Η Ευρώπη εξετάζει το αδιανόητο: Αντίποινα κατά της Ρωσίας

Σύμφωνα με δύο υψηλόβαθμους αξιωματούχους ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και τρεις διπλωμάτες της Ε.Ε., στο τραπέζι βρίσκονται ιδέες όπως κοινές επιθετικές κυβερνοεπιχειρήσεις κατά της Ρωσίας, ταχύτερη και πιο συντονισμένη απόδοση ευθυνών για υβριδικές επιθέσεις με την άμεση καταγγελία της Μόσχας έως αιφνιδιαστικές στρατιωτικές ασκήσεις υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με δύο ανώτερους αξιωματούχους ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και τρεις διπλωμάτες της ΕΕ, μεταδίδει το POLITICO.

«Οι Ρώσοι δοκιμάζουν συνεχώς τα όρια — ποια θα είναι η αντίδραση, μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε;» διερωτήθηκε στο POLITICO η υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας Μπάιμπα Μπράζε. Υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη για μια πιο «προληπτική» στάση. «Δεν είναι τα λόγια που στέλνουν μήνυμα — είναι οι πράξεις» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τις τελευταίες εβδομάδες ρωσικά drones έχουν παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας και της Ρουμανίας, ενώ άγνωστα UAVs προκαλούν αναστάτωση σε αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε ολόκληρη την ήπειρο. Στο ίδιο πλαίσιο καταγράφονται παρεμβολές GPS, παραβιάσεις από μαχητικά και πολεμικά πλοία, ακόμη και μια έκρηξη σε κομβική σιδηροδρομική γραμμή της Πολωνίας που μεταφέρει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης GLOBSEC, από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο σημειώθηκαν περισσότερες από 110 ενέργειες δολιοφθοράς ή απόπειρες επιθέσεων στην Ευρώπη από άτομα με δεσμούς με τη Μόσχα, κυρίως στην Πολωνία και τη Γαλλία.

Η Ρωσία έχει μακρά ιστορία τέτοιων υβριδικών ενεργειών: από δολοφονίες αντιπάλων στο εξωτερικό μέχρι εκρήξεις σε αποθήκες όπλων, χρηματοδότηση ακραίων κομμάτων, εκστρατείες παραπληροφόρησης και παρεμβάσεις σε εκλογές.

Ωστόσο, η ένταση και η συχνότητα των σημερινών επιθέσεων θεωρούνται άνευ προηγουμένου.

Η αυξανόμενη απειλή αλλάζει το κλίμα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Πολωνία ανέπτυξε 10.000 στρατιώτες για την προστασία κρίσιμων υποδομών μετά την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής προς το Κίεβο. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Ντόναλντ Τουσκ, κατηγόρησε ευθέως τη Ρωσία για «κρατική τρομοκρατία».

Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. Κάγια Κάλας έκανε λόγο για «ακραίο κίνδυνο» που απαιτεί «ισχυρή απάντηση», ενώ ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροζέτο παρουσίασε 125σέλιδο σχέδιο αντεπίθεσης που προβλέπει τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Κέντρου Αντιμετώπισης Υβριδικών Απειλών, μια δύναμη κυβερνοάμυνας 1.500 ατόμων και προσωπικό εξειδικευμένο στην τεχνητή νοημοσύνη.

Το δίλημμα της Δύσης

Παρά τη σκληρή ρητορική, παραμένει ασαφές τι θα μπορούσε να σημαίνει μια «πιο δυναμική» απάντηση.

Σύμφωνα με ειδικούς, η Ευρώπη, σε αντίθεση με τη Μόσχα, περιορίζεται από τις αρχές του κράτους δικαίου: μπορεί άραγε να χρησιμοποιήσει τα ίδια μέσα και τις ίδιες μεθόδους με τη Ρωσία;

Ήδη, χώρες όπως η Γερμανία και η Ρουμανία αναθεωρούν τους κανόνες που επιτρέπουν την κατάρριψη drones πάνω από ευαίσθητες περιοχές. Παράλληλα, ορισμένα κράτη έχουν αρχίσει να υιοθετούν επιθετικές κυβερνοενέργειες. Η Λετονία καλεί για ακόμη πιο αποφασιστική στάση στο ψηφιακό πεδίο, με χτυπήματα σε κρίσιμες ρωσικές εγκαταστάσεις, όπως το βιομηχανικό συγκρότημα Alabuga όπου παράγονται drones Shahed.

Επίδειξη ισχύος από το ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ, που παραμένει καθαρά αμυντικός οργανισμός, αποφεύγει τις επιθετικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με διπλωμάτες της Συμμαχίας, εξετάζεται η ενίσχυση «ασύμμετρων» αντιδράσεων.

Η πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ Οάνα Λουνγκέσκου σημειώνει πως η Συμμαχία πρέπει να επιδεικνύει ενότητα και αποφασιστικότητα: ταχεία ανακοίνωση των υπευθύνων για υβριδικές επιθέσεις, καθώς και αιφνιδιαστικές ασκήσεις στα σύνορα με τη Λιθουανία ή την Εσθονία.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αντιμετώπισης Υβριδικών Απειλών στο Ελσίνκι εντείνει την τεχνογνωσία και την εκπαίδευση προς τα κράτη-μέλη.

Όπως παραδέχεται υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, «σίγουρα πρέπει να κάνουμε περισσότερα στο μέτωπο των υβριδικών απειλών». Το ζητούμενο πλέον είναι να αποδεικνύεται ότι η Συμμαχία παρακολουθεί στενά και μπορεί να μετακινεί δυνάμεις ευέλικτα και άμεσα.