτος σε υψηλό 27 ετών, με τις αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων να αυξάνονται 14 μονάδες βάσης σε μία ημέρα στο 4,82%, το υψηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2008.

Το 1976, η Βρετανία δανείστηκε 3,1 δισεκατομμύρια λίρες από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) μετά την πτώση της τιμής της στερλίνας, αφήνοντας την τότε κυβέρνηση των Εργατικών του Jim Callaghan αντιμέτωπη με μια οικονομική κρίση.

Ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 25% το 1975, και το Ηνωμένο Βασίλειο είχε αυξανόμενο έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών - απαιτώντας τεράστιες πληρωμές τόκων για δάνεια, οι οποίες δημιούργησαν επίσης έλλειμμα δημοσίων δαπανών και αυξανόμενη ανεργία.

Το πρόγραμμα διάσωσης του ΔΝΤ συνοδεύτηκε από ένα σύνολο όρων, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων περικοπών στις δημόσιες δαπάνες.