Η Σαρδηνία «πεθαίνει»: Μετρητά, σπίτια με 1 ευρώ και κίνητρα για να αναστηθούν τα χωριά της
Η Σαρδηνία, ένα από τα πιο όμορφα νησιά του κόσμου, αντιμετωπίζει σοβαρή δημογραφική κρίση, καθώς οι μικρές της κοινότητες ερημώνουν και οι λιγοστοί νέοι την εγκαταλείπουν μαζικά. Για να ανασάνει και να αποκτήσει νέα ζωή, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί στη Μεσόγειο Θάλασσα προσφέρει κίνητρα όπως χρηματικά ποσά, σπίτια με 1 ευρώ και επιδοτήσεις για οικογένειες που μετακομίζουν και εγκαθίστανται στα χωριά-φαντάσματα.
Περίπου 1,57 εκατομμύρια κάτοικοι ζουν σήμερα στη Σαρδηνία, λιγότεροι από 1,64 εκατομμύρια πριν τρεις δεκαετίες, με τους μισούς περίπου εξ' αυτών να έχουν εγκατασταθεί στις δύο μεγαλύτερες αστικές περιοχές της, ενώ οι μικρότερες πόλεις και τα χωριά της «μαραίνονται».
Η μείωση αυτή οφείλεται στις εξαιρετικά χαμηλές γεννήσεις– μόλις 0,91 παιδιά ανά γυναίκα, η χαμηλότερη στην Ιταλία, την ώρα που για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός απαιτούνται 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Παράλληλα, η ανεργία και η αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών αδειάζουν τα μικρά χωριά, όπως το Μπαραντίλι το μικρότερο χωριό της Σαρδηνίας που έχει μόλις 76 κατοίκους και καθόλου γεννήσεις την τελευταία δεκαετία.
«Το τελευταίο παιδί γεννήθηκε εδώ πριν από 10 χρόνια», λέει η δήμαρχος της κοινότητας Μαρία Άννα Καμέντα. Το μέρος είναι μικροσκοπικό -λιγότερο από 500 μέτρα χωρίζουν την πινακίδα «Καλώς ήρθατε στο Μπαραντίλι» από αυτήν που σηματοδοτεί το τέλος του χωριού, το οποίο είναι καλοδιατηρημένο και διακοσμημένο με φωτογραφίες σαν ένα μεγάλο οικογενειακό σπίτι. Ο κίνδυνος ότι μέρη όπως αυτό θα γίνουν πόλεις-φαντάσματα, ωθεί το νησί να προσπαθήσει να προσελκύσει νεοφερμένους
Κίνητρα για νέους κατοίκους και επιχειρηματίες
Για να αναζωογονήσει τις κοινότητες, η Σαρδηνία προσφέρει χρηματικά κίνητρα σε ζευγάρια που μετακομίζουν σε χωριά με λιγότερους από 3.000 κατοίκους: έως 15.000 ευρώ για αγορά ή ανακαίνιση σπιτιού, έως 20.000 ευρώ για έναρξη επιχείρησης που δημιουργεί θέσεις εργασίας και επιδοτήσεις 600 ευρώ μηνιαίως για το πρώτο παιδί και 400 ευρώ για τα επόμενα, μέχρι τα πέντε χρόνια τους. Επιπλέον, ο δήμος Ολολάι προσφέρει σπίτια προς 1 ευρώ, αλλά η ανταπόκριση παραμένει περιορισμένη.
Παρά τα κίνητρα, οι μετανάστες αγνοούν το νησί. Η Ρουμανία, η Σενεγάλη, το Μαρόκο, η Κίνα και η Ουκρανία είναι οι χώρες καταγωγής περίπου των μισών από τους 52.000 αλλοδαπούς που διαμένουν στη Σαρδηνία, που αντιστοιχούν περίπου στο 3,3% του πληθυσμού του νησιού. Ο εθνικός μέσος όρος είναι 8,9%. Το 2022, ο αριθμός των αλλοδαπών που μετακόμισαν στη Σαρδηνία δεν αντιπροσώπευε ούτε το ένα τέταρτο της μείωσης του πληθυσμού που καταγράφηκε εκείνο το έτος.
Παρόλα αυτά, ορισμένοι ξένοι και ντόπιοι που επιστρέφουν επιλέγουν να επενδύσουν και να ζήσουν σε μικρές κοινότητες, όπως ο Ισπανός φωτογράφος Ίβο Ροβίρα και η Αυστραλή Μπιάνκα Φοντάνα, που αναζητούν μια πιο ήσυχη ζωή, κοντά στη φύση και τις χαρές της.
Τα μικρά χωριά όπως το Μπαραντίλι προσπαθούν να επιβιώσουν με επιπλέον τοπικές επιδοτήσεις και υποδομές, από πισίνες μέχρι γήπεδα και χώρους στάθμευσης για τροχόσπιτα. Ωστόσο, οι δυσκολίες πρόσβασης σε σχολεία και νοσοκομεία παραμένουν σημαντικές. Ο δημογραφικός «χειμώνας», ο οποίος είναι ακόμη πιο σκληρός στη Σαρδηνία, ανάγκασε πρόσφατα τη δεξιά κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι να επιτρέψει την είσοδο 500.000 αλλοδαπών εργαζομένων στη χώρα τα επόμενα τρία χρόνια. Η κυβέρνηση αναγνώρισε πρόσφατα το πρόβλημα και πρότεινε ειδικά προγράμματα στήριξης για τις περιοχές που βρίσκονται σε παρατεταμένη δημογραφική και οικονομική παρακμή.
Το 2022, το Μπαραντίλι γιόρτασε την άφιξη τεσσάρων οικογενειών, οι οποίες έφεραν εννέα νέους κατοίκους.