Έρευνα αλλάζει όλα όσα ξέραμε για τις γάτες: Πού και πότε εξημερώθηκαν οι πιστοί μας φίλοι
Ως γνήσια αιλουροειδή, οι γάτες...πήραν το χρόνο τους μέχρι να αποφασίσουν πότε και πού θα δημιουργούσαν δεσμούς με τους ανθρώπους. Σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία, η μετάβαση από άγριο κυνηγό σε χαϊδεμένο κατοικίδιο συνέβη πολύ πιο πρόσφατα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως - και σε διαφορετικό μέρος.
Μια μελέτη οστών που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους υποδηλώνει ότι οι γάτες ξεκίνησαν τη στενή τους σχέση με τους ανθρώπους μόλις πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια, και στη βόρεια Αφρική όχι στη Μέση Ανατολή.
«Είναι πανταχού παρούσες, φτιάχνουμε τηλεοπτικά προγράμματα γι' αυτές και κυριαρχούν στο διαδίκτυο», δήλωσε ο καθηγητής Γκρέγκερ Λάρσον του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Αυτή η σχέση που έχουμε με τις γάτες τώρα ξεκινά μόνο πριν από περίπου 3,5 ή 4.000 χρόνια, αντί για 10.000 χρόνια»
Όλες οι σύγχρονες γάτες κατάγονται από το ίδιο είδος, την αφρικανική αγριόγατα. Το πώς, πού και πότε έχασαν την άγρια φύση τους και ανέπτυξαν στενούς δεσμούς με τους ανθρώπους απασχολεί εδώ και καιρό τους επιστήμονες. Για να λύσουν το μυστήριο, οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA από οστά γάτας που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και την Ανατολία. Χρονολόγησαν τα οστά, ανέλυσαν το DNA και το συνέκριναν με τη γονιδιακή «δεξαμενή» των σύγχρονων γατών.
Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι η εξημέρωση των γατών δεν ξεκίνησε στην αυγή της γεωργίας - στην Ανατολική Μεσόγειο. Αντίθετα, συνέβη μερικές χιλιετίες αργότερα, κάπου στη βόρεια Αφρική. «Αντί να συμβαίνει σε εκείνη την περιοχή όπου οι άνθρωποι εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά με τη γεωργία, φαίνεται ότι είναι πολύ περισσότερο ένα αιγυπτιακό φαινόμενο», δήλωσε ο καθηγητής Λάρσον.
Αυτό ταιριάζει με τη γνώση μας για τη γη των Φαραώ ως μια κοινωνία που σεβόταν τις γάτες, απαθανατίζοντάς τες στην τέχνη και διατηρώντας τες ως μούμιες. Μόλις οι γάτες συνδέθηκαν με τους ανθρώπους, μετακινήθηκαν σε όλο τον κόσμο, ως... γάτες πλοίων και ελεγκτές παρασίτων. Οι γάτες έφτασαν στην Ευρώπη μόλις πριν από περίπου 2.000 χρόνια, πολύ αργότερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Ταξίδεψαν σε όλη την Ευρώπη και στο Ηνωμένο Βασίλειο με τους Ρωμαίους και στη συνέχεια άρχισαν να κινούνται ανατολικά κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού στην Κίνα. Σήμερα, βρίσκονται σε όλα τα μέρη του κόσμου, εκτός από την Ανταρκτική. Και σε μια νέα ανατροπή, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μια αγριόγατα συναναστρεφόταν για λίγο με ανθρώπους στην Κίνα πολύ πριν εμφανιστούν οι οικόσιτες γάτες. Αυτά τα αντίπαλα γατάκια ήταν αγριόγατες της Βεγγάλης (Leopard cat) μικρές άγριες γάτες με λεοπαρδαλές κηλίδες, που ζούσαν σε ανθρώπινους οικισμούς στην Κίνα για περίπου 3.500 χρόνια.
Η πρώιμη σχέση ανθρώπου-γάτας λεοπάρδαλης ήταν ουσιαστικά «συμβιωτική», όπου τα δύο είδη ζουν το ένα δίπλα στο άλλο ακίνδυνα, δήλωσε η καθηγήτρια Σου Τζιν Λούο του Πανεπιστημίου του Πεκίνου στο Πεκίνο. «Οι αγριόγατες της Βεγγάλης ωφελούνταν από το να ζουν κοντά σε ανθρώπους, ενώ οι άνθρωποι σε μεγάλο βαθμό δεν επηρεάζονταν ή ακόμα και τις καλωσόριζαν ως φυσικούς ελεγκτές τρωκτικών», είπε.
Δεν εξημερώθηκαν ποτέ και συνεχίζουν να ζουν άγριες σε όλη την Ασία. Οι leopard cats έχουν πρόσφατα διασταυρωθεί με οικόσιτες γάτες για να παραχθούν οι γάτες Βεγγάλης, οι οποίες αναγνωρίστηκαν ως νέα ράτσα τη δεκαετία του 1980. Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό Science και στο Cell Genomics.