ΕΕ: Σήμερα το κρίσιμο «κρας τέστ» στις Βρυξέλλες για τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια
Φωτ. Αρχείου - Τα κεντρικά της Euroclear στις Βρυξέλλες, στις 23 Οκτωβρίου 2025.
Οι ηγέτες της ΕΕ συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες, με στόχο να λάβουν μια κρίσιμη απόφαση σχετικά με τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας. Οι «27» αγωνίζονται να ενισχύσουν το Κίεβο, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει για μια γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό των μαχών καθώς ο πόλεμος πλησιάζει το όριο των τεσσάρων ετών.
Η ΕΕ εκτιμά ότι η Ουκρανία χρειάζεται επιπλέον 135 δισεκατομμύρια ευρώ για να παραμείνει στην επιφάνεια τα επόμενα δύο χρόνια, με την κρίση ρευστότητας να αναμένεται να ξεκινήσει τον Απρίλιο. Για να καλύψει το κενό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει σχέδιο για την αξιοποίηση περίπου 210 δισεκατομμυρίων ευρώ από περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που έχουν «παγώσει» στην ΕΕ, μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.
Τα χρήματα φυλάσσονται ως επί το πλείστον στο Euroclear, το χρηματοικονομικό γραφείο συμψηφισμού με έδρα το Βέλγιο και θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την ικανότητα της Ουκρανίας να συνεχίσει να μάχεται, επειδή η χώρα είναι αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία στις αρχές του 2026 εάν δεν λάβει περισσότερη διεθνή βοήθεια. Αυτό σημαίνει ότι το Κίεβο δεν θα είναι πλέον σε θέση να πληρώνει στρατιώτες, αστυνομικούς και δημόσιους υπαλλήλους ή να αγοράζει όπλα για να αμυνθεί.
Χθες βράδυ, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έγραψε στο X: «Το αποτέλεσμα που παράγει η Ευρώπη πρέπει να κάνει τη Ρωσία να νιώσει ότι η επιθυμία της να συνεχίσει τον πόλεμο τον επόμενο χρόνο είναι άσκοπη, επειδή η Ουκρανία θα έχει υποστήριξη. Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από την Ευρώπη». Η βελγική κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής αποτρέψει την κίνηση αυτή εν μέσω φόβων ότι θα είναι έκθετη σε ρωσικές νομικές ενέργειες στο μέλλον.
Η ΕΕ αγωνίζεται να βρει λύσεις στις ανησυχίες του Βελγίου , συμπεριλαμβανομένης της ψήφισης ενός νομοσχεδίου έκτακτης ανάγκης που διασφαλίζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας επ' αόριστον, αντικαθιστώντας την ανάγκη ανανέωσής τους κάθε έξι μήνες και, ως εκ τούτου, απομονώνοντάς την από ψήφους βέτο από κράτη μέλη της ΕΕ φίλα προσκείμενα στη Ρωσία, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Το Βέλγιο θέλει επίσης εγγυήσεις ότι όλα τα μέλη της ΕΕ θα μοιραστούν οποιοδήποτε οικονομικό κόστος από ρωσικές ενέργειες εναντίον του.
Οι ΗΠΑ, οι οποίες μέχρι στιγμής έχουν δώσει δισεκατομμύρια δολάρια στο Κίεβο, χάνουν το ενδιαφέρον τους υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται ως αφαλής πηγή οικονομικής υποστήριξης. Προηγουμένως, η ΕΕ έδινε τους τόκους που προέκυπταν από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία στην Ουκρανία, αλλά ανησυχούσε ότι θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την οικονομία της ευρωζώνης εάν άγγιζε τα ίδια τα περιουσιακά στοιχεία.
Αυτό έχει αλλάξει, ωστόσο, καθώς η ανάγκη της Ουκρανίας έχει γίνει πιο έντονη και οι φόβοι για τις ευρύτερες ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της Ρωσίας έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες. Αυτό το «ξεκλείδωμα» κατασχεμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θεωρείται επίσης ως ένας τρόπος για να αποκτήσουν οι Βρυξέλλες μεγαλύτερη επιρροή στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, καθώς και για να μειωθεί η εξάρτηση του Κιέβου από την Ουάσινγκτον.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος ηγείται της εκστρατείας για την αποδέσμευση των κεφαλαίων, προειδοποίησε ότι «η Ευρώπη θα υποστεί σοβαρές ζημιές για χρόνια» εάν δεν καταφέρουν να περάσουν την ψηφοφορία και «αυτό το βήμα δεν αφορά την παράταση του πολέμου, αλλά τον τερματισμό του πολέμου το συντομότερο δυνατό». Ο Πολωνός Ντόναλντ Τουσκ προχώρησε ακόμη περισσότερο σήμερα το πρωί, προειδοποιώντας: «έχουμε μια απλή επιλογή: είτε χρήματα σήμερα, είτε αίμα αύριο», προσθέτοντας: «Δεν μιλάω μόνο για την Ουκρανία, μιλάω για την Ευρώπη».
Εν ολίγοις για τους περισσότερους Ευρωπαίους, οι συνέπειες της χρήσης των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων θεωρούνται πλέον λιγότερο επικίνδυνες από τις συνέπειες της μη λήψης αυτού του μέτρου. Ο Τραμπ ήθελε τα χρήματα να επενδυθούν σε δύο αμερικανικά επενδυτικά ταμεία, κάτι που η ΕΕ απορρίπτει. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ασκήσει πρόσφατα καυστικές επιθέσεις στους Ευρωπαίους ηγέτες και η ΕΕ βλέπει τη συνάντηση της Πέμπτης ως ευκαιρία να δείξει τη δύναμη και την ενότητά της.
Θεωρητικά, η ΕΕ θα μπορούσε να εγκρίνει την πολιτική με πλειοψηφία, παραγκωνίζοντας έτσι τη βελγική κυβέρνηση, αλλά οι αξιωματούχοι διστάζουν να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι από φόβο μήπως αποξενώσουν το Βέλγιο και προκαλέσουν διπλωματικό ρήγμα στη συμμαχία. Πολλά εξαρτώνται από τη συνάντηση. Εάν η ΕΕ δεν καταφέρει να περάσει την ψηφοφορία, η αξιοπιστία της θα δεχθεί σοβαρό πλήγμα. Πιθανότατα θα αποκτήσει ακόμη πιο δευτερεύοντα ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, και ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί μια διχασμένη Ευρώπη.